Του Γιάννη Κουζηνού
Υπάρχει ακόμα κόσμος στην Ελλάδα που πιστεύει ότι πρέπει να γυρίσουμε στη δραχμή. Υπάρχει ακόμα κόσμος που πιστεύει ότι έχει δει τον πάτο του βαρελιού και ότι η επιστροφή σε Εθνικό Νόμισμα θα είναι η λύση σε όλα του τα προβλήματα. Μερικά χρονάκια λίγο δύσκολα και μετά θα είμαστε όπως είμασταν πριν μπει το Ευρώ στη ζωή μας. 50 δραχμές το μπουκαλάκι το νερό, 150 δραχμές η τυρόπιτα, 150.000 δραχμές o βασικός μισθός και θα ζήσουμε ξανά όλοι σαν πασάδες. Προφανώς αυτός o κόσμος έχει ξεχάσει τι σημαίνει υποτίμηση και πληθωρισμός. Και επειδή για πέντε υπέροχα χρόνια ζω στη Βενεζουέλα με το Εθνικό Νόμισμα και τον τριψήφιο πληθωρισμό, θεωρώ ότι είναι καλό να διαβάσουν, να ενημερωθούν πώς είναι να ζεις, όχι για μερικά χρόνια δύσκολα, αλλά μόνιμα σε μια κατάσταση που δεν εύχομαι ποτέ να βρεθεί η χώρα μου η Ελλάδα.
Θα ήταν καλό επίσης οι δραχμολάγνοι φίλοι μας να έχουν πάντα στο μυαλό τους ότι η Βενεζουέλα είναι η 5η πετρελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο. Καλή και χρυσή η Ελλάδα μας, αλλά δεν υπάρχει κανένα μέτρo σύγκρισης, όταν μιλάμε για κρατικά έσοδα, ιδίως όλα τα προηγούμενα χρόνια που οι τιμές του πετρελαίου ήταν στα ύψη. Ας πούμε όμως ότι η Ελλάδα με ένα μαγικό τρόπο θα έχει μια πορεία αντίστοιχη με αυτήν της Βενεζουέλας και δεν θα καταρεύσει ολοκληρωτικά την επομένη της μετάβασης της σε Εθνικό Νόμισμα. Θα καταρεύσει δηλαδή αργά και βασανιστικά, ισοπεδώνοντας κάθε εισόδημα, εκμηδενίζοντας μέρα με την ημέρα την αγοραστική δύναμη του όποιου εισοδήματος και εξαφανίζοντας όλα όσα έχετε συνηθίσει να βρίσκετε καθημερινά στα ράφια των καταστημάτων.
Στη Βενεζουέλα οι παλιότεροι συνήθιζαν να κάνουν πλακά με τον υπερπληθωρισμό σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του ''80. Το ανέκδοτο έλεγε ότι o κόσμος πήγαινε από τα χαράματα στην τράπεζα με ένα κουβά για να περιμένει υπομονετικά να αδειάσει τον τραπεζικό του λογαριασμό μόνο και μόνο για να διαπιστώσει ότι τελικά όσα χρήματα και να πάρει o κουβάς θα κοστίζει πιο ακριβά από όλα τα χρήματα που τον γεμίζουν. Σήμερα, χωρίς καμιά υπερβολή, το ανέκδοτο είναι θλιβερή πραγματικότητα για τους κατοίκους στη Βενεζουέλα, που, ακόμα και αν βρεθούν με ένα κουβά χαρτονομίσματα, ουσιαστικά η αξία τους θα είναι πολύ μικρότερη και από το χαρτί υγείας, που έτσι και αλλιώς δεν βρίσκουν στα ράφια των καταστημάτων.
(Φωτ.: Κουβάς γεμάτος διάφορα νομίσματα της Βενεζουέλας. Σύμφωνα με παλιότερο ανέκδοτο για τον πληθωρισμό, όσα χρήματα και να πάρει o κουβάς θα κοστίζει πιο ακριβά από όλα τα χρήματα που τον γεμίζουν. Photo by Veronidae - Own work, CC BY-SA 3.0.)
Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν την τεράστια υποτίμηση του νομίσματος στη Βενεζουέλα και τη μείωση της αγοραστικής του αξίας εξαιτίας του πληθωρισμού είναι τα εξής. Πριν λίγους μήνες από το σχολείο της μικρής μας ζητήθηκε να βγάλουμε φωτοτυπίες τα χαρτονομίσματα της χώρας για μια παρουσίαση σε ένα μάθημα. Τα χαρτονομίσματα που κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή είναι των 5-10-20-50 και 100 Μπολίβαρ. 5 φωτοτυπίες όμως για τα αντίστοιχα χαρτονομίσματα κοστίζουν 1.000 Μπολίβαρ! 200 Μπολίβαρ η κάθε φωτοτυπία! Τελικά κολλήσαμε τα πραγματικά χαρτονομίσματα σε 5 φύλλα χαρτιού και μας κόστισε 185. Το δεύτερο παράδειγμα έχει να κάνει με τα γνωστά σοκολατένια νομίσματα τυλιγμένα σε αλουμινόχαρτο που αγοράζαμε όταν είμασταν μικροί. Ένα σοκολατένιο νόμισμα του ενός Μπολίβαρ στη Βενεζουέλα το 2016 κοστίζει 500.
