Ύπαγε οπίσω μας κρατισμέ!

Η έκθεση Πισσαρίδη για την παιδεία, ξεκινάει με τη διαπίστωση πως η Ελλάδα κατατάσσεται στην τέταρτη χαμηλότερη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, όσον αφορά στις δαπάνες για την Παιδεία. Παράλληλα σημειώνει, ότι οι δαπάνες για τη δημόσια εκπαίδευση είναι πρωτίστως «τρέχουσες», δηλαδή κυρίως μισθοί και σε πολύ μικρότερο βαθμό «κεφαλαίου», δηλαδή επενδύσεις.

Η επιτροπή Πισσαρίδη χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα των Ελλήνων μαθητών σε διεθνείς συγκριτικούς διαγωνισμούς, ως «διαχρονικά απογοητευτικά», όπως αποδεικνύουν οι εξαιρετικά χαμηλές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στο Πρόγραμμα PISA (Program for International Student Assessment) του ΟΟΣΑ το 2018. H Επιτροπή κρίνει το εκπαιδευτικό σύστημα ως «εξαιρετικά συγκεντρωτικό», ως προς τα δομικά και οργανωτικά του χαρακτηριστικά.

Τέλος η επιτροπή, μετά από τις βασικές εισαγωγικές παρατηρήσεις, καταλήγει σε ένα πλαίσιο προτάσεων για αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Δυστυχώς, οι απαιτούμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, δύσκολα μπορούν να προωθηθούν. Και αυτό, διότι βρίσκουν απέναντι τους, δομημένα συντεχνιακά και συνδικαλιστικά συμφέροντα, καθώς και παγιωμένες καταστάσεις και αντιλήψεις, που αντιστέκονται ακόμα και στην παραμικρή αλλαγή.

Ένας χώρος σχετικά παρθένος και αμόλυντος και ο οποίος δυνητικά θα μπορούσε να αλλάξει και να προσαρμοστεί στις ανάγκες του σήμερα και τις προοπτικές του αύριο, είναι ο χώρος της διαρκούς επαγγελματικής εκπαίδευσης, της δια βίου μάθησης και της επανακατάρτισης των εργαζομένων.

Αυτόν τον χώρο φωτογραφίζει η επιτροπή Πισσαρίδη, με τη διαπίστωση της, ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για αναβάθμιση (upskilling) και ανανέωση (reskilling) των δεξιοτήτων των εργαζομένων και των ανέργων. Αυτόν τον ρόλο της αναβάθμισης και ανανέωσης των δεξιοτήτων, αναλαμβάνουν τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ), επιτρέποντας στους εργαζόμενους και στους ανέργους να παρακολουθούν τις εξελίξεις και να προσαρμόζουν το γνωστικό τους αντικείμενο στις διαρκώς εμπλουτιζόμενες δεξαμενές έρευνας και γνώσης.

Ο χώρος των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, μπορεί κάλλιστα να αναπτυχθεί πέρα και έξω από τις γραφειοκρατικές, οπισθοδρομικές, αρτηριοσκληρωτικές και υπερρυθμιστικές αντιλήψεις που κυριαρχούν στις υπόλοιπες εκπαιδευτικές δομές.

Και ενώ η επιτροπή Πισσαρίδη, δείχνει τον δρόμο, το υπουργείο Παιδείας φαίνεται πως κτίζει οδοφράγματα για να εμποδίσει την ομαλή πορεία των πραγμάτων. Έτσι βρισκόμαστε μπροστά στην ανάδυση μιας λογικής παρεμβάσεων και ελέγχου από το κράτος, σε ένα χώρο που θα έπρεπε να κινηθεί φιλόδοξα και αποτελεσματικά, σε αντίθεση με τον χώρο των ΑΕΙ, στον οποίο το αναχρονιστικό καθηγητικό κατεστημένο και οι ξεπερασμένες δομές, αντιστέκονται λυσσαλέα.

