Προνομιακή πρόσβαση σε νέες συμφωνίες για τους ουκρανικούς φυσικούς πόρους παρέχει στις ΗΠΑ η συμφωνία που αναμένεται να υπογραφεί, καθώς προβλέπει κοινό ταμείο με το Κίεβο και συμμετοχή 50% στα κέρδη από νέες άδειες. ΗΠΑ και Ουκρανία διαπραγματεύονται κρίσιμες λεπτομέρειες, εν μέσω ασάφειας για τον έλεγχο των εσόδων και τη στρατιωτική συνεισφορά ως αντάλλαγμα.
Η συμφωνία για τα ορυκτά θα μπορούσε να υπογραφεί εντός των επόμενων 24 ωρών αφού καθοριστούν οι τελευταίες λεπτομέρειες, όπως δήλωσε την Τετάρτη (30/04) ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντενίς Σμιχάλ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους Financial Times, οποιαδήποτε συμφωνία, προτού υπογραφεί, πρέπει να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ απαιτούν από την Ουκρανία να υπογράψει δύο επιπλέον έγγραφα μαζί με τη συμφωνία τους για τα ορυκτά.
Επίσης, ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε την Τετάρτη ότι η Ουκρανία επιθυμεί να προχωρήσει σε ορισμένες αλλαγές της τελευταίας στιγμής στη συμφωνία για τα ορυκτά με τις ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να την υπογράψει.
«Είμαστε βέβαιοι ότι θα το επανεξετάσουν», δήλωσε ο Μπέσεντ κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου στον Λευκό Οίκο.
Τα περί της συμφωνίας αναφέρονται σε προσχέδιο που είδε το Reuters, σύμφωνα με το οποίο, προβλέπεται η δημιουργία ενός κοινού αμερικανο-ουκρανικού ταμείου ανασυγκρότησης, το οποίο θα λαμβάνει το 50% των κερδών και των δικαιωμάτων που θα εισρέουν στο ουκρανικό κράτος από τις νέες άδειες εκμετάλλευσης φυσικών πόρων στην Ουκρανία. Ακόμη, η συμφωνία προβλέπει ότι οποιαδήποτε μελλοντική στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία θα προσμετράται στην αμερικανική συνεισφορά στο κοινό ταμείο.
Ωστόσο, το έγγραφο δεν διευκρινίζει πώς θα δαπανηθούν τα έσοδα του κοινού ταμείου, ποιος ωφελείται ή ποιος ελέγχει τις αποφάσεις σχετικά με τις δαπάνες. Σύμφωνα με τον Ουκρανό πρωθυπουργό, Ντενίς Σμιχάλ, «θα υπογραφούν δύο ακόμη εκτελεστικές τεχνικές συμφωνίες για την άμεση δημιουργία του Επενδυτικού ταμείου και τη χρηματοδότηση του».
Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι ΗΠΑ, ή άλλες οντότητες που θα οριστούν, θα έχουν προνομιακή –αλλά όχι αποκλειστική– πρόσβαση σε νέες άδειες, εγκρίσεις και επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα των ουκρανικών φυσικών πόρων. Οι υφιστάμενες συμφωνίες δεν καλύπτονται.
Προηγούμενες εκδοχές της συμφωνίας κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ανέφεραν ότι θα περιλαμβανόταν οι ουκρανικές πηγές φυσικού αερίου, που αποτελούν ένα από τα πιο πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία της Ουκρανίας, ανέφεραν πηγές του Reuters με γνώση του θέματος νωρίτερα αυτό το μήνα. Ωστόσο, οι υποδομές φυσικού αερίου δεν καλύπτονται από το προσχέδιο που είδε το Reuters την Τετάρτη (30/04).
Οι προηγούμενες εκδοχές ανέφεραν επίσης ότι οι ΗΠΑ θα ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο θα δαπανώνται τα έσοδα του κοινού ταμείου και, ως εκ τούτου, θα μπορούν να λαμβάνουν δικαιώματα και κέρδη από τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, ανέφεραν προηγουμένως οι πηγές. Ωστόσο, αυτό απουσιάζει από το κείμενο της συμφωνίας που είδε το Reuters και το οποίο επρόκειτο να υπογραφεί την Τετάρτη.
