Με μικτά πρόσημα ολοκλήρωσαν τις συναλλαγές της Δευτέρας τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια προσπαθώντας να «χωνέψουν» τόσο μια ανησυχητική μέτρηση για τον πληθωρισμό στη Γερμανία και τις ανησυχίες για την εξαγορά της Postbank από τη Deutsche Bank, όσο και τα δημοσιεύματα για πιθανή «τιμωρία» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έντεκα χωρών -μελών της ΕΕ για υπερβολικές κρατικές δαπάνες.
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Wall κινήθηκε ήπια εν αναμονή της συνεδρίασης της Fed την Τετάρτη, ενώ θετικό τέμπο έδωσαν οι μετοχές της Tesla μετά την ανακοίνωση ότι η εταιρεία κατάφερε να ξεπεράσει τα ρυθμιστικά εμπόδια για την παρουσίαση του λογισμικού αυτόνομης οδήγησης στη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της, την Κίνα και της Apple, μετά από δημοσιεύματα ότι ξανάνοιξε τις συζητήσεις με την OpenAI για τη χρήση των τεχνολογιών GenAI.
Παρά την βοήθεια όμως των εταιρικών νέων, η μητέρα των αγορών παραμένει κάτω από την αντίσταση του μέσου κινητού των 30 ημερών.(σ.σ: Πλέον βρίσκεται στις 5150 μονάδες).
Προφανώς τα νέα της προηγούμενης εβδομάδας για την υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης, την επιμονή των πληθωριστικών πιέσεων και τις πιστωτικές καθυστερήσεις που έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, δημιουργούν μια αυξανόμενη ανησυχία τόσο για το πώς θα κινηθεί ο Πάουελ την Τετάρτη, όσο και για την σταθερότητα της αμερικανικής οικονομίας στο μέλλον.
Οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό βρίσκονται επίσης σε άνοδο, με την έρευνα για το καταναλωτικό κλίμα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν να δείχνει προσδοκίες για τον πληθωρισμό ενός και πέντε ετών με ετήσιους ρυθμούς 3,2% και 3% αντίστοιχα- πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2023- καθιστώντας τους επενδυτές ακόμα πιο επιφυλακτικούς, ενώ και η κουβέντα που έχει ανοίξει περί χρέους και δημοσίων δαπανών στις ΗΠΑ δεν βοηθάει.
Πρώτο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε σε πρόσφατη έκθεση του ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος αυξήθηκε έως και το 93% του ΑΕΠ πέρυσι και ήταν 9 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τα επίπεδα πριν από την πανδημία.
Το ΔΝΤ προέβλεψε ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα μπορούσε να πλησιάσει το 100% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ενώ «φωτογράφισε» τα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα χρέους στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, λέγοντας ότι η χαλαρή δημοσιονομική πολιτική ασκεί πίεση στα επιτόκια και το δολάριο και στη συνέχεια αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης σε όλο τον κόσμο - επιδεινώνοντας τις προϋπάρχουσες αδυναμίες.
Επίσης καλό είναι να υπογραμμίσουμε ότι αν και το ΔΝΤ αύξησε ελαφρώς τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη, πέριξ του 3,2% το 2024, εντούτοις ο ρυθμός ανάπτυξης απέχει από το 4% που είχαμε συνηθίσει για δεκαετίες.
Δεύτερος ο CEO της JPMorgan Chase, Jamie Dimon, σε επιστολή του στη Wall Street Journal κατέθεσε τις ανησυχίες του όσον αφορά ότι οι αυξημένες κρατικές δαπάνες αποδυναμώνουν στην ουσία τις προσπάθειες για έλεγχο του πληθωρισμού, ενώ την ίδια στιγμή ο κίνδυνος μιας απότομης προσγείωσης έχει μεγαλύτερες πιθανότητες από αυτές που πιστεύει η αγορά.
Τρίτος ο Borge Brende, πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, έδωσε την Κυριακή που μας πέρασε μια σκληρή προοπτική για την παγκόσμια οικονομία, λέγοντας ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει μια δεκαετία χαμηλής ανάπτυξης εάν δεν εφαρμοστούν τα σωστά οικονομικά μέτρα.
Πιο συγκεκριμένα, μιλώντας στην Συνάντηση του WEF για την Παγκόσμια Συνεργασία, Ανάπτυξη και Ενέργεια για την Ανάπτυξη στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, προειδοποίησε ότι οι δείκτες παγκόσμιου χρέους είναι κοντά σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1820, ήτοι κοντά στο 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Έχει η έρθει η ώρα λοιπόν οι κυβερνήσεις να επικεντρωθούν στη μείωση του χρέους και να λύσουν τον δύσκολο γρίφο της ανάληψης των σωστών δημοσιονομικών μέτρων, χωρίς να βάλουν όμως τις οικονομίες τους απέναντι στον κίνδυνο της ύφεσης.
