Για πρώτη φορά στην ιστορία της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, πρώην πρόεδρος θα βρεθεί έγκλειστος στη φυλακή. Η βαριά καταδίκη του Νικολά Σαρκοζί και η προοπτική να βρεθεί κρατούμενος ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της έφεσης διχάζουν τη Γαλλία.
Στον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας επιβλήθηκε προ ημερών ποινή φυλάκισης πέντε ετών, με παράλληλη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, και πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, καθώς αποδείχθηκε ότι είχε συνάψει συμφωνία με το καθεστώς Καντάφι για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής του εκστρατείας. Αθωώθηκε, ωστόσο, για τρεις άλλες κατηγορίες διαφθοράς, ανάμεσα στις οποίες η κατάχρηση λιβυκών δημόσιων πόρων και η παράνομη χρηματοδότηση εκλογικής εκστρατείας.
Ο Νικολά Σαρκοζί καθίσταται ο πρώτος Γάλλος αρχηγός κράτους που θα φυλακιστεί μετά τον Φιλίπ Πεταίν, τον αρχηγό του δωσιλογικού καθεστώτος του Βισύ κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.
Κρίθηκε ένοχος για τις κατηγορίες ότι κατά την προεκλογική του εκστρατεία για τις γαλλικές προεδρικές κάλπες του 2007, έλαβε εκατομμύρια ευρώ από τον τότε ηγέτη της Λιβύης, Μοαμάρ Καντάφι. Σε αντάλλαγμα της οικονομικής ενίσχυσης, φέρεται να δεσμεύτηκε πως θα αποκαθιστούσε τη διεθνή εικόνα του Καντάφι και θα προσέφερε στο καθεστώς του διπλωματικά, νομικά και επιχειρηματικά οφέλη.
Από το 2005 έως το 2007, ο Νικολά Σαρκοζί κατείχε τη θέση του υπουργού Εσωτερικών στην κυβέρνηση του Ζακ Σιράκ, σε μια περίοδο που ο Μουαμάρ Καντάφι επεδίωκε να αποκαταστήσει τις σχέσεις της Λιβύης με τη Δύση. Σαρκοζί και Καντάφι συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 2015 στην Τρίπολη, με επίσημη ατζέντα τα διμερή ζητήματα, αν και υπάρχουν ισχυρισμοί ότι ζήτησε οικονομική ενίσχυση για την προεκλογική του εκστρατεία. Καθοριστικό ρόλο στη διαμεσολάβηση είχε ο Γαλλολιβανέζος επιχειρηματίας και έμπορος όπλων Ζιάντ Τακιεντίν, που σύμφωνα με τη γαλλική Δικαιοσύνη μετέφερε εκατομμύρια ευρώ από τη Λιβύη στη Γαλλία σε βαλίτσες και μέσω λογαριασμών, συνεργαζόμενος με στενούς συνεργάτες του Σαρκοζί, όπως ο Κλοντ Γκεάντ και ο Μπρις Ορτεφιέ.
Πριν από τις εκλογές του 2007, διάφορες πηγές επιβεβαίωναν ότι χρηματοδότηση ύψους άνω των 6 εκατ. ευρώ διοχετεύτηκε στον Σαρκοζί από αξιωματούχους του καθεστώτος Καντάφι, ενώ αναφορές μιλούν για επιπλέον ποσά από τον γιο του Καντάφι, Σαΐφ αλ Ισλάμ, και τον Αμπντουλάχ Σενουσί, αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών της Λιβύης. Μετά την εκλογή του, ο Σαρκοζί υποδέχθηκε τον Καντάφι στο Παρίσι σε μια επίσκεψη που προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις. Ωστόσο, με το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης το 2011, ο Σαρκοζί υιοθέτησε σκληρή στάση απέναντι στο καθεστώς, υποστηρίζοντας στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη. Η δημοσιοποίηση εγγράφων από τον δικτυακό τόπο Mediapart την ίδια χρονιά πυροδότησε κατηγορίες για παράνομη χρηματοδότηση, ενώ τον Οκτώβριο του 2011 ο Καντάφι λιντσαρίστηκε από τα εξαγριωμένα πλήθη της αντιπολίτευσης, εν μέσω επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ.
Η γαλλική Δικαιοσύνη προχώρησε τον Απρίλιο του 2013 σε έρευνα με σκοπό να διαλευκάνει τις υποψίες που αφορούσαν την εκστρατεία του Σαρκοζί, του οποίου η προεδρική θητεία είχε λήξει στο μεταξύ το 2012. Μεσολάβησαν αποκαλύψεις του Σαΐφ αλ Ισλάμ ότι ο Σαρκοζί έλαβε εκατομμύρια από τον πατέρα του για την προεκλογική του εκστρατεία, ενώ και ο Λιβανέζος επιχειρηματίας Ζιάντ Τακιέντιν -βασικός μάρτυρας στην υπόθεση που πέθανε πριν από λίγες ημέρες στον Λίβανο- ισχυρίστηκε ότι η εκστρατεία του Σαρκοζί χρηματοδοτήθηκε πολύ «γενναιόδωρα» από την Τρίπολη με ποσό άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ.
Στις 13 Οκτωβρίου ο Σαρκοζί θα εμφανιστεί ενώπιον του εισαγγελέα εκτέλεσης ποινών που θα του γνωστοποιήσει πότε και σε ποια φυλακή θα πρέπει να παρουσιαστεί, ασχέτως της έφεσης που θα ασκήσει και της εκδίκασης της υπόθεσής του σε δεύτερο βαθμό. Μπορεί ωστόσο να ζητήσει αναβολή υπό όρους λόγω ηλικίας. Η εκτέλεση της ποινής φυλάκισης θα πρέπει να ξεκινήσει το αργότερο εντός τεσσάρων μηνών.
