Έντονο διπλωματικό παρασκήνιο εξελίσσεται τις τελευταίες κρίσιμες ώρες γύρω από τις ρωσοουκρανικές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, καθώς παραμένει αβέβαιη η συμμετοχή του Βλαντίμιρ Πούτιν, ενώ - σύμφωνα με ρωσικά ΜΜΕ - ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δεν θα παρευρεθεί. Οι ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει αποστολή υπό τον Μάρκο Ρούμπιο, την ώρα που ΕΕ και ΟΗΕ δεν θα εκπροσωπηθούν. Η Τουρκία προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, με το σενάριο κορυφαίας συνάντησης να παραμένει ανοιχτό.
Παρότι αρχικά φαινόταν πως οι συνομιλίες θα πραγματοποιούνταν τουλάχιστον σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, η ρωσική εφημερίδα Kommersant μετέδωσε πως ο Λαβρόφ δεν θα μεταβεί στην Τουρκία για να εκπροσωπήσει τη Μόσχα.
Το Reuters δεν έχει καταφέρει να επιβεβαιώσει την πληροφορία, καθώς το δημοσίευμα δεν επικαλείται κάποια επίσημη πηγή. Την ίδια ώρα, τίποτε δεν θεωρείται δεδομένο, με τον τόπο και τον χρόνο των συνομιλιών να παραμένουν ρευστοί.
Αν και οι διαβουλεύσεις είχαν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν την Πέμπτη, ο απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε πως ο ίδιος και ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, θα φτάσουν στην Κωνσταντινούπολη την Παρασκευή.
Μέχρι στιγμής, παραμένει άγνωστη η σύνθεση των αντιπροσωπειών των χωρών που θα συμμετάσχουν, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί εάν θα παραστεί ή όχι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν – παρουσία την οποία ζητά επίμονα ο Ουκρανός ομόλογός του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η συμμετοχή ή μη του Πούτιν θα είναι καθοριστική για το επίπεδο, την εμβέλεια και την προοπτική των συνομιλιών. Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι μόνο η φυσική παρουσία του Ρώσου ηγέτη θα αποτελέσει ένδειξη σοβαρής πρόθεσης της Μόσχας για ειρηνευτική λύση.
Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που έχει ανακοινώσει επίσημα τη σύνθεση της αποστολής της. Επικεφαλής θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος βρίσκεται ήδη στην Αττάλεια για τη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Τον συνοδεύουν οι σύμβουλοι του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ και Κιθ Κέλογκ.
Από ρωσικής πλευράς, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ανέφερε ότι η ρωσική αντιπροσωπεία θα βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη την Πέμπτη, όμως η σύνθεσή της θα ανακοινωθεί μόνο όταν δώσει σχετική εντολή ο πρόεδρος Πούτιν – κάτι που, μέχρι στιγμής, δεν έχει συμβεί.
Όπως σημείωσε ο Πεσκόφ, η πρόταση του Ρώσου προέδρου για συνομιλίες με την ουκρανική πλευρά εξακολουθεί να ισχύει και η ρωσική αποστολή αναμένει την πραγματοποίησή τους. Η επιλογή της 15ης Μαΐου ως ημερομηνίας αποδίδεται επίσης σε απόφαση του Πούτιν.
Την ίδια ώρα, ο Ντόναλντ Τραμπ κρατά ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταβεί και ο ίδιος στην Κωνσταντινούπολη, αφήνοντας αιχμές ότι μόνο εφόσον παραστεί εκείνος, ενδέχεται να εμφανιστεί και ο Πούτιν.
«Θα ήθελε να είμαι κι εγώ εκεί, και αυτό είναι μια πιθανότητα (…) Δεν ξέρω αν θα είναι εκεί αν δεν είμαι εγώ. Θα το μάθουμε», δήλωσε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους, κατά τη διάρκεια πτήσης προς το Κατάρ.
Στο μεταξύ, αβέβαιη παραμένει και η ευρωπαϊκή εκπροσώπηση στις συνομιλίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε τη 17η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενώ ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών κάλεσε την ΕΕ και τις ΗΠΑ να εντείνουν την πίεση προς τη Μόσχα, εάν πράγματι επιθυμούν τον τερματισμό του πολέμου.
Την Τετάρτη, Ουκρανός αξιωματούχος δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι το Κίεβο δεν έχει λάβει ακόμη απάντηση από τον Ρώσο πρόεδρο. «Μέχρι το απόγευμα της Τετάρτης, δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση από τον Πούτιν», τόνισε η διπλωματική πηγή, υπενθυμίζοντας ότι ο Ζελένσκι είχε απευθύνει πρόταση για συνάντηση την Πέμπτη.
