Σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την υπεροπλία στον αέρα της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, το Ισραήλ έχει θέσει τα δικά του «βέτο» στην πώληση των ισχυρότερων μαχητικών 5ης γενιάς, των F-35, στην περιοχή, ακόμη και από στενούς συμμάχους των ΗΠΑ, εκμεταλλευόμενο την αμερικανική νομοθεσία η οποία δεσμεύει την αμερικανική διοίκηση σε κάθε πώληση αμυντικού υλικού ώστε να διασφαλίζεται η γνωστή ως «Ποιοτικό Στρατιωτικό Πλεονέκτημα» (Qualitative Military Edge – QME) του Ισραήλ.
Το Ισραήλ επιδιώκει να μπλοκάρει την πώληση F-35 στην Τουρκία και να συνδέσει ευθέως την προμήθεια των F-35 στη Σαουδική Αραβία με μια συμφωνία ομαλοποίησης των σχέσεων. Ο ίδιος ο Νετανιάχου, ήταν καθησυχαστικός σε ό,τι αφορά την πώληση F-35 στη Σαουδική Αραβία, αλλά ήταν σχεδόν απόλυτος για μια αντίστοιχη συμφωνία με την Τουρκία. Σε δήλωσή του τόνισε ότι η θέση της χώρας του για την πώληση των F-35 στη Σαουδική Αραβία είναι γνωστή, αλλά ως προς την Τουρκία «η πιθανότητα αυτή είναι πολύ απομακρυσμένη, αν βεβαίως υπάρχει», προσθέτοντας ότι το Ισραήλ θα αντιδράσει πολλαπλάσια από ό,τι στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας. Κατέληξε λέγοντας ότι δεν πιστεύει πως τελικά θα πωληθούν F-35 στην Τουρκία.
Την περασμένη εβδομάδα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στην Ουάσιγκτον, όπου ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, πραγματοποίησε επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, φέρνοντας ένα μεγάλο πακέτο επενδύσεων που έχει τόσο μεγάλη ανάγκη ο Ν. Τραμπ, προκειμένου να δείξει ότι η πολιτική του αποδίδει και έχει πρακτικά αποτελέσματα για την αμερικανική οικονομία.
Το μεγάλο πρόβλημα βεβαίως στις συνομιλίες αυτές δεν ήταν άλλο από την απαίτηση του Αμερικανού προέδρου να συμπράξει και η Σαουδική Αραβία στις Συμφωνίες του Αβραάμ, που αποτελούν το στρατηγικό όραμα του Ν. Τραμπ για τον μετασχηματισμό της Μ. Ανατολής. Ένα νέο πλαίσιο όπου η Αμερική, πολιτικά και οικονομικά, θα έχει κυριαρχική παρουσία, χωρίς όμως πλέον σοβαρές δεσμεύσεις (και ψευδαισθήσεις) όπως εκείνες που την παρέσυραν στον πόλεμο του Ιράκ.
Ο Ν. Τραμπ, θέλησε να προσφέρει ισχυρά ανταλλάγματα στο Ριάντ προκειμένου να καμφθούν οι επιφυλάξεις που ακόμη υπάρχουν, ειδικά μετά τον πόλεμο στη Γάζα, για την ομαλοποίηση των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας - Ισραήλ. Μεταξύ αυτών είναι η ισχυρή στρατηγική σχέση και η εγγύηση ασφάλειας στη χώρα, καθώς και η παροχή πυρηνικής τεχνολογίας για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά και η πρόσβαση σε υψηλής αναβαθμισμένης τεχνολογίας εξοπλισμούς, με πρώτο την έγκριση πώλησης F-35.
Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δηλώσει ότι θα στηρίξει την πώληση των μαχητικών 5ης γενιάς στη Σαουδική Αραβία, κάτι που προκάλεσε ικανοποίηση στο Ριάντ. Ωστόσο, δεν διευκρινίστηκαν δύο ζητήματα: πότε θα γίνει αυτή η συμφωνία και ποιο επίπεδο εξοπλισμού θα έχουν τα F-35 που θα δοθούν στη Σαουδική Αραβία.
