Τελικά, η ανακοίνωση της επιτροπής FOMC της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας δεν περιείχε κάποια σοβαρή έκπληξη, τουλάχιστον σε επίπεδο τίτλων. Όπως περίμενε πάνω από το 90% των επενδυτών στις αγορές σταθερού εισοδήματος, τα μέλη της επιτροπής αποφάσισαν την μείωση των επιτοκίων αναφοράς κατά 0,25% και την «προσγείωσή» τους στο εύρος του 4% με 4,25%.
Τα πράγματα βέβαια δεν είναι τόσο απλά, καθώς κάθε φορά που συνεδριάζει η επιτροπή η αγορά χτενίζει με μεγάλη επιμέλεια την επίσημη ανακοίνωση και εξετάζει εξονυχιστικά κάθε λέξη του διοικητή κατά την διάρκεια της συνέντευξης Τύπου. Η χθεσινή ημέρα ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες των τελευταίων ετών για όσους ασχολούνται με τις διεθνείς κεντρικές τράπεζες και ίσως μία από τις πιο κρίσιμες στην ιστορία της λόγω της πολύ περίπλοκης τωρινής συγκυρίας.
Έτσι λοιπόν, εκτός από την απάντηση σχετικά με την μεταβολή των επιτοκίων αναφοράς, όλοι οι ενδιαφερόμενοι ήθελαν να πάρουν απαντήσεις πάνω σε μερικά πολύ σημαντικά ζητήματα, οικονομικού και όχι μόνο χαρακτήρα.
Τα ζητήματα αυτά ήταν τα εξής. Η εκτίμηση των μελών της επιτροπής για την πορεία των επιτοκίων αναφοράς για το επόμενο διάστημα, καθώς οι αγορές έχουν αρχίσει να προεξοφλούν συνολική μείωση των επιτοκίων αναφοράς (μαζί με την σημερινή) τουλάχιστον κατά 0,75% μέχρι το τέλος του 2025 και ακόμα περισσότερες μέσα στο 2026.
Η εικόνα που έχουν ο διοικητής, οι αξιωματούχοι και οι οικονομολόγοι της Fed για την κατάσταση της αγοράς εργασίας και τον πληθωρισμό και την εξέλιξή τους επόμενους μήνες, κάτι που προφανώς είναι άμεσα συνδεδεμένο με το προηγούμενο ζήτημα. Αυτά τα δύο είναι λίγο πολύ αμιγώς οικονομικά ζητήματα, σε αντίθεση με τα επόμενα. Ο τρόπος με τον οποίον ελήφθη η απόφαση μεταβολής των επιτοκίων θεωρείται πολύ σημαντικό ζήτημα.
Κατά την προηγούμενη συνεδρίαση της επιτροπής, δύο μέλη της είχαν διαφωνήσει, κάτι που είχε να συμβεί από την δεκαετία του 1990. Όσο περισσότερες διαφωνίες καταγράφονται κατά την διάρκεια της απόφασης, τόσο περισσότερο ανησυχούν οι αγορές και αυξάνεται η αβεβαιότητα.
Με πολύ ενδιαφέρον αναμένονταν και πιθανές ειδήσεις σχετικά με την συμπεριφορά του νέου μέλους της Επιτροπής και στενού συνεργάτη του Αμερικανού προέδρου, Στίβεν Μάιραν, όπως και σχετικά με αυτήν της Λίζα Κουκ, επιθυμεί να απολύσει ο πρόεδρος Τραμπ.
Και βέβαια, με ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον αναμένονταν οι απαντήσεις του διοικητή Τζέι Πάουελ στις αναπόφευκτες ερωτήσεις σχετικά με τις συνεχείς παρεμβάσεις και επιθέσεις του προέδρου Τραμπ και των συνεργατών του εναντίον του ιδίου, των συνεργατών του αλλά και της ίδιας της Fed, καθώς ο πρόεδρος Τραμπ απαιτεί μία «πολύ μεγάλη» μείωση των επιτοκίων.
Έχοντας διαβάσει το επίσημο ανακοινωθέν και έχοντας παρακολουθήσει την συνέντευξη του διοικητή Πάουελ και τις πρώτες αντιδράσεις των αγορών, μπορούμε να επιχειρήσουμε μία συνοπτική επισκόπηση των χθεσινών εξελίξεων και των απαντήσεων στα ερωτήματα και τις απορίες των επενδυτών. Πρώτα απ’ όλα, είναι γεγονός πως δεν υπήρξε κάποια πραγματικά αρνητική έκπληξη.
