Ο ανώτερος αξιωματούχος ασφαλείας του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αρνήθηκε την Παρασκευή ότι είχε συμφωνήσει με το ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ, ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν να αναζητήσουν μια απάντηση σε ένα σχέδιο που υποστηρίζει τις περισσότερες από τις βασικές απαιτήσεις της Ρωσίας σε καιρό πολέμου.
Η Ουάσιγκτον παρουσίασε στο Κίεβο ένα σχέδιο 28 σημείων που θα απαιτούσε από το Κίεβο να παραχωρήσει επιπλέον εδάφη, να μειώσει το μέγεθος του στρατού του και να εγκαταλείψει για πάντα την ελπίδα να ενταχθεί στη δυτική στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας δήλωσαν ότι δεν είχαν συμβουλευτεί για το σχέδιο και προγραμμάτισαν μια επείγουσα τηλεφωνική συνδιάλεξη για να συζητήσουν την κατάσταση. Η Βρετανία και η Γερμανία δήλωσαν ότι οι ηγέτες τους θα συμμετάσχουν. Το γραφείο του Ζελένσκι δεν ανέφερε αν θα συμμετάσχει.
Από πλευράς τους, Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το σχέδιο συντάχθηκε έπειτα από διαβουλεύσεις με τον Ρουστέμ Ουμέροφ, γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας, στενό σύμμαχο του Ζελένσκι που υπηρέτησε ως υπουργός Άμυνας μέχρι τον Ιούλιο.
«Το σχέδιο αυτό καταρτίστηκε αμέσως ύστερα από συζητήσεις με ένα από τα ανώτατα στελέχη της κυβέρνησης του προέδρου Ζελένσκι, τον Ρουστέμ Ουμέροφ, ο οποίος συμφώνησε με το μεγαλύτερο μέρος του σχεδίου, μετά από αρκετές τροποποιήσεις, και το παρουσίασε στον πρόεδρο Ζελένσκι», δήλωσε την Πέμπτη ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ.
Ωστόσο, ο Ουμέροφ δήλωσε την Παρασκευή ότι δεν είχε συζητήσει τους όρους του σχεδίου, πόσο μάλλον να τους έχει εγκρίνει.
«Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ρόλος μου ήταν τεχνικός – οργάνωση συναντήσεων και προετοιμασία του διαλόγου. Δεν έδωσα καμία αξιολόγηση, πόσο μάλλον έγκριση για οποιοδήποτε σημείο. Αυτό δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά μου και δεν αντιστοιχεί στη διαδικασία», έγραψε στο Telegram.
Μετά τη συνάντησή του με την αμερικανική αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε την Παρασκευή, ο Ουμέροφ δήλωσε ότι το Κίεβο δεν θα δεχτεί ένα σχέδιο που παραβιάζει την κυριαρχία του.
Ζελένσκι: Είμαστε έτοιμοι για ειλικρινή συνεργασία
Στο μεταξύ, ο Ζελένσκι, ο οποίος συναντήθηκε με μια αντιπροσωπεία του αμερικανικού στρατού την Πέμπτη, αναγνώρισε ότι έλαβε το σχέδιο, αλλά δεν σχολίασε άμεσα το περιεχόμενό του.
«Οι ομάδες μας – της Ουκρανίας και των ΗΠΑ – θα εργαστούν πάνω στα σημεία του σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου», έγραψε ο πρόεδρος το βράδυ στο Telegram. «Είμαστε έτοιμοι για εποικοδομητική, ειλικρινή και άμεση εργασία».
Το Κρεμλίνο, το οποίο μέχρι στιγμής έχει δείξει προσοχή στις δημόσιες δηλώσεις του, δήλωσε ότι η Ρωσία δεν έχει λάβει καμία επίσημη ενημέρωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με ένα 28-σημείο σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία. Το Κίεβο πρέπει να λάβει μια «υπεύθυνη απόφαση» και να το κάνει τώρα, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Οι απαιτήσεις της Ρωσίας είναι σαφείς, του Κιέβου ασαφείς
Το σχέδιο, αντίγραφο του οποίου εξέτασε το Reuters, περιλαμβάνει όρους που οι ουκρανικές αρχές έχουν απορρίψει ως ισοδύναμους με παράδοση, αφού οι στρατιώτες τους απώθησαν μια πλήρη ρωσική εισβολή για σχεδόν τέσσερα χρόνια με τεράστιο κόστος.
Θα απαιτούσε από την Ουκρανία να αποσυρθεί από τα εδάφη που εξακολουθεί να ελέγχει στις ανατολικές επαρχίες, τα οποία η Ρωσία ισχυρίζεται ότι έχει προσαρτήσει, ενώ η Ρωσία θα παραχωρούσε μικρότερα εδάφη που έχει καταλάβει σε άλλες περιοχές.
