Ως επενδυτική στήλη οφείλουμε να αναζητούμε την πορεία του «χρήματος», ήτοι τους τομείς της οικονομίας που αναμένεται να απορροφήσουν τα μεγαλύτερα κομμάτια των προϋπολογισμών οικονομικών οντοτήτων, από τις κυβερνήσεις και τις οικονομικές ενώσεις κρατών μέχρι τις εταιρείες και τους ερευνητικούς οργανισμούς.
Αν και θα ήταν προτιμητέο να μιλάμε μόνο για budgets που κατευθύνονται στον τομέα της Υγείας και της Ιατρικής Ερευνας, της Παιδείας, της Παραγωγής, της Τεχνολογίας κ.ο.κ. τα τελευταία πέντε χρόνια αναγκαζόμαστε να μιλάμε συχνά για τον τομέα των αμυντικών δαπανών.
Βλέπετε, τα χρόνια της παγκοσμιοποίησης μας έχουν προσπεράσει και η τάση των χωρών να βασίζονται περισσότερο στις δικές τους στρατιωτικές, τεχνολογικές και παραγωγικές δυνάμεις ολοένα και μεγαλώνει.
Οι εξελίξεις που μας «προσπέρασαν»
Πίσω από την κινέζικη επεκτατική πολιτική, η οποία προ πολλού δεν εκτονώνεται μόνο στο επίπεδο της θαλάσσιας επιρροής, την πολιτική αστάθεια στη Μέση Ανατολή, την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας και τις αυξανόμενες, αν και μέχρι στιγμής υπόκωφες, απειλές στον κυβερνοχώρο, εδράζονται προφανώς πολύ βαθύτεροι λόγοι από εκείνους που προβάλλονται ως προφανείς.
Μερικοί από αυτούς είναι η κλιματική αστάθεια και η διαμάχη για την πρόσβαση στους ενεργειακούς πόρους - είναι θέμα χρόνου να ακολουθηθεί από τη διαμάχη για πρόσβαση σε καθαρό γλυκό νερό ή στις σπάνιες γαίες- οι τεράστιες δημογραφικές διαφορές ανά ήπειρο και οι μεταναστευτικές πιέσεις, καθώς και η ανάγκη για πρόσβαση στις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες που θα οριοθετήσουν τις ισορροπίες στη νέα ψηφιακή εποχή που αθόρυβα αναδύεται.
Μέσα σε αυτό το εξελισσόμενο περιβάλλον, η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία ενήργησε ως πρώτη έκκληση για αφύπνιση της Ευρώπης και έθεσε τις αμυντικές δαπάνες εκ νέου στο επίκεντρο των χωρών –μελών της ΕΕ, με εμφανή την προσπάθεια να «καλυφθεί το έδαφος» και στον διαστημικό χώρο.
Βλέπετε, το διάστημα μετουσιώνεται αθόρυβα και αργά μεν, με σταθερό βηματισμό δε σε ένα σημαντικό μέρος του συνόλου του οικοσυστήματος της αμυντικής βιομηχανίας, καθώς οι αυξανόμενες παγκόσμιες εντάσεις αναμένεται να μετακινηθούν και στα διαστημικά περιουσιακά στοιχεία, όπως είναι οι δορυφόροι που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικές επιχειρήσεις, ή οι δορυφόροι μέσω των οποίων διασφαλίζεται η επικοινωνία.
Η αφορμή όμως για τη μεγάλη αλλαγή στην ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική δόθηκε από την στάση των ΗΠΑ το 2019, όταν ο τότε Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλτ Τραμπ, όχι μόνο επικεντρώθηκε στην αύξηση του αμερικανικού προϋπολογισμού υπέρ των αμυντικών δαπανών, αλλά απαίτησε από τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ να τηρήσουν τη δέσμευση που ανέλαβαν τον Σεπτέμβριο του 2014 και να δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα, με το 20% να προορίζεται για τον εξοπλισμό.
Στο σημείο αυτό να θυμίσουμε ότι ήδη από το 2006, οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ δεσμεύτηκαν να δαπανήσουν τουλάχιστον το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους για την άμυνα, προκειμένου «να συνεχίσουν να διασφαλίζουν τη στρατιωτική ετοιμότητα της Συμμαχίας»
Παρά το γεγονός όμως ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ έπρεπε να ακολουθούν συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές, χώρες όπως η Γερμανία και ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης δεν ανταποκρίνονταν σε αυτούς τους στόχους, με αποτέλεσμα το 2019 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ να «φωτογραφίσει» την Ευρώπη και να υποστηρίξει ευθέως ότι οι ΗΠΑ στην ουσία πληρώνουν την προστασία των υπόλοιπων μελών του ΝΑΤΟ και αυτό δεν πρόκειται να συνεχιστεί.
Υπό την αμερικανική πίεση λοιπόν, από το 2019 και μετά, πολλά μέλη του ΝΑΤΟ προχώρησαν στην ανακοίνωση σχεδίων πλήρους συμμόρφωσης και κάλυψης του κενού των αμυντικών τους δαπανών εως το 2% του ΑΕΠ μέχρι το 2024.