Όταν τα ΗΑΕ είχαν αναγνωρίσει το Ισραήλ, υπογράφοντας τις «Συμφωνίες του Αβραάμ», είχαν κλείσει και τη συμφωνία αγοράς F-35 από τις ΗΠΑ, όμως επτά χρόνια μετά η συμφωνία δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.
Αυτό όμως που φαίνεται πλέον δεδομένο είναι ότι τα F-35, όταν δοθούν στη Σαουδική Αραβία, θα είναι χαμηλότερου επιπέδου εξοπλισμού από εκείνα που διαθέτει το Ισραήλ ώστε να διατηρηθεί το «Ποιοτικό Στρατιωτικό Πλεονέκτημα» του Ισραήλ, το οποίο είναι υποχρεωμένη να εγγυάται κάθε αμερικανική διοίκηση λόγω της σχετικής νομοθεσίας.
Προκειμένου να μην διαταραχθεί το QME έναντι του Ισραήλ, αναλυτές εκτιμούν ότι τα F-35 όταν παραδοθούν στη Σαουδική Αραβία θα φέρουν κατώτερο εξοπλισμό από εκείνα του Ισραήλ. Είναι απίθανο, όπως αναφέρουν αμυντικοί αναλυτές, να φέρουν τον Κοινό Προηγμένο Τακτικό Πύραυλο AIM-260, πυραύλους αέρος - αέρος επόμενης γενιάς που αναπτύσσονται για αεροσκάφη πέμπτης γενιάς. Αντίθετα, πιθανότατα θα προσφερθεί στο Ισραήλ ο πύραυλος JATM με βεληνεκές 120 μιλίων, που αντιπροσωπεύει την πιο ευαίσθητη τεχνολογία πυραύλων που σχετίζεται με την πλατφόρμα F-35,ώστε να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο το «πλεονέκτημα» του Ισραήλ.
Πέρα από τις διαφορές δυνατοτήτων, το Ισραήλ διατηρεί αριθμητικό πλεονέκτημα, επιχειρώντας προς το παρόν δύο μοίρες F-35 με μια τρίτη σε παραγγελία, ενώ η Σαουδική Αραβία θα περιοριστεί σε δύο μοίρες που θα παραδοθούν στα επόμενα χρόνια. Επίσης, το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει F-35 στην περιοχή για περίπου οκτώ χρόνια, αποκτώντας σημαντική εμπειρία στη χρήση των συστημάτων και των δυνατοτήτων του αεροσκάφους.
Το Ισραήλ όμως έχει φροντίσει να επενδύσει στις δικές του αναβαθμίσεις των F-35 ώστε να μην μπορεί να ξεπεραστεί το στρατηγικό του πλεονέκτημα ακόμη κι αν άλλες περιφερειακές δυνάμεις αποκτήσουν το αμερικανικό μαχητικό. Οι αναβαθμίσεις του Ισραήλ στα F-35 ήταν τόσο εντυπωσιακές που μετά τον 12ήμερο πόλεμο εναντίον του Ιράν, η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ φέρεται να αποφάσισε ότι ήθελε επίσης να κάνει παρόμοιες τροποποιήσεις στον δικό της στόλο.
Το Ισραήλ δείχνει αποφασισμένο να καλύψει κάθε «παράθυρο» που θα μπορούσε να απειλήσει την κυριαρχία του στον αέρα της Μέσης Ανατολής και τουλάχιστον στο ορατό μέλλον σε αυτό δεν μπορεί παρά, να συμβαδίσει και ο Αμερικανός πρόεδρος Ν. Τραμπ, με το κόστος να είναι μεγαλύτερο για την Τουρκία…
