Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Ας μην έχει κανείς αμφιβολία. Η κυβέρνηση θα επιβάλλει τον αντικαπνιστικό νόμο. Διαβάζουμε ρεπορτάζ για τη συμμετοχή της αστυνομίας στην καταστολή όσων παρανομούν και τη δημιουργία τηλεφωνικής γραμμής μέσω της οποίας οι πολίτες θα μπορούν να καταγγέλλουν τους παραβάτες.
Η μέχρι σήμερα αποτυχία στην εφαρμογή του δεν προσδίδει κανένα στοιχείο γραφικότητας στην ελληνική κοινωνία, όπως θέλουν κάποιοι να εμφανίζουν το φαινόμενο. Η κατ' επανάληψη αποτυχία μιας οργανωμένης πολιτείας να εφαρμόζει έναν νόμο μόνο ως δηλωτικό πρωτογονισμού μπορεί να εκληφθεί.
Το κάπνισμα στο δημόσιο χώρο λειτουργεί ως το τελευταίο οχυρό μιας στάσης ζωής με φανερές πολιτικές συνδηλώσεις που όταν βρέθηκε να κυβερνά ξόφλησε: άσφαιρη μαγκιά, εκ του ασφαλούς αμφισβήτηση του νόμου, επίδειξη εξουσιαστικής υπεροχής. Ποιος θα ξεχάσει τη συμπεριφορά και τη γλώσσα του μέχρι προ δύο εβδομάδων υπουργού υγείας με το τσιγάρο στο χέρι.
Ακριβώς όμως επειδή το θέμα έχει πολιτικές και πολιτισμικές συνδηλώσεις θεωρούμε ότι η κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας δεν πρέπει να εξαντλήσουν τις προσπάθειες εφαρμογής του μέτρου στην καταστολή και στην παράλληλη επικοινωνία της βλάβης που προκαλεί το κάπνισμα. Είναι μια καλή αφορμή για την νέα κυβέρνηση που ομνύει στον εκσυγχρονιστικό φιλελευθερισμό να σχεδιάσει συμμαχίες στην κοινωνία, με φορείς και ομάδες πολιτών που διαλογικά και όχι πατερναλιστικά ή ιεραποστολικά δεν θα υπερασπίζονται τόσο τον περιορισμό του καπνίσματος όσο την εφαρμογή του νόμου και την επιθυμία η ελληνική κοινωνία να υπερβεί και τους τελευταίους θύλακες πολιτισμικού πρωτογονισμού.
Πρωτόγονο δεν είναι το να καπνίζεις. Πρωτόγονος γίνεσαι όταν δεν εφαρμόζεις τους νόμους της οργανωμένης κοινωνίας μέσα στην οποία ζεις.
Η σχέση με το νόμο είναι αρκετά σύνθετη (για να το θέσουμε κομψά) σ'αυτή την πανέμορφη γωνιά των νοτίων Βαλκανίων όπου ο εκσυγχρονισμός κονταροχτυπιέται με την αρχαϊκότητα τα τελευταία 200 χρόνια.
Έχει μια αξία να κάνουμε τη διάκριση μεταξύ μιας επιβλαβούς συνήθειας την οποία το άτομο έχει δικαίωμα να υιοθετήσει αφού έχει καταλάβει τις συνέπειες της απόφασής του αυτής και της ανάγκης εφαρμογής του νόμου.
Η ηθικολογία του fitness είναι ανορθολογική και κακόγουστη. Αντιθέτως, το αίτημα για μια κοινωνία όπου εφαρμόζονται οι νόμοι είναι βαθιά πολιτικό, ουσιαστικό και καταλυτικό στην επιτυχία του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος.