Πού βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα; Δεκαοχτώ από τα τριάντα ένα μέλη του ΝΑΤΟ αναμένεται να επιτύχουν τον στόχο του 2% φέτος, από μόλις τρία το 2014.
Πού κατευθυνόμαστε; Στην παραδοχή ότι η δαπάνη του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα είναι μάλλον μόνο η αρχή!
Τι σηματοδοτούν τα νέα budgets άμυνας από τη Γερμανία
Το Σάββατο, ο ομοσπονδιακός υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Boris Pistorius δήλωσε σε πάνελ σε εκπομπή του CNBC ότι η δέσμευση της χώρας του να δαπανήσει το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα ήταν μόνο το σημείο εκκίνησης και ότι πιθανότατα θα χρειαστούν περισσότερα.
«Το 2% μπορεί να είναι μόνο η αρχή. Ίσως πιθανότατα θα χρειαστούμε περισσότερα τα επόμενα χρόνια... Πρέπει να πετύχουμε περισσότερα στην Ευρώπη γιατί άλλοι, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ, μπορεί να στρέψουν την προσοχή τους περισσότερο στον Ινδο-Ειρηνικό και να μην κάνουν τόσα πολλά όπως πριν στην Ευρώπη.... Σε κάθε περίπτωση, αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε μια πρόκληση και θα πρέπει να το αποδεχτούμε».
Αν και ο Pistorius ανέφερε τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, του Ινδο-Ειρηνικού και της Αφρικής, ως τον λόγο που αναμένει να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες, εντούτοις η σύνδεση των δηλώσεων του με την ομιλία του Ντόναλτ Τραμπ το περασμένο Σαββατοκύριακο σε προεκλογική συγκέντρωση στη Νότια Καρολίνα είναι προφανής.
Θυμίζουμε ότι στη συγκεκριμμένη ομιλία ο υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ δήλωσε ότι « θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να «κάνει ό,τι θέλει» απέναντι σε οποιαδήποτε χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ δεν εκπληρώνει τις οικονομικές της υποχρεώσεις στο πλαίσιο της Συμμαχίας».
Στο σημείο αυτό να υπογραμμίσουμε ότι όταν ο Pistorius ρωτήθηκε από τη Silvia Amaro του CNBC εάν ο στόχος δαπανών 4% θα ήταν λογικός, ο Pistorius δεν θέλησε να είναι συγκεκριμμένος, δηλώνοντας ότι «μπορεί να φτάσουμε στο 3% ή ίσως και στο 3,5%, εξαρτάται από το τι συμβαίνει στον κόσμο».
Η Ευρώπη αυξάνει τις επενδύσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη από το 2023 ενέκρινε το τρίτο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας -ΕΤΑ- με το οποίο διέθεσε 1,2 δις ευρώ σε συνεργατικά έργα έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας.
Έως το 2027, η Επιτροπή αποσκοπεί στην πραγματοποίηση επενδύσεων ύψους έως και 2 δις ευρώ στην καινοτομία στον τομέα της άμυνας, που θα ενεργοποιηθούν από το ΕΤΑ, στο πλαίσιο του EUDIS, ήτοι του ενωσιακού προγράμματος καινοτομίας στην Άμυνα.
Η χρηματοδότηση του τομέα όμως δέχεται συνέχεια επιπλέον «ενέσεις». Το προηγούμενο Σάββατο για παράδειγμα, η Γενική Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας και Διαστήματος – DEFIS-και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων -EIF -ένωσαν τις δυνάμεις τους μέσω μιας νέας πρωτοβουλίας διευκόλυνσης μετοχικού κεφαλαίου στον τομέα της Άμυνας.
Η πρωτοβουλία συνιστάται σε 100 εκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και επιπλέον 75 εκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, τα οποία θα επεκτείνουν σημαντικά την επενδυτική ικανότητα του ΕIF προκειμένου στηρίξει τα επόμενα τέσσερα χρόνια ιδιωτικά και επιχειρηματικά κεφάλαια ύψους εως και 500 εκατ. ευρώ με στρατηγικές που καλύπτουν τεχνολογίες σχετικές με την άμυνα.
(σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Την είδηση «χαιρέτησε» στα χρηματιστηριακά ταμπλό η συντριπτική πλειοψηφία του ευρωπαϊκού κλάδου Άμυνας, ο οποίος ήδη από την αρχή του έτους γράφει αξιόλογες αποδόσεις, με τη γερμανική Rheinmetall να σημειώνει άνοδο 29,75% από την αρχή του έτους, η σουηδική SAAB επίσης εντυπωσιακή άνοδο της τάξης του 28,3% , η ιταλική Leonardo άνοδο 23.16%, ενώ ακολουθούν η γαλλική Safran με άνοδο 17,37% η γερμανική MTU Aero Engines με άνοδο 16,38% και η Thales με κέρδη της τάξης του 5,4%.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
