Σε μια πρωτοφανή σε περιεχόμενο και σε ύφος επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο κατοχικός ηγέτης στα κατεχόμενα, Ερσίν Τατάρ, επιχειρεί να αποσπάσει την προσοχή από την ουσία του Κυπριακού και να αναδείξει ως κορυφαίο ζήτημα την προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποτρέψει το ξεπούλημα των υπό κατοχή ελληνοκυπριακών περιουσιών.
Η Λευκωσία έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό μια συστηματική προσπάθεια να αποτρέψει αυτή τη μεθόδευση, η οποία επιχειρεί να αλλοιώσει μία από τις βασικές πτυχές του Κυπριακού, που αφορά το περιουσιακό και την επιστροφή περιουσιών στους νόμιμους ιδιοκτήτες. Στο πλαίσιο αυτό ασκούνται ποινικές διώξεις εναντίον των σφετεριστών των ελληνοκυπριακών περιουσιών και όσων, μέσω ενός δικτύου μεσιτών και άλλων παραγόντων, προωθούν την παράνομη εκποίηση και «αξιοποίηση» των εν λόγω περιουσιών στα κατεχόμενα.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι ο κ. Τατάρ, στην επιστολή του, ισχυρίζεται πως οι νόμιμες ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας, προκειμένου να προστατεύσουν τα δικαιώματα των προσφύγων, υπονομεύουν το κλίμα και δημιουργούν… ψυχολογικά τραύματα στους Τουρκοκύπριους και στους σφετεριστές.
Η επιστολή Τατάρ, πάντως, αναδεικνύει τις προθέσεις της τουρκικής πλευράς ενόψει και της προγραμματισμένης από τον ΟΗΕ νέας Πενταμερούς Διάσκεψης, η οποία σχεδιάζεται για τα τέλη Ιουλίου στη Νέα Υόρκη. Η Πενταμερής, ενώ θα έπρεπε να ασχοληθεί με την επανέναρξη των συνομιλιών για την αναζήτηση λύσης του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, επιχειρείται να εκφυλιστεί σε διαδικασία συζήτησης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) μεταξύ των δύο πλευρών, δίνοντας την εντύπωση συνεννόησης μεταξύ «δύο κρατών».
Και τώρα, ο κ. Τατάρ επιδιώκει να θέσει στην ατζέντα τη νόμιμη προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας για την προστασία των δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων προσφύγων, ώστε να αποφύγει την συζήτηση επι της ουσίας του Κυπριακού.
Η όλη διαδικασία σφετερισμού, μέσω της δήθεν αξιοποίησης των ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα, δεν συνδέεται μόνο με τα κυκλώματα που εξασφαλίζουν οικονομικά οφέλη (με αντίστοιχο όφελος για την τουρκοκυπριακή ηγεσία), αλλά ακριβώς αποσκοπεί στο να προωθήσει τη διχοτομική πολιτική και να εκθέσει τη Λευκωσία, καθώς επιχειρεί να αποστερήσει από την ελληνοκυπριακή πλευρά ένα από τα βασικά κίνητρα, την επιστροφή περιουσιών, για την αποδοχή μιας λύσης του Κυπριακού, η οποία ούτως ή άλλως θα αποτελεί έναν επώδυνο συμβιβασμό.
Η Επιστολή του Ε.Ταταρ (A/79/945-S/2025/368) είναι η εξής:
Σας γράφω για να ζητήσω την ευγενική σας παρέμβαση σχετικά με μια βαθιά ανησυχητική εξέλιξη, η οποία αφορά μια σειρά συλλήψεων που ξεκίνησε η Ελληνοκυπριακή ηγεσία. Οι συλλήψεις αυτές στοχεύουν τόσο Τουρκοκύπριους όσο και ξένους υπηκόους που ασχολούνται με ακίνητα εγκαταλελειμμένα από Ελληνοκύπριους στον βορρά μετά τα γεγονότα του 1974.
Η κατάσταση έχει κλιμακωθεί ανησυχητικά, καθώς η Ελληνοκυπριακή Διοίκηση ακολουθεί μια εκστρατεία εκφοβισμού, επαναφέροντας και εφαρμόζοντας έναν ανενεργό εσωτερικό νόμο που χρονολογείται από το 1959, τροποποιήθηκε το 2006 και επανατροποποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2025. Η πολιτική αυτή, η οποία επανενεργοποιήθηκε το 2024, έχει στόχο την ποινικοποίηση των προσώπων που εμπλέκονται σε νόμιμες συναλλαγές ακινήτων υπό τη δικαιοδοσία της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου. Το αποτέλεσμα είναι να τρομοκρατούνται όχι μόνο οι Τουρκοκύπριοι αλλά και άλλοι ξένοι υπήκοοι.
Η πρώτη σύλληψη έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του 2023, όταν Τουρκοκύπριος δικηγόρος συνελήφθη στην Ιταλία μέσω Ερυθράς Αγγελίας της INTERPOL, που εκδόθηκε κατόπιν αιτήματος της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης. Ακολούθησε η σύλληψη του Τούρκου επιχειρηματία Simon Mistriel Aykut στη Νότια Κύπρο τον Ιούνιο του 2024. Έναν και πλέον χρόνο αργότερα, παραμένει υπό κράτηση, εν αναμονή της δίκης του. Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2024 και Μαρτίου 2025, συνελήφθησαν πέντε επιπλέον άτομα διαφόρων εθνικοτήτων.
