Η Κίνα ηγήθηκε αρκετών χωρών στην ανακοίνωση νέων κλιματικών σχεδίων την Τετάρτη και επέκρινε έμμεσα την αντι-κλιματική ρητορική του προέδρου των ΗΠΑ την προηγούμενη μέρα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Σε ομιλία του κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής για το κλίμα που διοργάνωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δήλωσε από το Πεκίνο ότι έως το 2035 η χώρα του θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 7%-10% από τα μέγιστα επίπεδα.
Επιπλέον, ο Σι δήλωσε ότι η Κίνα σχεδιάζει να εξαπλασιάσει την παραγωγική της ικανότητα σε αιολική και ηλιακή ενέργεια σε σχέση με τα επίπεδα του 2020 μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση του μεριδίου των μη ορυκτών καυσίμων στην εγχώρια κατανάλωση ενέργειας σε πάνω από 30%.
Ο στόχος μείωσης της Κίνας σηματοδότησε την πρώτη φορά που ο μεγαλύτερος ρυπαντής στον κόσμο δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές, αντί να περιορίσει απλώς την αύξηση τους, αν και η μείωση ήταν μικρότερη από ό,τι ανέμεναν πολλοί παρατηρητές.
Ο Σι προέτρεψε τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου να αναλάβουν πιο δυναμική δράση για το κλίμα. Αναφέρθηκε, χωρίς να κατονομάσει, στις Ηνωμένες Πολιτείες για την απομάκρυνσή τους από τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.
«Η πράσινη και χαμηλών εκπομπών άνθρακα μετατροπή είναι η τάση της εποχής μας. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες χώρες αντιτίθενται στην τάση αυτή, η διεθνής κοινότητα πρέπει να παραμείνει στον σωστό δρόμο, να διατηρήσει την ακλόνητη εμπιστοσύνη, την αταλάντευτη δράση και τις αμείωτες προσπάθειές της», είπε ο Κινέζος πρόεδρος.
Την Τρίτη ο Ντόναλντ Τραμπ χρησιμοποίησε την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να καταγγείλει την κλιματική αλλαγή ως «απάτη», να αποκαλέσει τους επιστήμονες «ηλίθιους» και να επικρίνει τα κράτη μέλη της ΕΕ και την Κίνα για την υιοθέτηση τεχνολογιών καθαρής ενέργειας.
Ο Τραμπ διέταξε τη δεύτερη αποχώρηση της Ουάσιγκτον από τη δεκαετή Συνθήκη του Παρισιού, η οποία είχε ως στόχο να αποτρέψει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από 1,5 βαθμούς Κελσίου μέσω εθνικών κλιματικών σχεδίων. Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος ιστορικός εκπομπέας αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος τρέχων εκπομπέας μετά την Κίνα.
Ο Ίαν Μπρέμερ, πολιτικός επιστήμονας στο Belfer Center, δήλωσε ότι η ομιλία του Τραμπ για την άρνηση της κλιματικής αλλαγής είχε ουσιαστικά παραχωρήσει την αγορά της μετα-άνθρακα ενέργειας στους Κινέζους.
«Ο Τραμπ θέλει ορυκτά καύσιμα και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πράγματι ένα ισχυρό πετρελαϊκό κράτος», δήλωσε ο Μπρέμερ. «Αλλά το να αφήσουμε την Κίνα να γίνει η μοναδική ισχυρή ηλεκτρική δύναμη στον κόσμο είναι το αντίθετο από το να κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη... τουλάχιστον αν ενδιαφέρεστε για το μέλλον».
Ορισμένοι ήλπιζαν ότι η Κίνα θα εκμεταλλευόταν την αποχώρηση των ΗΠΑ ως ευκαιρία για να ανακοινώσει έναν στόχο μείωσης τουλάχιστον 30%, ώστε να παραμείνει σε συμφωνία με τον προηγούμενο στόχο της για μηδενικές εκπομπές έως το 2060.
Ο Λι Σούο, διευθυντής του China Climate Hub στην Asia Society, δήλωσε ότι η ανακοίνωση της Κίνας ήταν απογοητευτική, δεδομένης της ταχείας παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων.
«Η δέσμευση του Πεκίνου αντιπροσωπεύει μια προσεκτική κίνηση που επεκτείνει μια μακροχρόνια πολιτική παράδοση που δίνει προτεραιότητα στη σταθερή και προβλέψιμη λήψη αποφάσεων, αλλά κρύβει επίσης μια πιο σημαντική οικονομική πραγματικότητα», δήλωσε.
