Το 2013, η Tatyana Marynich και η Anastasiya Khamiankova άνοιξαν τις πόρτες του Imaguru, ενός κόμβου νεοφυών επιχειρήσεων στο Μινσκ της Λευκορωσίας, ο οποίος έμελλε να ξεκινήσει μερικές από τις πιο σημαντικές τεχνολογικές επιτυχίες της Ανατολικής Ευρώπης.
Μια δεκαετία αργότερα, έχουν καταδικαστεί «ερήμην» σε συνολική ποινή φυλάκισης 23 ετών από τις αρχές της Λευκορωσίας. Η περιουσία τους έχει κατασχεθεί. Το έργο τους χαρακτηρίστηκε «εξτρεμιστικό». Το διαβατήριο της Marynich έχει λήξει και ανακληθεί, αφήνοντάς την αποκλεισμένη και απάτριδα στην Ισπανία.
Το έγκλημά τους; Χτίζοντας ένα ανεξάρτητο, φιλοεπιχειρηματικό μέλλον που το καθεστώς Λουκασένκο θεωρούσε επικίνδυνο για την προάσπιση της επιχειρηματικότητας σε μια χώρα που συνήθως κυριαρχείται από κρατικές βιομηχανίες.
«Αυτό που ξεκίνησε ως προσπάθεια φίμωσης της καινοτομίας εξελίχθηκε σε πλήρη ποινικοποίηση της ανεξάρτητης επιχειρηματικότητας», δήλωσε η Marynich στο TechCrunch κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας.
Η Imaguru δεν ήταν απλώς ο πρώτος κόμβος νεοφυών επιχειρήσεων της Λευκορωσίας. Έγινε το κέντρο του τεχνολογικού οικοσυστήματος της χώρας. Ο επιταχυντής και ο χώρος συνεργασίας βοήθησε στη δημιουργία περισσότερων από 300 νεοφυών επιχειρήσεων και στην άντληση περισσότερων από 100 εκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις για τις εταιρείες που προέκυψαν από τα προγράμματά του.
Επιτυχίες όπως η MSQRD (που εξαγοράστηκε από το Facebook), η Friendlydata (που εξαγοράστηκε από την ServiceNow) και η Prisma (που φέρεται να εξαγοράστηκε από τη Snapchat) μπορούν να εντοπίσουν τις ρίζες τους στα πρώιμα hackathons της Imaguru, τα οποία παρακολουθούσαν πρόθυμοι νέοι, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο μέλλον.
«Ήταν το κύριο σημείο εστίασης της επιχειρηματικής κοινότητας στη Λευκορωσία», δήλωσε ο Max Gurvits, γενικός εταίρος της Vitosha Venture Partners στη Βουλγαρία και πρώιμος μέντορας της Imaguru. «Συγκέντρωναν ταλέντα, επενδυτές, έτρεχαν τα πιο σημαντικά προγράμματα - ήταν πάντα χαρά μου να πηγαίνω εκεί».
Ένας άλλος, ο Marvin Liao, με έδρα τις ΗΠΑ, του Rolling Fund Diaspora.vc, συμφωνεί. «Ήταν σούπερ επαγγελματίες και πραγματικά παθιασμένοι», δήλωσε στο TechCrunch. «Το Imaguru ήταν το πρώτο κεντρικό μέρος όπου συναντήθηκαν ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων και επίδοξοι επιχειρηματίες τεχνολογίας στη Λευκορωσία. Η Τάνια και η Νάστια ήταν community builders με την πραγματική έννοια του όρου».
Πρώην πρέσβης και υπουργός, φυλακίστηκε από το 2004 έως το 2006, αφού τόλμησε να κατέβει στις γενικές εκλογές εναντίον του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο. Υπέστη πολλαπλά εγκεφαλικά επεισόδια στη φυλακή, μια εμπειρία που διαμόρφωσε την απόφαση της Τατιάνας να εγκαταλείψει τη Διεθνή Εταιρεία Χρηματοδοτήσεων στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Τράπεζας και να ξεκινήσει το δικό της εγχείρημα.
«Αναγκάστηκα να ασχοληθώ με την επιχειρηματικότητα», δήλωσε η ίδια. «Όχι μόνο για να επιβιώσω οικονομικά, αλλά επειδή πίστευα στις ίδιες δημοκρατικές αξίες για τις οποίες ο σύζυγός μου είχε θυσιάσει την υγεία του».
«Αν η πολιτική αποτύχει», είπε, «τότε πρέπει να δημιουργήσεις το δικό σου μέλλον. Οι επιχειρηματίες είναι ελεύθεροι στοχαστές -και οι ελεύθεροι άνθρωποι αμφισβητούν την εξουσία», είπε.
Για το καθεστώς Λουκασένκο, αυτή η πεποίθηση έκανε την Imaguru επικίνδυνη.
Μετά τις εκλογές του 2020, οι οποίες θεωρήθηκαν ευρέως νοθευμένες, ξέσπασαν μαζικές διαμαρτυρίες σε ολόκληρη τη Λευκορωσία. Η Imaguru αποφάσισε να ανοίξει τις πόρτες της όχι μόνο σε επιχειρηματίες αλλά και σε ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, ΜΚΟ και στελέχη της αντιπολίτευσης.
Η Marynich εντάχθηκε στο Συντονιστικό Συμβούλιο, ένα επίσημο όργανο της αντιπολίτευσης με επικεφαλής την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Sviatlana Tsikhanouskaya. Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για το καθεστώς Λουκασένκο.
«Υπέγραψε μια δήλωση που έλεγε ότι ήθελαν να διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές», δήλωσε ο Gurvits. «Αλλά από εκείνη τη στιγμή και μετά, προφανώς έγινε εχθρός του κράτους και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτήν, όπως η Imaguru, έγινε εντελώς απαγορευμένο».
Μέχρι το 2021, η πολιτική πίεση έγινε αφόρητη. Η μίσθωση της Imaguru τερματίστηκε βίαια από την κυβέρνηση. Όπως ανέφερε τότε το TechCrunch, αστυνομικοί εισέβαλαν στα γραφεία της.
Μέχρι το 2023, η KGB είχε χαρακτηρίσει την Imaguru ως «εξτρεμιστικό σχηματισμό», καθιστώντας ακόμη και την ανταλλαγή μηνυμάτων με την ομάδα τιμωρητέο αδίκημα στη Λευκορωσία. Ένας πρώην διευθυντής συνελήφθη. Τα μέλη των οικογενειών του προσωπικού της Imaguru που βρίσκονταν στην εξορία ανακρίθηκαν. Η ιστοσελίδα τους μπλοκαρίστηκε σε πολλές χώρες.
Τα περιουσιακά στοιχεία δεσμεύτηκαν. Και στις 2 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, ανακοινώθηκαν οι ποινές φυλάκισης των δύο συνιδρυτών.