Πριν από μερικές μέρες αγόρασα ένα χειροποίητο ξυλάκι παγωτό από έναν πλανόδιο πωλητή. 500 Μπολίβαρ παρακαλώ. Eδωσα 5 νομίσματα των 100 (αφού αυτό είναι ως σήμερα το μεγαλύτερο χαρτονόμισμα) και είδα τον πλανόδιο να βγάζει από την τσέπη του ένα τεράστιο πακέτο χαρτονομισμάτων για να προσθέσει και τα δικά μου. Έτσι και αλλιώς όλες οι τιμές, όλων των προϊόντων είναι πολλαπλάσιες του 100 και το τεράστιο πακέτο του πλανόδιου παγωτατζή ουσιαστικά δεν του δίνει τη δυνατότητα να αγοράσει ούτε ένα ζευγάρι φτηνά παπούτσια. Μια απλή θήκη για το κινητό κοστίζει σήμερα τα διπλάσια από όσα κόστιζε το ίδιο το κινητό μόλις 2 χρονιά πριν. Το μηνιαίο κόστος στα κοινόχρηστα για μια εταιρεία φύλαξης μιας πολυκατοικίας σήμερα είναι ίδιο με το κόστος της αγοράς ενός διαμερίσματος το 2009 στο ίδιο κτίριο. Με τον κατώτερο μισθό στη Βενεζουέλα μπορείς, αν βρεις, να αγοράσεις 480 αυγά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες αντίστοιχα αγοράζεις 4.700! Αυτός είναι ακριβώς o λόγος που όλο το εισόδημα των Βενεζολάνων πηγαίνει αποκλειστικά στην αγορά τροφίμων και αυτό για τους τυχερούς που πληρώνονται με κάτι παραπάνω από τον κατώτατο μισθό. Όσο o μισθός κατεβαίνει, τόσο μικραίνει και η πρόσβαση σου σε ένα η δύο καθημερινά γεύματα.
Πριν μερικές μέρες σε ένα απομακρυσμένο περίπτερο εντόπισα ένα θησαυρό. 3 κουτάκια αναψυκτικού cola. Είχα πραγματικά μήνες να δω το αναψυκτικό, καθώς, λόγω έλλειψης ζάχαρης, τα εργοστάσια αδυνατούν να το παράγουν. Έβγαλα όλα μου τα χρήματα και ρώτησα πόσο έχουν. 1.100 Μπολίβαρ το ένα μου απάντησε η κυρία. Έβαλα τα χρήματα μου πίσω στην τσέπη μου και έφυγα απογοητευμένος. Δεν είχα αρκετά ούτε για ένα κουτάκι. Τα έχω ακόμα στο μυαλό μου. Αύριο θα πάω στην τράπεζα να βγάλω λεφτά και ίσως είμαι τυχερός και δεν έχουν πουληθεί ακόμα. 600 Μπολίβαρ τη φορά μπορείς να βγάλεις. Πρέπει να καθίσω στην, όπως πάντα τεράστια, ουρά και να βγάλω 6 φορές χρήματα. Για τρία κουτάκια αναψυκτικού cola. Ή πρέπει να απαρνηθώ και εγώ και η γυναίκα μου και η μικρή μου κόρη αυτές τις βρομερές καπιταλιστικές συνήθειες. Μπορεί να έχετε δίκιο τελικά… Με τη δραχμή καλύτερα. Ζω στον παράδεισο και δεν το έχω συνειδητοποιήσει…
Υ.Γ. είδηση της τελευταίας στιγμής:
Το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο ανακοίνωσε τους όρους και τις ημερομηνίες διενέργειας της δεύτερης φάσης του δημοψηφίσματος ανάκλησης, τη συλλογη δηλαδή και επικύρωση του 20% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Με την ανακοίνωσή τους επιβεβαίωσαν τις πληροφορίες και το 20% δεν θα είναι στο σύνολο των ψηφοφόρων της χώρας, αλλά το 20% από κάθε πολιτεία ξεχωριστά, κάτι που είναι αντίθετο με το Σύνταγμα της χώρας, όπου ορίζονται και οι όροι του, και αντίθετο με τους όρους της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος ανάκλησης κατά του Chavez το 2004. Τρεις ημέρες 26-27-28 Οκτωβρίου από τις 8 ως τις 12 και από την 1 ως τις 4 το απόγευμα με μηχανήματα που θα στηθούν σε 335 Δήμους της χώρας και 776 κοινότητες (η χώρα έχει 1.136). Όταν η διαδικασία ολοκληρωθεί, το Εθνικό Εκλογικό 
Συμβούλιο θα έχει στη διάθεση του 29 μέρες για να επικυρώσει το αποτέλεσμα. Εάν ο στόχος του 20% επιτευχθεί, το CNE θα χρειαστεί 90 ημέρες για να οργανώσει και να ανακοινώσει την τελική ημερομηνία του δημοψηφίσματος ανάκλησης! Στην ανακοίνωση του επισημαίνει ότι το δημοψήφισμα ανάκλησης δεν υπάρχει περίπτωση να διενεργηθεί μέσα στο 2016, αλλά μέσα το πρώτο εξάμηνο του 2017.
Photo by Keith Bacongco
Το πρώτο σχόλιο μου είναι ότι, όπως ήταν αναμενόμενο, οι όροι της διαδικασίας και οι ημερομηνίες ουσιαστικά δίνουν τέλος σε κάθε ελπίδα όχι μόνο για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ανάκλησης πριν την 10η Ιανουαρίου, αλλά καθιστούν αδύνατη ακόμα και την επίτευξη της συλλογής του 20%. Οι πρώτες φωνές αντίδρασης από τον κόσμο και την αντιπολίτευση έχουν αρχίσει να ακούγονται και μένει να δούμε τις επόμενες ώρες ποια μορφή θα πάρουν οι κινητοποιήσεις και αν πραγματικά θα έχουμε δυναμική πίεση προς το καθεστώς.