Ανέφερε επίσης τις επίμονες πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες μπορούν να ενταθούν αν δεν αποφύγουμε τους εμπορικούς πολέμους και αν δεν λυθούν έγκαιρα οι γεωπολιτικές εντάσεις, ενώ να αναφέρουμε ότι η ομιλία του τελείωσε τουλάχιστον με έναν σχετικά αισιόδοξο τόνο, μέσα από τις αναφορές ότι η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Κάτω από την πίεση των ελλειμμάτων η Ευρώπη
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, δεν επιβαρύνουν την επενδυτική ψυχολογία μόνο οι αμερικανικές κρατικές δαπάνες και το χρέος, αλλά και τα δημοσιονομικά ελλείμματα πολλών ευρωπαϊκών οικονομιών.
Σύμφωνα μάλιστα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έντεκα χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, πρόκειται να τιμωρηθούν για υπερβολικές κρατικές δαπάνες μόλις τεθούν σε ισχύ οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες μέσα στο 2024.
Μάλιστα αν οι χώρες της Ευρωζώνης δεν διορθώσουν τη δημοσιονομική τους εικόνα, κινδυνεύουν με πρόστιμα από την Επιτροπή, ενώ για τις χώρες εκτός ευρώ διακυβεύεται η χρηματοπιστωτική τους φήμη.
Να υπενθυμίσουμε ότι οι αυστηροί δημοσιονομικοι κανόνες περί ελλειμμάτων είχαν χαλαρώσει κατά την περίοδο της πανδημίας της Covid-19, αλλά έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για την επαναφορά τους εντός ενός πιο αυστηρού πλαισίου, αν και αυτή τη φορά θα συμπεριληφθούν ρήτρες που θα παρέχουν περισσότερα περιθώρια για επενδύσεις στον τομέα της Άμυνας.
Παρά το γεγονός όμως ότι η Επιτροπή θα αποφασίσει τον Ιούνιο εάν θα κινήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος –ΔΥΕ- σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση, εντούτοις η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, των οποίων τα ελλείμματα υπερβαίνουν το 3%, δεν σχεδιάζουν να επιστρέψουν τις κρατικές δαπάνες τους εντός ενός στενότερου πλαισίου τα επόμενα χρόνια.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε ευθεία σύγκρουση και με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία απειλεί ακόμα και να αποκλείσει από το νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων όσες χώρες δεν ενεργήσουν σύμφωνα με τις συστάσεις.
Τουλάχιστον σε πρόσφατες δηλώσεις στους Financial Times ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για τις Οικονομικές Υποθέσεις, Βάλντις Ντομπρόβσκις, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο μιας «ευελιξίας» στην περίπτωση που μια χώρα εμφανίζει υπερβολικό έλλειμμα πέριξ του 3% προσωρινά.
Για παράδειγμα, η Ισπανία και η Τσεχία, που υποστηρίζουν ότι το έλλειμμά τους θα επανέλθει στο 3% ή και χαμηλότερα εντός του τρέχοντος έτους, ενδεχομένως να μην τιμωρηθούν για την προσωρινή παράβαση των κανόνων.
Η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία πιέζουν επίσης για εξαίρεση από τις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος, δεδομένου ότι είναι οι στρατιωτικές δαπάνες που τις έχουν ωθήσει πάνω από το όριο του 3%.
Η Πολωνία για παράδειγμα μπορεί να παρουσίασε έλλειμμα άνω του 5% το 2023, αλλά δαπάνησε το 3,9% του ΑΕΠ της στην Άμυνα το ίδιο έτος, καθώς η χώρα έχει τις υψηλότερες ποσοστιαίες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ, υψηλότερες ακόμα και από εκείνες των ΗΠΑ.
Ως εκ τούτου και δεδομένου ότι εξαιρουμένων των αμυντικών δαπανών το έλλειμμά της είναι κάτω από το όριο του 3%, η χώρα είναι σε συνεχή διάλογο με την Επιτροπή.
Καθώς το θέμα της εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείμματος αφορά και την χώρα μας, να αναφέρουμε ότι δεν πληρούν όλες οι αμυντικές δαπάνες τα κριτήρια για την εξαίρεση.
Σύμφωνα με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, αν και η αύξηση των κρατικών επενδύσεων στην Άμυνα μπορεί να αφαιρεθεί από τον υπολογισμό, δεν ισχύει το ίδιο για τις επαναλαμβανόμενες αμυντικές δαπάνες.
Όπως και να έχει, μια πιθανή εξέλιξη είναι ότι για τις χώρες που θα τεθούν σε ΔΥΕ, η δημοσιονομική προσαρμογή που θα ορίσει η Επιτροπή το φθινόπωρο θα είναι μικρότερη της αναμενόμενης, έτσι ώστε να μην «πιεστούν» απότομα οι προϋπολογισμοί. Όμως δεν παύει το μαχαίρι στις κρατικές δαπάνες και ό,τι αυτό συνεπάγεται να είναι προ των πυλών.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
