Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Η Θεωρία του Χάους είναι ένας τομέας των μαθηματικών, με διάφορες εφαρμογές σε κλάδους διαφόρων επιστημών όπως είναι η φυσική, τα οικονομικά και η βιολογία. Η θεωρία του Χάους μελετά τη συμπεριφορά ορισμένων μη γραμμικών δυναμικών συστημάτων, που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις αρχικές τους συνθήκες.
Μικρές διαφορές στις αρχικές συνθήκες (όπως αυτές που οφείλονται σε σφάλματα στρογγυλοποίησης σε αριθμητικούς υπολογισμούς, ή σε αποκλίσεις από τις προεκτάσεις γεωμετρικών σχημάτων) οδηγούν σε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα για τα δυναμικά συστήματα, καθιστώντας τη μακροπρόθεσμη πρόβλεψη αδύνατη σε γενικές γραμμές.
Το “φαινόμενο της πεταλούδας” είναι η λογοτεχνική μεταφορά της θεωρίας του χάους για το φαινόμενο της ευαίσθητης εξάρτησης ενός συστήματος από τις αρχικές συνθήκες. Σύμφωνα με μια από τις διατυπώσεις της, λέγεται ότι "αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα". Διαφορετικές παραλλαγές εκφράζουν ουσιαστικά την ίδια ιδέα. Ότι δηλαδή μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων οδηγεί, μετά από την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας του συστήματος δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε συμβεί η μεταβολή.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν ότι ο κορονοϊός (γιατί έτσι είναι ο δόκιμος ελληνικός όρος και όχι κοροναϊός, διότι στα ελληνικά το μακρό “α” της πρώτης λέξης, πριν το δεύτερο συνθετικό, γίνεται βραχύ “o”), θα μπορούσε να αποτελεί το κούνημα των φτερών της πεταλούδας στην Κίνα, που θα προκαλέσει όχι μόνο βροχή στις αγορές, αλλά και σεισμό, στο διεθνές οικονομικό σύστημα. Πρώτη και καλύτερη αντέδρασε η αγορά πετρελαίου. Μια αγορά που δεν αντέδρασε με υπερβολή ούτε στον βομβαρδισμό των εγκαταστάσεων της Aramco, ούτε στον εξουδετέρωση του υψηλόβαθμου Ιρανού στρατιωτικού, αλλά ούτε και στις εξελίξεις στην Λιβύη.
Η πτώση της τιμής του πετρελαίου κατά $6 μέσα σε μια εβδομάδα, αποτυπώνει τον φόβο των αγορών, ότι δεν θα υπάρξει απλά μείωση της ζήτησης για καύσιμα λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας σε κινεζικές πόλεις συνολικού πληθυσμού 56 εκατομμυρίων κατοίκων και της πτώσης της ζήτησης και της παραγωγής. Οι αγορές εκτιμούν ότι πιθανά θα υπάρξει μια παγκόσμια πανδημία που θα ανατρέψει άρδην τα σημερινά δεδομένα. Εκτιμούν δηλαδή πως οι επιπτώσεις δεν θα περιοριστούν μόνο στην Κίνα που είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου, αλλά θα διαχυθούν σε όλον τον πλανήτη.
Ο κορονοϊός, γνωστός διεθνώς ως SARS CoV, σύμφωνα με την Goldman Sachs, θα επιφέρει άμεσα μια πτώση της ζήτησης για καύσιμα τουλάχιστον κατά 260.000 βαρέλια την ημέρα, με τα 170.000 βαρέλια να αποτελούν καύσιμα αεροπλάνων. Έτσι ακόμα και η μείωση της παραγωγής και εμπορίας πετρελαίου από την Λιβύη, λόγω των γνωστών γεγονότων, δεν θα επηρεάσει την ισορροπία ανάμεσα στην παγκόσμια προσφορά και στην ζήτηση.
Οι οικονομικές επιπτώσεις από την εξάπλωση του ιού SARS στην Κίνα το 2003, έρχονται και πάλι στη επικαιρότητα, μετά το ξέσπασμα της πνευμονίας από το SARS Cov. Το 2003, η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας είχε υποχωρήσει και ο χρόνος της επανάκαμψης, ήταν ιδιαίτερα μακρύς για τις εταιρείες του τριτογενούς τομέα. Συγκεκριμένα η αύξηση του ΑΕΠ είχε υποχωρήσει από το 11,1% στο 9,1%. Ο κλάδος των καταναλωτικών δαπανών, είχε κτυπηθεί περισσότερο από όλους τους άλλους, σε αντίθεση με τις εξαγωγές κινεζικών προϊόντων που δεν είχαν επηρεαστεί. To 2003, οι τιμές των τροφίμων είχαν υποχωρήσει οριακά μαζί με τα λοιπά καταναλωτικά προϊόντα, σε αντίθεση με τα φάρμακα και τα παραφαρμακευτικά προϊόντα, οι τιμές των οποίων είχαν απογειωθεί λόγω της υπερβολικής ζήτησης.
Οι κινεζικές αρχές, ενώ έχουν προϋπολογίσει οριακή αύξηση του ΑΕΠ μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2020, σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019, αναθεωρούν τις εκτιμήσεις τους προς χαμηλότερα επίπεδα και θέτουν ως βασικό παράγοντα πλέον τον χρόνο. Τον χρόνο που θα χρειαστεί για να τεθεί υπό έλεγχο και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, η εξάπλωση του SARS CoV. Η ζήτηση καταναλωτικών προϊόντων και καυσίμων αναμένεται να υποχωρήσει, το εμπορικό ισοζύγιο αναμένεται να μείνει σταθερό, ή και να βελτιωθεί λόγω της μείωσης στις εισαγωγές πετρελαίου.
Δυστυχώς η εορτή της Κινέζικης Πρωτοχρονιάς, του λεγόμενου και Κινεζικού Spring Festival, από τις 24 μέχρι τις 30 Ιανουαρίου βρίσκει το εσωτερικό εμπόριο και την παραγωγή της Κίνας, σε κατάσταση μουδιάσματος. Οι κινεζικές αρχές ελπίζουν, όλα να έχουν τελειώσει, μέχρι τον Απρίλιο του 2020, όπου τότε είναι η επόμενη μεγάλη εθνική εορτή και αργία του Ching Ming Festival. Αμφότερες οι κινεζικές εορτές σηματοδοτούν, το κλίμα της καταναλωτικής ευφορίας και ευημερίας στην Κίνα.
Ο φόβος για τις εξελίξεις σχετικά με τον κορονοϊό, έχει ξεπεράσει ήδη τα κινεζικά σύνορα με τους σημαντικότερους χρηματιστηριακούς δείκτες να σημειώνουν απώλειες. Χαρακτηριστικά ο πανευρωπαϊκός Stoxx 600 υποχωρούσε χθες κατά 1,4%, ενώ ο κλάδος των πρώτων υλών υποχωρούσε κατά 3,5%, προεξοφλώντας μείωση στη ζήτηση πρώτων υλών από την Κίνα. Οι περισσότερες ασιατικές αγορές ήταν κλειστές λόγω της κινεζικής Πρωτοχρονιάς, όμως ο Ιαπωνικός δείκτης Nikkei 225 υποχώρησε κατά 1,8%.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