Η πρόταση Πούτιν ήταν διπλωματικός ελιγμός;
Η επιλογή της 15ης Μαΐου ως ημερομηνίας διεξαγωγής των συνομιλιών αποδίδεται, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, σε απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η αβεβαιότητα γύρω από τη ρωσική συμμετοχή φαίνεται να επηρεάζει και τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος διατηρεί ασαφείς τις προθέσεις του σχετικά με πιθανή παρουσία του στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αμερικανός πρόεδρος άφησε να εννοηθεί πως η δική του συμμετοχή προϋποθέτει αντίστοιχα τη συμμετοχή του Ρώσου ομολόγου του.
«Θα ήθελε να είμαι κι εγώ εκεί, και αυτό είναι μια πιθανότητα (…) Δεν ξέρω αν θα είναι εκεί αν δεν είμαι εγώ. Θα το μάθουμε», δήλωσε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους, κατά τη διάρκεια πτήσης προς το Κατάρ.
Την ίδια ώρα, το Κίεβο εξακολουθεί να μην έχει λάβει επίσημη απάντηση από τη Μόσχα ως προς το αν ο Πούτιν προτίθεται να συμμετάσχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες στην Τουρκία.
«Ο πρόεδρος Ζελένσκι υπέβαλε πρόταση για συνάντηση την Πέμπτη, ήδη από την Κυριακή», δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος στο Γαλλικό Πρακτορείο, ζητώντας να διατηρηθεί η ανωνυμία του. «Μέχρι το απόγευμα της Τετάρτης, δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση από τον Πούτιν», προσέθεσε.
Παράλληλα, παραμένει άγνωστο αν θα υπάρξει ευρωπαϊκή εκπροσώπηση στις συνομιλίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την 17η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενώ ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών επισήμανε πως Ευρώπη και ΗΠΑ οφείλουν να αυξήσουν την πίεση προς τη Μόσχα, εάν πραγματικά επιδιώκουν τον τερματισμό του πολέμου.
Απόντας θα είναι και ο ΟΗΕ. Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες, δεν θα παραστεί στις συνομιλίες, όπως επιβεβαίωσε ο αναπληρωτής εκπρόσωπός του, Φαρχάν Χακ. «Ο γενικός γραμματέας δεν θα είναι εκεί», δήλωσε. «Βρίσκεται στο Βερολίνο και θα μεταβεί στη Βαγδάτη, με ενδιάμεση στάση σε άλλο προορισμό».
Από το Βερολίνο, ο Γκουτέρες απηύθυνε έκκληση για «άμεση και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία», προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για «μια δίκαιη ειρήνη, βασισμένη στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο, με σεβασμό στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας».
Η Τουρκία προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα
Όπως αναφέρει η απεσταλμένη της ΕΡΤ στην Κωνσταντινούπολη, πολλά δεδομένα της τρέχουσας διαπραγματευτικής προσπάθειας παραμένουν ασαφή, όπως η σύνθεση των αποστολών και ο τόπος διεξαγωγής των συνομιλιών. Η επίσημη ανακοίνωση για το αν οι συνομιλίες θα πραγματοποιηθούν στο Ντολμαμπάχτσε, όπως συνέβη το 2022, εκκρεμεί.
Η τουρκική κυβέρνηση, πάντως, προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα σενάρια, συμπεριλαμβανομένου και του να στηθεί ένα «ψηλό τραπέζι διαλόγου» στην Άγκυρα. Ωστόσο, όλα εξαρτώνται από τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου, του οποίου οι προθέσεις παραμένουν αδιευκρίνιστες.
Η Ρωσία δεν έχει ανακοινώσει ακόμα την αποστολή της, και η αβεβαιότητα εντείνεται από τη δήλωση του προέδρου Τραμπ, ο οποίος άνοιξε το θέμα της παρουσίας του στις συνομιλίες, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι αν δεν συμμετάσχει ο ίδιος, ο Ρώσος πρόεδρος δεν θα έχει κίνητρο να παραστεί.
Επιπλέον, το σενάριο της διεξαγωγής υψηλού επιπέδου συνομιλιών στην Άγκυρα ενισχύεται από την ανακοίνωση του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος δήλωσε ότι θα βρεθεί εκεί αύριο για συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν.
Η αβεβαιότητα παραμένει, καθώς ο Ζελένσκι δεν έχει διευκρινίσει αν, σε περίπτωση που δεν συμμετάσχει ο Ρώσος πρόεδρος, η Ουκρανία θα εκπροσωπηθεί σε χαμηλότερο διπλωματικό επίπεδο. Επίσης, παραμένει αδιευκρίνιστο αν θα συμμετέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση ή η Ευρώπη γενικότερα, αν οι συνομιλίες διεξαχθούν είτε στην Άγκυρα είτε στην Κωνσταντινούπολη.
Όλο αυτό υπογραμμίζει το έντονο παρασκήνιο και την ασαφή κατάσταση που επικρατεί, η οποία δείχνει ότι τις επόμενες ώρες ενδέχεται να υπάρξουν πολλές ανατροπές και εκπλήξεις.