«Εάν θέλουν οπωσδήποτε εγώ να κοιμηθώ στη φυλακή, θα κοιμηθώ στη φυλακή, όμως με το κεφάλι μου ψηλά» δήλωσε ο ίδιος στους δημοσιογράφους λίγο μετά την ανακοίνωση της ποινής, επιμένοντας στην αθωότητά του.
Ο Σαρκοζί, μετά την εκλογική ήττα του το 2012 από τον σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ, αντιμετώπισε πολλές δίκες. Το 2021 καταδικάστηκε για δωροδοκία και το 2024 για απόκρυψη εκλογικών δαπανών. Ωστόσο, δεν φυλακίστηκε για τις προηγούμενες ποινές του, αλλά τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό με ηλεκτρονικό βραχιόλι.
Η καταδίκη του Σαρκοζί, με ποινή βαρύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν και πρωτοφανής στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Γαλλίας διχάζει τη χώρα.
Παρά τις καταδίκες του ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας συνεχίζει να έχει επιρροή στη γαλλική πολιτική σκηνή και να συμβουλεύει επιφανή στελέχη της Δεξιάς και του Κέντρου. Είναι γνωστό ότι συναντάται με τον νυν πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ πρόσφατα συναντήθηκε και με τον πρώην προστατευόμενό του, τον νέο πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί. Στο παρελθόν είχε δηλώσει ότι αποτελεί πλέον μέρος του «δημοκρατικού τόξου» η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, η οποία από την πλευρά της υποστήριξε ότι η εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης ενώ εκκρεμεί η έφεση αποτελεί «επικίνδυνο προηγούμενο».
Ο συντηρητικός γερουσιαστής του κόμματος των Ρεπουμπλικανών, Στεφάν Λε Ριντιλιέ, χαρακτήρισε τη δικαστική απόφαση «τσουνάμι ντροπής» και κάλεσε τον Εμανουέλ Μακρόν να χορηγήσει προεδρική χάρη στον Σαρκοζί. Θεωρητικά υπάρχει αυτή η δυνατότητα, αλλά μόνο όταν τελεσιδικήσει η υπόθεση. Καθώς ο Σαρκοζί άσκησε έφεση, δεν μπορεί να δεχτεί προεδρική χάρη προς το παρόν.
«Αν πίστευαν τόσο πολύ στην ποινή τους, τι είχαν να φοβηθούν οι δικαστές από την αναμονή της απόφασης της έφεσης;» έγραψε στο Χ το νούμερο 2 στο κόμμα των Ρεπουμπλικανών και ευρωβουλευτής Φρανσουά Ζαβιέ Μπελαμί.
Οι υποστηρικτές του Σαρκοζί θέτουν ερωτήματα γιατί το δικαστήριο τον καταδίκασε μόνο για την τελευταία κατηγορία -τη «γενική» κατηγορία της «εγκληματικής οργάνωσης», που συχνά απευθύνεται σε μέλη συμμοριών ναρκωτικών- και τον απήλλαξε από τις άλλες τρεις. Και γιατί έχοντας καταδικαστεί για αυτή την λιγότερο σοβαρή κατηγορία, το δικαστήριο του επέβαλε μια τόσο ταπεινωτική και σκληρή ποινή 20 χρόνια μετά το αδίκημα. Ορισμένοι μάλιστα αναμένουν να υπάρξει μία συμπάθεια στο πρόσωπο του Σαρκοζί μετά την καταδίκη, όχι απαραίτητα επειδή τον θεωρούν αθώο στη συγκεκριμένη υπόθεση, αλλά ίσως ορισμένοι θα δουν κάποια αλήθεια στους ισχυρισμούς του περί θυματοποίησης. Ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος διατείνεται ότι υπάρχει κάποιο πολιτικό και δικαστικό κατεστημένο στο Παρίσι που τον καταδιώκει.
Στη Δεξιά κανείς δεν χαίρεται για την καταδίκη του Σαρκοζί, παρ’ όλο που ενίοτε τους προκαλεί ακόμη και οργή, όπως τον περασμένο Ιούλιο, όταν συναντήθηκε με τον πρόεδρο της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης, Ζορντάν Μπαρντελά. «Αυτό σημαίνει ότι τους δίνουμε νομιμότητα και επαναφέρουμε την υπόθεση μιας ένωσης της Δεξιάς» δήλωνε ένας βουλευτής των Ρεπουμπλικανών, σύμφωνα με τον Monde, ενώ μία άλλη βουλευτής αναρωτιόταν: «Αν υπάρξει διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, πώς θα εξηγήσω στους ψηφοφόρους μου ότι αρνούμαι αυτή την ένωση, όταν ο πρώην ηγέτης μας αφήνει να εννοηθεί ότι είναι κάτι καλό»;
Οι Οικολόγοι, πάντως, από την αριστερή όχθη της πολιτικής, αντιμετωπίζουν με σαρκασμό την καταδίκη Σαρκοζί. «Τελικά, θα έχει μία νέα πενταετία ο Σαρκοζί» δήλωσε περιπαικτικά ο Μπενζαμέν Λουκά-Λεντί, βουλευτής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Οικολόγων, ενώ η γραμματέας του κόμματος, Μαρίν Τοντελιέ, είπε σε ειρωνικό ύφος: «Ευχαριστούμε τον Νικολά Σαρκοζί και τους Ρεπουμπλικανούς που πάντα δίνουν το παράδειγμα».
