Μια από τις σημαντικότερες ζημιές που υπέστησαν οι ΗΠΑ τα τελευταία τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησης Τραμπ είναι ότι κλονίστηκε έντονα η αξιοπιστία τους απέναντι στους συμμάχους και εταίρους τους.
Στην κατεύθυνση αυτή, η Ευρώπη ευλόγως άρχισε να εξετάζει εναλλακτικές, μεταξύ των οποίων και η δημοφιλής τελευταία θεώρηση της στρατηγικής αυτονομίας που διατύπωσε ο Γάλλος Πρόεδρος και υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Βεβαίως, η Ευρώπη οφείλει να είναι έτοιμη να διαχειριστεί κάθε κατάσταση. Οφείλει να διεκδικήσει δυναμικά τον ρόλο που πιστεύει ότι της αρμόζει στο παγκόσμιο περιβάλλον όπως αυτό διαμορφώνεται τόσο σε ό,τι αφορά τα θέματα της οικονομίας, όσο και σ’ αυτά της ασφάλειας, της έρευνας και της τεχνολογίας.
Υπάρχει όμως μια πολύ λεπτή αλλά κρίσιμη διάσταση σ’ αυτή τη θεμιτή προσπάθεια: Ακόμη κι αν ο κόσμος μας συνεχίσει να κλείνει, η Ευρώπη ούτε μπορεί, ούτε πρέπει να συμβάλει σ’ αυτή την προσπάθεια. Αντιθέτως, όπως κατέδειξε και η εμπειρία Τραμπ, είναι πολύ πιθανό να βρεθεί να επωμίζεται μόνη την τιμητική ευθύνη της υπεράσπισης της ελευθερίας στην οικονομία και την κοινωνία - μολονότι ως προς το πρώτο, την οικονομική ελευθερία, οι επιδόσεις της απέχουν αρκετά από το ιδανικό.
Εξάλλου, ο τρόπος με τον οποίο είναι δομημένη και λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργεί τον κίνδυνο η όποια εσωστρέφεια να γίνει άλλοθι για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων επιμέρους συμφερόντων που καμία σχέση δεν έχουν με την εξυπηρέτηση των αναγκών και των επιθυμιών ούτε των Ευρωπαίων πολιτών, ούτε των χωρών-μελών της Ένωσης ξεχωριστά. Ένας ευρωπαϊκός προστατευτισμός είναι σίγουρο ότι θα βρει πολλούς υποστηρικτές, όμως το κόστος από μια τέτοια εξέλιξη, ιδίως για τους πιο ευάλωτους Ευρωπαίους θα είναι τεράστιο ιδίως σε ό,τι αφορά την απώλεια θέσεων εργασίας και τη μείωση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία είναι μια ευγενής επιδίωξη, αν αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη θα αναλάβει δυναμικότερο και αυτόνομο ρόλο για την προάσπιση των αξιών πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε, τόσο για τους πολίτες της, όσο και ως φάρος ελευθερίας, δημοκρατίας, ευκαιριών και ευημερίας για ολόκληρο τον πλανήτη. Αρκεί, η επιδίωξη της αυτονομίας να μην υπονομεύσει την ανάγκη η Ευρώπη, ιδιαίτερα σήμερα, ιδιαίτερα σε αυτό το παγκόσμιο περιβάλλον, να λειτουργήσει ξανά ως δύναμη ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας, της πύκνωσης των δεσμών που συνδέουν ανθρώπους, λαούς και ηπείρους στην κοινή επιδίωξη της προόδου.
