Φταίει η φιλελεύθερη δημοκρατία;

Σε σχόλιό του στην προσωπική του σελίδα στο facebook, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνιολογίας Παναγής Παναγιωτόπουλος επεσήμανε μια διάσταση της κρίσης που δημιουργήθηκε στην Αττική Οδό εξαιτίας της χιονόπτωσης που μας αιφνιδίασε, αλλά μας έβαλε και σε σκέψεις.

Γράφει ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ότι η κυβέρνηση, για ιδεολογικούς λόγους (επειδή είναι υπερβολικά φιλελεύθερη) αδυνατεί να αντιληφθεί ότι οι νέοι κίνδυνοι επιβάλλουν άλλους τρόπους αντίληψης της εξουσίας και κάνουν επιβεβλημένους τους περιορισμούς στην ελεύθερη μετακίνηση ατόμων και πληροφοριών καθώς και των ατομικών ελευθεριών γιατί η ατομική ελευθερία δεν μπορεί να ιεραρχείται ως σημαντικότερη από την ασφάλεια ενώ η επίκληση της ατομικής ευθύνης από τις κυβερνήσεις δεν έχει αποτέλεσμα.

Ολόκληρο το σχόλιο του Παναγή Παναγιωτόπουλου που έχει τον τίτλο «Ο φόβος της απαγόρευσης και η φιλελεύθερη φενάκη της αδιάκοπης ροής αυτοκινήτων» το διαβάζετε εδώ

Στη στήλη αυτή, όταν σχολιάζουμε την οικονομική επικαιρότητα, επισημαίνουμε ότι μετά την κρίση του 2008 και τον τρόπο που πιέζει σήμερα χρηματιστήρια και χώρες το παγκοσμιοποιημένο κερδοσκοπικό κεφάλαιο, δεν μπορούμε να μιλάμε για την οικονομική ελευθερία με τον τρόπο που το κάναμε τη δεκαετία του '80. Επισημαίνουμε ακόμα ότι οι μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που φτάνουν στο σημείο να αποκλείουν από τη χρήση τους μέχρι και εν ενεργεία Πρόεδρο των ΗΠΑ χρειάζονται ρύθμιση και ότι οι κλασικές φιλελεύθερες απαντήσεις για την ιερότητα της ελευθερίας της έκφρασης δεν είναι πλέον πειστικές όταν fake news και θεωρίες συνομωσίας θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές ανθρώπων, όπως συνέβη στη συγκυρία της πανδημίας ενώ οι αλλεπάλληλες προσφυγικές κρίσεις πρέπει να οδηγήσουν ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση σε κάποιες νέες παραδοχές.

Η αλήθεια είναι ότι σήμερα η έννοια της ελευθερίας πρέπει να συζητηθεί από την αρχή εάν δεν θέλουμε τα κύματα του εθνολαϊκισμού να σαρώσουν τις φιλελεύθερες δημοκρατίες.

Όμως ο κ.Παναγιωτόπουλος δεν λέει αυτό αλλά αποτιμά κριτικά την ιδεολογική στάση της κυβέρνησης για να καταλήξει ότι οι αστοχίες στη διαχείριση των κρίσεων οφείλονται στο φόβο της κυβέρνησης να επιβάλει τις απαγορεύσεις που χρειάζονται από υπερβολική προσήλωση στις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Είναι όντως η κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσωπικά μια ομάδα ιδεοληπτικών φιλελεύθερων που η φιλελεύθερη ιδεοληψία τους, τους στραβώνει σε βαθμό που να αδυνατούν να λάβουν τις σωστές αποφάσεις όπως είδαμε να συμβαίνει στην περίπτωση της Αττικής Οδού;

Φταίει η φιλελεύθερη δημοκρατία για διαχρονικές επιχειρησιακές ανεπάρκειες του κρατικού μηχανισμού σε περιστατικά ή και ολόκληρες περιόδους κρίσης; 

Δηλαδή η Ελλάδα θα φτιάξει εάν περιορίσει τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες; Μήπως τελικά πρέπει να αλλάξει πολίτευμα και μάλιστα επειγόντως γιατί οι κίνδυνοι είναι εδώ και έχουν αρχίσει να διαλύουν την καθημερινότητά μας;

Τα τελευταία δύο πανδημικά χρόνια που συνέπεσαν με σχεδόν ολόκληρη τη θητεία της κυβέρνησης Μητσοτάκη, είχαμε πολλές ευκαιρίες να διαπιστώσουμε εάν ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του είναι μια ομάδα φιλελευθέρων ιδεοληπτικών που ιεραρχεί τις ατομικές ελευθερίας υψηλότερα από την ασφάλεια των πολιτών και φοβούνται να επιβάλλουν απαγορεύσεις.

Ας απαριθμήσουμε κάποιες από αυτές:

Στην Ελλάδα επιβλήθηκε από τα μεγαλύτερα, σε διάρκεια, λοκντάουν σε ολόκληρη την Ευρώπη ακριβώς για να προστατευθεί η δημόσια υγεία.

Στην Ελλάδα και με αιτιολογία τα fake news για τα εμβόλια και την πανδημία, ψηφίστηκε νόμος που θέτει όρους στην ελεύθερη ροή των πληροφοριών, ποινικοποιώντας τη διασπορά πληροφοριών που το δικαστήριο θα κρίνει ότι είναι ψευδείς.

