Η τήρηση της εκεχειρίας στη Μέση Ανατολή οδήγησε τον S&P 500 μία ανάσα από νέο ιστορικό υψηλό κοντά στις 6.100 μονάδες και το πετρέλαιο στα 66 δολάρια, με τις αγορές να επιθυμούν διακαώς ένα νέο bull run που θα τις βοηθήσει να αφήσουν – κυρίως ψυχολογικά – πίσω όλες τις μεγάλες αναταράξεις των τελευταίων μηνών. Πόσο πραγματική είναι όμως αυτή η εικόνα;
Μην ξεχνάμε ότι προχθές παραλίγο να πέσουν στο κενό όλες οι προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός, όταν Ιράν και Ισραήλ προχώρησαν σε εκατέρωθεν κατηγορίες για παραβίαση της εκεχειρίας. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις και κυρίως το γεγονός ότι αποφεύχθηκε το δυσμενές σενάριο, έχουν πείσει τις αγορές ότι η αποκλιμάκωση της έντασης στην πολύπαθη Μ. Ανατολή μπορεί να έχει διάρκεια.
Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι αρχίζουν δειλά δειλά να δίνουν αναβαθμισμένες προβλέψεις με υψηλότερες κορυφές, διότι πολύ απλά «γλιτώσαμε τα χειρότερα και οι ενέργειες του Τραμπ δείχνουν να έχουν αποτέλεσμα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν. Όμως η πορεία των μετοχών δείχνει και κάτι άλλο. Αντανακλά την προσδοκία για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στο β’ εξάμηνο του 2025, παρά τη μέχρι στιγμής «αντίσταση» του Τζέι Πάουελ.
Όσο για τις τιμές του πετρελαίου, είναι σαφές πλέον ότι διανύουμε μία περίοδο συγκριτικά χαμηλών τιμών και μόνο με μία μεγάλη κρίση θα δούμε εκτίναξή τους. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και οι προβλέψεις για άνοδο προς τα 80-90 δολάρια σχετίζονται μόνο με γεγονότα κρίσης, όπως π.χ. το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ. Οι αυξήσεις στην παραγωγή από τις χώρες του ΟΠΕΚ και η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας συντηρούν ένα περιβάλλον τιμών γύρω στα 65 δολάρια (κατά μέσο όρο το 2025), ενώ σημειώνεται ότι πριν την κρίση στη Μ. Ανατολή υπήρχαν εκτιμήσεις ακόμη και για πτώση κάτω από τα 60 δολάρια το 2026.
Τι θα συμβεί όμως αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν σύμφωνα με τις επιθυμίες των αγορών;
Στο σενάριο που οι διαπραγματεύσεις για μόνιμη κατάπαυση του πυρός δεν έχουν αίσια κατάληξη, το πιθανότερο είναι το Ιράν να προσπαθήσει να κάνει πράξη τη μόνιμη απειλή του και να κλείσει το Στενό του Ορμούζ. Όπως, ωστόσο, σημειώνει η Oxford Economics, κάθε φορά που το Ιράν έχει απειλήσει στο παρελθόν, οι έντονες διακυμάνσεις στις τιμές του πετρελαίου αποδείχθηκαν βραχύβιες. Επίσης, το Ιράν δεν διαθέτει τη στρατιωτική ισχύ για να αποκλείσει πλήρως το πέρασμα. Αυτό που ενδεχομένως θα προσπαθήσει είναι να παρενοχλεί τα πλοία για να μειώσει την κίνηση μέσω του Στενού.
Αν, λοιπόν, καταρρεύσει η εκεχειρία εκτιμάται ότι η κίνηση των πλοίων μέσω του Στενού του Ορμούζ θα περιοριστεί κατά περίπου 70% σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Όμως μία σειρά παραγόντων, όπως τα αντίποινα κατά του Ιράν, τα αμυντικά μέτρα για την προστασία των πλοίων, τα μέτρα για την ασφάλιση των πλοίων και η αναδρομολόγηση των τάνκερ, θα μπορούσαν να περιορίσουν τον αντίκτυπο στην παγκόσμια προσφορά πετρελαίου σε μόλις 1% χαμηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα.
Ο συνδυασμός μειωμένης προσφοράς πετρελαίου, υψηλότερου κόστους μεταφοράς συν την άνοδο του γεωπολιτικού κινδύνου, μπορεί να εκτινάξει τις τιμές του «μαύρου χρυσού» για να διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στα 115 δολάρια/βαρέλι στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου. Εν συνεχεία εκτιμάται ότι θα υποχωρήσουν στα 75 δολάρια/βαρέλι έως το καλοκαίρι του 2026. Αν συνυπολογίσουμε και τις αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου και τη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, τότε ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα αναθερμανθεί στο 5,5% στις ΗΠΑ και στο 3,5% στην Ευρώπη.
Είναι το ίδιο σενάριο που προβλέπει μηδενική ανάπτυξη για το ΑΕΠ των ΗΠΑ στο β’ εξάμηνο του 2025, με τη συρρίκνωση των πραγματικών εισοδημάτων να οδηγεί σε ύφεση Ευρωζώνη και Ιαπωνία. Όλα αυτά, βέβαια, στο σενάριο σημαντικής επιδείνωσης των συνθηκών. Μέχρι τότε οι αγορές βλέπουν υψηλότερα...
Όσο για τον χρυσό, η JPMorgan προέβλεπε πριν από σχεδόν ένα μήνα ότι η τιμή του θα εκτοξευόταν στα 4.000 δολάρια/ουγγιά μέσα στο 2026, που συνεπάγεται περιθώριο ανόδου της τάξης του 19% από το τρέχον επίπεδο. Η αποκλιμάκωση της έντασης στη Μ. Ανατολή αναμφίβολα ασκεί πτωτικές πιέσεις στις τιμές, όπως και οι δηλώσεις του Πάουελ που δείχνουν ότι οι μειώσεις των επιτοκίων δεν θα ξεκινήσουν πριν από τον Σεπτέμβριο. Αν μετριαστούν και οι ανησυχίες για ύφεση, κάτι που είναι λογικό να συμβεί με τις τιμές του πετρελαίου χαμηλά, τον πληθωρισμό να υποχωρεί και τις κεντρικές τράπεζες να απομακρύνονται αργά ή γρήγορα από τα υψηλά επιτόκια, τότε η άνοδος στα 4.000 δολάρια μάλλον θα καθυστερήσει.