Αυτά τα άτομα περιλαμβάνουν όχι μόνο επενδυτές ακινήτων αλλά και μεσίτες, δικηγόρους και διαφημιστές. Το εύρος εφαρμογής του νόμου είναι τόσο ευρύ που σχεδόν οποιοσδήποτε σχετίζεται με τα ακίνητα αυτά μπορεί να αντιμετωπίσει δίωξη. Ανησυχητικά, πρόσφατα δημοσιεύματα στον Ελληνοκυπριακό Τύπο υποδηλώνουν ότι ακόμα και δικαστές και δημόσιοι υπάλληλοι που εμπλέκονται σε τέτοιες υποθέσεις μπορεί να στοχοποιηθούν. Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω με την καταδίκη δύο από τους συλληφθέντες, και οι δύο Ούγγροι υπήκοοι, σε ποινές φυλάκισης έως δύο χρόνια και έξι μήνες, μετά από σχεδόν έναν χρόνο προφυλάκισης.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι, το 2005, η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου ίδρυσε την Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας υπό την καθοδήγηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει στους Ελληνοκύπριους να επιδιώκουν αποκατάσταση για τις περιουσιακές τους αξιώσεις στον βορρά. Το ΕΔΑΔ έχει κρίνει την Επιτροπή αυτή ως προσβάσιμο και αποτελεσματικό εσωτερικό ένδικο μέσο. Η εναλλακτική, όπως έχει αναφέρει το Δικαστήριο, είναι η αναμονή για μια συνολική πολιτική λύση.
Θα ήθελα επίσης να υπογραμμίσω ότι, στο πλαίσιο αυτής της ευρύτερης πολιτικής, η Ελληνοκυπριακή πλευρά καταχράται το διεθνώς αναγνωρισμένο καθεστώς της και τη συμμετοχή της σε διεθνείς μηχανισμούς αστυνομικής συνεργασίας όπως η INTERPOL, για να καταχωρεί Τουρκοκύπριους και άλλους υπηκόους στις λίστες καταζητουμένων, αντιμετωπίζοντάς τους ως εγκληματίες επειδή συμμετέχουν σε νόμιμες συναλλαγές βάσει του δικαίου της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου.
Για παράδειγμα, τον Απρίλιο του 2025, Τουρκοκύπριος επιχειρηματίας αποτράπηκε από την είσοδο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα λόγω αγγελίας της INTERPOL. Καθημερινά λαμβάνω κλήσεις από πολίτες μου που φοβούνται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών πανεπιστημίου που στοχοποιούνται λόγω οικογενειακών δεσμών.
Όπως θα θυμάστε, εξέφρασα αυτές τις σοβαρές ανησυχίες κατά τη διμερή μας συνάντηση στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2024 και ξανά στη Γενεύη τον Μάρτιο του 2025. Επίσης, έθεσα το ζήτημα αυτό κατά τις συναντήσεις μας με τον Ελληνοκύπριο ηγέτη, τόσο στο άτυπο δείπνο που διοργανώσατε τον Οκτώβριο του 2024 στη Νέα Υόρκη όσο και κατά τις διαδοχικές συναντήσεις των ηγετών στο νησί. Παρ’ όλα αυτά, ο Ελληνοκύπριος ηγέτης επιμένει ότι πρόκειται για “δικαστική διαδικασία” πέραν του ελέγχου του.
Το “νέο κλίμα” που ανακοινώσατε μετά τη συνάντηση της Γενεύης βρίσκεται πλέον υπό σοβαρή απειλή. Το κλίμα στο νησί θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως τεταμένο και γεμάτο φόβο. Πολλοί Τουρκοκύπριοι αποφεύγουν να περάσουν στον νότο ή να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, φοβούμενοι το ενδεχόμενο σύλληψης και κράτησης. Ορισμένοι παρομοιάζουν το τρέχον περιβάλλον με μια κατάσταση άτυπου πολέμου, ανακαλώντας τις τραυματικές μνήμες της περιόδου 1963–1974. Αυτό που κάποτε φαινόταν μακρινό παρελθόν, τώρα μοιάζει πολύ πιο κοντινό, και η προοπτική του μέλλοντος γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Αυτός ο φόβος και η ανησυχία απειλούν να μας απομακρύνουν ακόμη περισσότερο και να διαβρώσουν την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Ο λαός μου αισθάνεται ανήσυχος, υπό πίεση και όλο και περισσότερο απειλούμενος. Πολλοί ζητούν αντίποινα, επιλογή την οποία μέχρι τώρα έχω αποφύγει. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο σημαντικός χρόνος και η προσπάθεια που έχετε αφιερώσει στο Κυπριακό διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να υπονομευθούν. Ωστόσο, απευθύνω έκκληση στη δική σας ικανή ηγεσία να ενεργήσει αποφασιστικά για να σταματήσει αυτές τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Ελληνοκυπριακή Διοίκηση, προτού η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω και φτάσει σε σημείο μη επιστροφής.
Ερσίν Τατάρ
Πρόεδρος