Στην Ελλάδα και με τη στήριξη της Ευρωπαϊκή Ένωσης, το Λιμενικό σε συνεργασία με τη Frontex, κάνουν pushbacks καθιστώντας επί της ουσίας απαγορευτική τη δυνατότητα υποβολής αίτησης πολιτικού ασύλου.

Δηλαδή, στην περίπτωση της Ελλάδας δεν ισχύει το «Όλα να ρέουν, όλα να περνούν, τίποτα να μην συναντήσει σύνορο, όριο, φραγμό και απαγόρευση. Τίποτα να μην ματαιώνει την αέναη κίνηση», σύμφωνα με τη διατύπωση του κ.Παναγιωτόπουλου.

Στην Ελλάδα και μάλιστα προχθές, ο πρωθυπουργός αποφάσισε εκείνος, χωρίς να υπάρχει απόφαση δικαστηρίου, να επιβάλλει πρόστιμο στην εταιρεία «Αττική Οδός Α.Ε.» για την ταλαιπωρία που υπέστησαν οι οδηγοί και μάλιστα αποφάσισε ο ίδιος και για το ύψος αυτού του προστίμου.

Ποια φιλελεύθερη εμμονή και σε ποιο βαθμό, μπορεί να διακρίνει κανείς στα παραπάνω; Πότε έδειξε η κυβέρνηση να φοβάται να επιβάλει απαγορεύσεις όταν αυτές απαιτούνται και μάλιστα από προσήλωση σε κάποια φιλελεύθερη ορθοδοξία; Στην Αττική Οδό; Αφού δεν είναι το Κράτος υπεύθυνο για τη διαχείρισή της.

Για να μπορεί η Αστυνομία να πει στον οδηγό: «Δεν μπορείς να μπεις στην Αττική Οδό για την ασφάλειά σου», όπως ζητάει στο σχόλιό του ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, πρέπει πρώτα το Κράτος να του έχει πει: «Για δύο μέρες και μέχρι να τελειώσει ο χιονιάς δεν μπορείς να βγεις από το σπίτι σου» 

Το Κράτος όμως αυτό δεν το είπε. Γιατί δεν το είπε;

Μήπως γιατί είναι υπερβολικά φιλελεύθερη η κυβέρνηση; Ή μήπως γιατί μια τέτοια απαγόρευση θα σήμαινε την παραδοχή καθολικής ανυπαρξίας της; Την παραδοχή ότι κοντά τρία χρόνια τώρα δεν έχει καταφέρει να ανασυγκροτήσει την Πολιτική Προστασία;

Φταίει η φιλελεύθερη δημοκρατία κάθε φορά που η Πολιτική Προστασία αδυνατεί να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της;

Κι αν η Αστυνομία απαγόρευε την είσοδο στην Αττική Οδό, θα έπρεπε να απαγορεύσει και τη διέλευση της Μεσογείων και της Κηφισίας ενώ δεν είχε θέσει σε ισχύ απαγόρευση της κυκλοφορίας;

Μας τρομάζει η δαιμονοποίηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Μόλις σταματήσαμε να ακούμε στα ταξί ατάκες του στυλ «που 'σαι, βρε Παπαδόπουλε, να βάλεις τάξη», έχουμε βρεθεί να διαβάζουμε σχόλια που λίγο πολύ μας λένε ότι οι περιορισμοί με τους οποιους έτσι κι αλλιώς ζούμε τα τελευταία δύο χρόνια, δεν είναι αρκετοί. Δεν είναι αρκετός ο περιορισμός των συνταγματικών ελευθεριών που ζούμε ήδη με βάση την αρχή της αναλογικότητας για να προστατεύσουμε την υγεία μας, πρέπει να υπάρχουν κι άλλοι περιορισμοί που να ενεργοποιούνται μάλιστα προληπτικά, με απλή επίκληση της ασφάλειά μας, πέραν της αναλογικής αποτίμησης της κατάστασης κάθε φορά.

Αυτή η τάση να μην αμφισβητούμε απλώς τη δυνατότητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας να επιλύει σύγχρονα προβλήματα αλλά να είναι και η αιτία επιδείνωσης τους, ο ισχυρισμός ότι κινδυνεύουμε επειδή είμαστε υπερβολικά φιλελεύθεροι, ακόμα και σε χώρες, όπως η Ελλάδα που τίποτε δεν συνηγορεί σε αυτό το συμπέρασμα, παρατηρείται εδώ και χρόνια σε χώρες με πολύ μεγάλη δημοκρατική παράδοση, όπως, για παράδειγμα η Γαλλία, μια χώρα που μέσα σε όλα έχει και μια ευρύχωρη και δυναμική δημόσια σφαίρα όπου διεξάγεται διαρκώς ένας ζωντανός και ανοιχτός διάλογος.

Στη Γαλλία αυτές οι αυταρχικές αντιλήψεις που έχουν φτάσει να αναμετρώνται μέχρι και σε β' γύρο προεδρικών εκλογών, ηττώνται σταθερά. Εδώ, τους κάνουμε και like.