Το μήνυμα «πάρε με οποιαδήποτε στιγμή» ήταν αυτό που η πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σαναέ Τακαΐτσι είπε ότι έλαβε από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, την Τρίτη, στην πρώτη τους τηλεφωνική επικοινωνία από τότε που η ηγεσία του Τόκιο προκάλεσε σοβαρή διπλωματική κρίση με την Κίνα.
Η αναφορά της Τακαΐτσι στο ιαπωνικό κοινοβούλιο νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι ένα υποθετικό κινεζικό χτύπημα στην Ταϊβάν θα μπορούσε να πυροδοτήσει ιαπωνική στρατιωτική δράση προκάλεσε σφοδρότατη αντίδραση από το Πεκίνο, που έχει ήδη ανακοινώσει μποϊκοτάρισμα ταξιδιών στην Ιαπωνία.
Το Πεκίνο διεκδικεί την Ταϊβάν - η οποία απέχει μόλις λίγο πάνω από 100 χιλιόμετρα από ιαπωνικό έδαφος - και δεν αποκλείει τη χρήση στρατιωτικής βίας για την ενσωμάτωσή της. Η κυβέρνηση της Ταϊβάν απορρίπτει τον κινεζικό ισχυρισμό και επιμένει ότι μόνο ο λαός της μπορεί να καθορίσει το μέλλον του νησιού.
Ο Τραμπ δεν έχει σχολιάσει δημόσια την αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ιαπωνία - βασικό σύμμαχο ασφαλείας των ΗΠΑ— και την Κίνα, σιωπή που, σύμφωνα με αναλυτές, προκαλεί ανησυχία σε ορισμένους αξιωματούχους στο Τόκιο.
Σε σύντομες δηλώσεις της μετά το τηλεφώνημα, η Τακαΐτσι επιχείρησε να καθησυχάσει όσους φοβούνται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν στέκονται στο πλευρό της Ιαπωνίας:
«Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε ότι είμαστε εξαιρετικά καλοί φίλοι και ότι μπορώ να τον καλέσω οποιαδήποτε στιγμή», είπε στους δημοσιογράφους.
Η Τακαΐτσι πρόσθεσε ότι ο Τραμπ την ενημέρωσε για την τρέχουσα κατάσταση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας, συμπεριλαμβανομένης της τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε μια ημέρα νωρίτερα με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Σύμφωνα με το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Σινχουά, ο Σι είπε στον Τραμπ ότι η «επιστροφή» της Ταϊβάν στην Κίνα αποτελεί κεντρικό στοιχείο του οράματος του Πεκίνου για τη νέα παγκόσμια τάξη.
Μετά το τηλεφώνημα, ο Τραμπ μίλησε για «εξαιρετικά ισχυρές» σινο-αμερικανικές σχέσεις και πρόοδο στις εμπορικές συνομιλίες, χωρίς ωστόσο να αναφερθεί στο ζήτημα της Ταϊβάν.
Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε άμεσα σε αιτήματα σχολιασμού για το τηλεφώνημα με την Τακαΐτσι.
Η «Επιστροφή» δεν αποτελεί επιλογή
Ο πρωθυπουργός της Ταϊβάν, Τσο Γιούνγκ-τάι, δήλωσε την Τρίτη ότι για τους 23 εκατομμύρια κατοίκους του νησιού, «επιστροφή στην Κίνα» δεν αποτελεί επιλογή.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ιαπωνίας, Μινορού Κιχάρα, υπογράμμισε ότι οι σταθερές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας είναι «εξαιρετικά σημαντικές για τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας».
Με ενθάρρυνση από τις ΗΠΑ, η Ιαπωνία έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μια ιστορικών διαστάσεων στρατιωτική αναβάθμιση για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη ισχύ και επιθετικότητα της Κίνας στην περιοχή.
Νωρίτερα τη Δευτέρα, το Πεκίνο κατηγόρησε το Τόκιο για «πρόκληση και δημιουργία περιφερειακής έντασης» μετά την απόφαση της Ιαπωνίας να αναπτύξει μονάδα αντιαεροπορικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς στο νησί Γιοναγκούνι, το κοντινότερο στην Ταϊβάν.
Η Ιαπωνία αναχαίτισε αεροσκάφος της αεροπορίας της μετά τον εντοπισμό κινεζικού drone που πετούσε μεταξύ Γιοναγκούνι και Ταϊβάν.
Παρότι η Τακαΐτσι αρνείται έως τώρα να ανακαλέσει τις δηλώσεις της για την Ταϊβάν, το Τόκιο έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμο να συνομιλήσει με το Πεκίνο σε όλα τα επίπεδα για την αποκλιμάκωση. Ο Ιάπωνας υφυπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε την Τρίτη με τον Κινέζο πρέσβη, χωρίς ωστόσο το Πεκίνο να αποδεχθεί συνάντηση Τακαΐτσι –Λι Τσιανγκ στο περιθώριο της συνόδου της G20 στη Νότια Αφρική.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό αποτελεί ακόμη ένα σημάδι πως οι σινο-ιαπωνικές σχέσεις μπορεί να εισέλθουν σε παρατεταμένη περίοδο ψυχρότητας, με τη σκληροπυρηνική Τακαΐτσι να απολαμβάνει υψηλά ποσοστά αποδοχής από τότε που ανέλαβε την εξουσία τον περασμένο μήνα.
Ανησυχίες για τη στάση Τραμπ απέναντι στην Ταϊβάν
Παρότι ο Τραμπ δεν έχει εμπλακεί ευθέως στη διαμάχη Ιαπωνίας–Κίνας για την Ταϊβάν, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ιαπωνία, Τζορτζ Γκλας, έχει δηλώσει ότι η Ουάσινγκτον στηρίζει το Τόκιο απέναντι στην «κινεζική πίεση».
Ωστόσο, εδώ και χρόνια υπάρχουν ανησυχίες στην ιαπωνική διπλωματία ότι ο Τραμπ ενδέχεται να μειώσει τη στήριξη προς την Ταϊβάν προκειμένου να πετύχει εμπορική συμφωνία με την Κίνα — εξέλιξη που, σύμφωνα με αναλυτές, θα μπορούσε να ενθαρρύνει το Πεκίνο και να αποσταθεροποιήσει την Ανατολική Ασία.
Όπως σημείωσε η καθηγήτρια Σέικο Μιμακί, ειδική στην αμερικανική πολιτική και διπλωματία στο Πανεπιστήμιο Ντοσίσα,
«Δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η κυβέρνηση Τραμπ να θυσιάσει το ζήτημα της Ταϊβάν στο πλαίσιο εμπορικών “συμφωνιών” με την Κίνα. Στη χάραξη πολιτικής απέναντι στο Πεκίνο είναι κρίσιμο να αναγνωριστούν πλήρως οι τάσεις και οι κίνδυνοι που ενέχει μια τέτοια αμερικανική προσέγγιση».