Ο ίδιος σημείωσε, ωστόσο, ότι η κυριαρχία της Κίνας στην πράσινη τεχνολογία και η υποχώρηση της Ουάσιγκτον θα μπορούσαν να ωθήσουν την Κίνα προς έναν πιο ενεργό ρόλο στη διεθνή σκηνή.
Ήπιες προσδοκίες
Παρά την πίεση για σημαντικές νέες δεσμεύσεις για το κλίμα ενόψει της φετινής συνόδου COP30 στη Βραζιλία, οι ανακοινώσεις της Τετάρτης δεν εντυπωσίασαν.
Περιβαλλοντικές ομάδες και παρατηρητές δήλωσαν ότι οι δεσμεύσεις ορισμένων από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου απέχουν πολύ από το επίπεδο που θα έπρεπε να έχουν σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπομπών, δεδομένης της ταχείας επιδείνωσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα προειδοποίησε ότι οι δεσμεύσεις των χωρών που θα γίνουν πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα τον Νοέμβριο θα δείξουν στον κόσμο «αν πιστεύουμε ή όχι σε ό,τι μας δείχνει η επιστήμη».
Η Βραζιλία έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές κατά 59%-67% έως το 2035 και να εντείνει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση της αποδάσωσης.
«Η κοινωνία θα σταματήσει να πιστεύει τους ηγέτες της», δήλωσε ο Λούλα. «Και όλοι μας θα χάσουμε, γιατί η άρνηση μπορεί τελικά να κερδίσει».
Ο Γκουτέρες, ο οποίος φιλοξένησε τη σύνοδο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, διαβεβαίωσε ότι ο κόσμος σημειώνει πρόοδο στην ενεργειακή μετάβαση, έστω και αν αυτή είναι αργή.
«Η Συμφωνία του Παρισιού έχει κάνει τη διαφορά», δήλωσε ο Γκουτέρες σε προπαρασκευασμένες παρατηρήσεις, σημειώνοντας ότι οι δράσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο της συνθήκης του 2015 μείωσαν την προβλεπόμενη αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας από 4 °C σε 2,6 °C.
Αυτό απέχει ακόμη πολύ από τον στόχο της συνθήκης για διατήρηση της αύξησης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Ήδη ο πλανήτης έχει θερμανθεί περισσότερο από 1,2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τον προ-βιομηχανικό μέσο όρο.
«Τώρα, χρειαζόμαστε νέα σχέδια για το 2035 που να προχωρούν πολύ πιο μακριά, πολύ πιο γρήγορα», δήλωσε ο Γκουτέρες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με τον νέο στόχο για το κλίμα που έχει θέσει ο ΟΗΕ, αλλά έχει συντάξει σχέδια για την υποβολή ενός προσωρινού στόχου, ο οποίος ενδέχεται να αλλάξει.
Η πρόεδρος της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η ΕΕ είναι σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου της για μείωση των εκπομπών κατά 55% έως το 2030, και ότι ο στόχος μείωσης της Ένωσης για το 2035 θα κυμαίνεται μεταξύ 66% και 72%.
Η Αυστραλία, η οποία σχεδιάζει να φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα το 2026, ανακοίνωσε τη δέσμευσή της να μειώσει έως το 2035 τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 62% έως 70% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005.
«Θέλουμε να φέρουμε τον κόσμο μαζί μας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, όχι ζητώντας από καμία χώρα να παραιτηθεί από τις θέσεις εργασίας ή την ασφάλεια που δικαιούνται οι πολίτες της, αλλά συνεργαζόμενοι με κάθε χώρα για να αξιοποιήσουμε και να μοιραστούμε αυτές τις ευκαιρίες», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανέζε.
Το νησιωτικό κράτος του Παλάου στον Νότιο Ειρηνικό, που εκπροσωπεί την 39μελή Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών, ανακοίνωσε τον δικό του στόχο να μειώσει τις εκπομπές στο 44% των επιπέδων του 2015 έως το 2035.
Ο πρόεδρος του Παλάου, Σουράνγκελ Γουίπς, υπενθύμισε στους ηγέτες τη συμβουλευτική γνωμοδότηση που εξέδωσε το Διεθνές Δικαστήριο νωρίτερα φέτος, στην οποία επιβεβαιώνεται η «υποχρέωση που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο» των χωρών να λάβουν ισχυρότερα μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών τους.
«Όσοι έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη και τη μεγαλύτερη ικανότητα να δράσουν πρέπει να κάνουν πολύ περισσότερα», δήλωσε, αναφερόμενος στις βιομηχανικές χώρες του κόσμου.