Υπενθυμίζεται ότι στις 17 Απριλίου, η Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν μνημόνιο προθέσεων για την «οριστικοποίηση μιας επίσημης συμφωνίας για ένα ταμείο οικονομικής εταιρικής σχέσης και αποκατάστασης των επενδύσεων».
Στην τελική ευθεία η υπογραφή συμφωνίας ΗΠΑ - Ουκρανίας
Η Ουκρανία βρίσκεται ένα βήμα πριν την υπογραφή μιας νέας στρατηγικής συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία αναμένεται να ενισχύσει την οικονομική συνεργασία των δύο χωρών και να δημιουργήσει ισχυρά θεμέλια για την ανοικοδόμηση της χώρας, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg και πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων.
Το κείμενο της συμφωνίας έχει ολοκληρωθεί και εκτιμάται ότι θα υπογραφεί ακόμα και εντός της ημέρας. Κεντρικό της στοιχείο είναι η σύσταση ενός κοινού ταμείου διαχείρισης επενδύσεων, το οποίο θα λειτουργήσει ως πλατφόρμα χρηματοδότησης έργων στους τομείς της ενέργειας, της εξόρυξης και της τεχνολογικής ανάπτυξης.
Η συμφωνία αναγνωρίζει το πάγιο αίτημα του Κιέβου να προστατεύσει τις φιλοευρωπαϊκές του επιδιώξεις, οι οποίες αποτελούν αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. Παράλληλα, η Ουάσινγκτον αποδέχθηκε να μην υπολογιστούν οι ήδη καταβληθείσες στρατιωτικές ενισχύσεις της περιόδου 2022–2024 ως μέρος της συνεισφοράς των ΗΠΑ στο νέο ταμείο. Σύμφωνα με τον Ουκρανό πρωθυπουργό Ντένις Σμιχάλ, οι Αμερικανοί απέσυραν την απαίτηση αυτή, ανοίγοντας τον δρόμο για την τελική συμφωνία.
Η πρωτοβουλία έρχεται σε μια περίοδο που ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει έντονο προβληματισμό για τη στασιμότητα στην ειρηνευτική διαδικασία. Αν και ο Τραμπ είχε δηλώσει την πρόθεσή του να παρουσιάσει πρόταση ειρήνης εντός των πρώτων 100 ημερών της νέας του θητείας, φαίνεται να αμφιβάλλει για την ειλικρίνεια του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στις σχετικές διαπραγματεύσεις.
Το προσχέδιο αναφέρει ότι η συμφωνία στοχεύει στην οικοδόμηση μιας «μακροπρόθεσμης συνεργασίας για την ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό της Ουκρανίας» ως απάντηση στην ευρείας κλίμακας καταστροφή από την ρωσική επίθεση.
Αν και η βασική συμφωνία είναι έτοιμη, δύο παράπλευρα τεχνικά κείμενα, που θα καθορίζουν τις λεπτομέρειες λειτουργίας του κοινού ταμείου, βρίσκονται ακόμη υπό διαπραγμάτευση. Ενδεικτικό της προτεραιότητας που αποδίδουν οι ΗΠΑ στη διαχείριση του εγχειρήματος είναι ότι η Ουάσινγκτον θα έχει αποφασιστικό λόγο στη διαχείριση των εσόδων του ταμείου.
Η προσπάθεια αυτή ενισχύεται και από το πρόσφατο μνημόνιο κατανόησης που υπεγράφη τον Απρίλιο, με την παρούσα συμφωνία να αποτελεί συνέχεια των δεσμεύσεων εκείνης της πρωτοβουλίας.
Στο παρασκήνιο, πάντως, η συμφωνία είχε περάσει από κρίση, καθώς προηγούμενη διαπραγμάτευση είχε ναυαγήσει έπειτα από τεταμένη συνάντηση του Ζελένσκι με τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς στον Λευκό Οίκο. Οι σχέσεις φαίνεται να αποκαταστάθηκαν, με τον Ζελένσκι να έχει ιδιωτική συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο το περασμένο Σάββατο στο Βατικανό, λίγες ώρες πριν από την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου.