Η ίδρυση μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων, έχει μετατεθεί σε βάθος χρόνου. Φαίνεται ότι ακόμα και το θετικό παράδειγμα της κοντινής μας Κυπριακής Δημοκρατίας με το άνοιγμα των μη κρατικών Πανεπιστημίων, δεν κατάφερε να λυγίσει το κίνημα αντίστασης των εμμονικών εχθρών της γνώσης και της έρευνας. Πολύ φοβόμαστε ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και στον χώρο των ιδιωτικών Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, τα οποία ναι μεν δεν απαγορεύονται, αλλά νοιώθουν την ανάσα του παρεμβατικού κράτους, σε κάθε τους βήμα.

Είναι απολύτως λογικό τα προγράμματα της επανακατάρτισης, της αναβάθμισης και ανανέωσης των δεξιοτήτων και της συνεχιζόμενης επαγγελματικής εκπαίδευσης των εργαζομένων και των ανέργων, να τα αναλάβουν ιδιωτικοί φορείς που τους διακρίνει ταχύτητα, προσαρμοστικότητα και ευλυγισία. Όμως απ’ ότι φαίνεται τα ιδιωτικά Κέντρα Δια Βίου Μάθησης, που δεν αποτελούν μέρος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αλλά ούτε και μέρος των κρατικών ΑΕΙ, θα βρεθούν αντιμέτωπα με δυο εμπόδια.

Το πρώτο εμπόδιο είναι ο υπέρμετρος κρατικός έλεγχος, όπου τα πάντα θα αποφασίζονται, θα εγκρίνονται, θα ρυθμίζονται και θα ελέγχονται από τους γραφειοκράτες της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης και του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Ο ΕΟΠΠΕΠ είναι άλλος ένας οργανισμός – εμπόδιο που θα έπρεπε να έχει καταργηθεί χθες. Διότι αυτοσκοπός του, είναι η συνέχιση της ύπαρξης του κτίζοντας διαδικασίες και δομές, που τον καθιστούν απαραίτητο.

Το δεύτερο εμπόδιο είναι η διευκόλυνση ίδρυσης Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, από το κράτος. Υπουργεία, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης κ.α. θα μπορούν να ιδρύουν ΚΔΒΜ και έχοντας προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή και κρατική χρηματοδότηση να προσφέρουν «δωρεάν» εκπαίδευση σε δυνητικούς ψηφοφόρους και σε μοριοδοτούμενους υποψήφιους δημοσίους υπαλλήλους που θα ελπίζουν σε διορισμό.

Με αυτόν τον τρόπο τα ιδιωτικά Κέντρα Δια Βίου Μάθησης, θα έχουν από τη μια να αντιμετωπίσουν το ασφυκτικό κρατικό κανονιστικό πλαίσιο και από την άλλη τον αθέμιτο ανταγωνισμό, από ΚΔΒΜ υπουργείων, επιμελητηρίων, δήμων, περιφερειών και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί ο πατερναλιστικός νους των κρατιστών. Σκοπός της παρέμβασης του κατεστημένου του χώρου της παιδείας, είναι να «τρέχουν οι μισθοί, δίχως να γίνονται οι απαιτούμενες και απαραίτητες επενδύσεις».

Όμως η δια βίου μάθηση, η αναβάθμιση και ανανέωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων, η διαρκής επιμόρφωση και η επανακατάρτιση των εργαζομένων και των ανέργων, αποτελούν εξαιρετικά σοβαρές προτεραιότητες στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και του ψηφιακού κόσμου, για να αφεθούν στα χέρια καρεκλοκένταυρων, γραφειοκρατών και κρατιστών. Ας ελπίσουμε ότι η κυβέρνηση θα υιοθετήσει τις προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη και ότι θα αναδείξει στο τέλος το φιλελεύθερο χαρακτήρα της, σε αυτό το πεδίο.

* Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.

** Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.