Η Ουκρανία θα αποκλειστεί μόνιμα από την ένταξη στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και οι ένοπλες δυνάμεις της θα περιοριστούν σε 600.000 στρατιώτες. Το ΝΑΤΟ θα συμφωνήσει να μην σταθμεύσει ποτέ στρατεύματα εκεί.
Αναφορικά με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, θα αρθούν σταδιακά. Η Μόσχα θα προσκληθεί να επανενταχθεί στην ομάδα των βιομηχανικών χωρών του G8 και τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα συγκεντρωθούν σε ένα επενδυτικό ταμείο, με την Ουάσιγκτον να λαμβάνει μέρος των κερδών.
Μία από τις κύριες απαιτήσεις της Ουκρανίας, για εκτελεστές εγγυήσεις ισοδύναμες με τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, προκειμένου να αποτραπεί η Ρωσία από το να επιτεθεί ξανά, αντιμετωπίζεται σε μία μόνο γραμμή χωρίς λεπτομέρειες: «Η Ουκρανία θα λάβει ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας».
Μια αμερικανική αντιπροσωπεία στο Κίεβο αναμενόταν να ενημερώσει τις ευρωπαϊκές πρεσβείες εκεί για το περιεχόμενό της αργότερα την Παρασκευή. Οι ευρωπαϊκές χώρες χρηματοδοτούν πλέον μόνες τους την άμυνα της Ουκρανίας, μετά την ακύρωση της οικονομικής στήριξης από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
«Πάντα λέγαμε ότι για να λειτουργήσει οποιοδήποτε σχέδιο, πρέπει να συμμετέχουν η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι», δήλωσε η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, στις Βρυξέλλες.
Ο Τραμπ, ο οποίος επέστρεψε στο αξίωμα φέτος με την υπόσχεση να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο, έχει αποδεχτεί ορισμένες από τις δικαιολογίες της Ρωσίας για την εισβολή της το 2022 στη γειτονική χώρα, εκφράζοντας παράλληλα κάποια ανυπομονησία απέναντι στη Μόσχα.
Τον περασμένο μήνα ακύρωσε μια προτεινόμενη Σύνοδο Κορυφής με τον Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και επέβαλε κυρώσεις στις δύο κύριες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας, ένα μέτρο που δεν είχε λάβει ο προκάτοχός του, ο φιλοουκρανός Τζο Μπάιντεν.
Η πλήρης ισχύς αυτών των κυρώσεων επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή την Παρασκευή, την προθεσμία που έθεσε η Ουάσιγκτον στους ξένους αγοραστές ρωσικού πετρελαίου για να μειώσουν τις αγορές τους.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, εργάστηκαν διακριτικά για το σχέδιο για περίπου ένα μήνα και ότι ο Τραμπ το υποστηρίζει.
«Αυτό το σχέδιο καταρτίστηκε για να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα της κατάστασης, έπειτα από πέντε χρόνια καταστροφικού πολέμου, με στόχο να βρεθεί το καλύτερο σενάριο που θα είναι επωφελές και για τις δύο πλευρές, όπου και οι δύο θα κερδίσουν περισσότερα από όσα πρέπει να δώσουν», είπε.
Η επιτάχυνση της αμερικανικής διπλωματίας έρχεται σε μια στιγμή που οι ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται σε δυσμενή θέση στο πεδίο της μάχης και η κυβέρνηση του Ζελένσκι έχει υπονομευθεί από ένα σκάνδαλο διαφθοράς. Το κοινοβούλιο απέλυσε δύο υπουργούς την Τετάρτη.
Οι ουκρανικές δυνάμεις απώθησαν την αρχική επίθεση της Ρωσίας στο Κίεβο το 2022, αλλά η απόπειρα αντεπίθεσής τους απέτυχε το 2023.
Με τον τέταρτο χειμώνα του πολέμου να πλησιάζει, οι ρωσικές δυνάμεις καταλαμβάνουν σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας και προχωρούν αργά κατά μήκος μιας γραμμής μετώπου 1.200 χλμ. (750 μίλια), ενώ βομβαρδίζουν τις ενεργειακές προμήθειες της Ουκρανίας.
Η Ρωσία δηλώνει ότι έχει καταλάβει την πόλη Κουπιάνσκ στη βορειοανατολική Ουκρανία και το μεγαλύτερο μέρος της πόλης Ποκρόφσκ στα ανατολικά, τα πρώτα μεγάλα κέρδη της σε σχεδόν δύο χρόνια. Το Κίεβο αρνείται ότι έχει χάσει τον έλεγχο αυτών των πόλεων, αλλά αναγνωρίζει ότι η Ρωσία προχωράει.