Η μείωση των επιτοκίων αναφοράς ήταν της τάξης του 0,25%, όπως ακριβώς είχε προεξοφλήσει η συντριπτική πλειοψηφία των επενδυτών στις διεθνείς αγορές. Μία άλλη εκτίμηση των αγορών που επιβεβαιώθηκε είναι αυτή σχετικά με άλλες δύο μειώσεις επιτοκίων του ιδίου μεγέθους μέχρι το τέλος του 2025, καθώς η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής FOMC έχει πλέον την ίδια άποψη.
Σημαντική έκπληξη δεν είχαμε και στο ζήτημα της αγοράς εργασίας και του πληθωρισμού. Η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής, όπως και ο διοικητής Πάουελ, εκτιμά πως η αγορά εργασίας δεν είναι πλέον τόσο ισχυρή όσο ήταν μέχρι πρόσφατα και αυτό εξηγεί και την απόφασή τους για μείωση των επιτοκίων. Σχετικά με τον πληθωρισμό, είναι φανερό πως τα περισσότερα μέλη της επιτροπής δεν έχουν πάψει να ανησυχούν για την εξέλιξή του, καθώς εξακολουθεί να βρίσκεται αρκετά πάνω από τον στόχο του 2%.
Όπως δήλωσε ο διοικητής κατά την διάρκεια της συνέντευξης, η χθεσινή μείωση είναι κάτι σαν μία προληπτική κίνηση εξαιτίας της ανησυχίας για την πορεία της αγοράς εργασίας. Ο διοικητής αναφέρθηκε επίσης σε κάτι που ξέρουμε πως συμβαίνει εδώ και καιρό και έχει άμεση σχέση και με τα περί ανεργίας και πληθωρισμού, δηλαδή τα αντικρουόμενα οικονομικά στοιχεία που έρχονται το τελευταίο διάστημα και δυσκολεύουν και την λήψη αποφάσεων από την κεντρική τράπεζα.
Στα αμιγώς οικονομικά θέματα λοιπόν, τα χθεσινά μηνύματα από την Fed δεν αλλάζουν και πολύ τα πράγματα. Στα υπόλοιπα ζητήματα που αναφέραμε παραπάνω, τα νέα ήταν ενδιαφέροντα αλλά και εδώ δεν είχαμε κάτι που να μας ξαφνιάσει. Η απόφαση ελήφθη σχεδόν ομόφωνα, καθώς τα δύο μέλη που είχαν ζητήσει μείωση κατά 0,25% τον Ιούλιο δεν άλλαξαν άποψη και μαζί τους συμφώνησαν όλα τα μέλη που είχαν συμμετάσχει σε εκείνη την συνεδρίαση.
Ο μόνος που είχε διαφορετική άποψη ήταν ο Μάιραν, του οποίου ο ορισμός επικυρώθηκε πριν λίγες μέρες και ο οποίος υποστήριξε πως η μείωση επιτοκίων έπρεπε να είναι της τάξης του 0,50%. Καθώς πρόκειται για στενό συνεργάτη του Ντόναλντ Τραμπ, αυτό δεν μας κάνει καθόλου εντύπωση και μας υπενθυμίζει στις αγορές πως το περιβάλλον του προέδρου δεν θα σταματήσει να πιέζει για μεγαλύτερες μειώσεις επιτοκίων. Όσον αφορά στην υπό απόλυση Λίζα Κουκ, συμμετείχε κανονικά στην συνεδρίαση παρά τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ.
Στον αναμενόμενο τόνο κινήθηκαν και οι απαντήσεις του Πάουελ στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων σχετικά με την πίεση που ασκεί στην κεντρική τράπεζα ο Λευκός Οίκος, αφού ουσιαστικά απέφυγε να απαντήσει σε αυτές. Απέφυγε επίσης να σχολιάσει την στάση του Στίβεν Μάιραν, όπως και την υπόθεση Κουκ.
Επιστρέφοντας στην γενική εκτίμηση της κατάστασης μπορούμε να πούμε τα εξής: η οικονομία είναι λίγο πιο αδύνατη από πριν αλλά ο πληθωρισμός είναι ακόμα ζωντανός και έτσι οι μειώσεις των επιτοκίων δεν μπορούν ακόμα να γίνουν όσο επιθετικές επιθυμεί ο πρόεδρος Τραμπ. Έτσι όπως είναι η κατάσταση, πολλά θα εξαρτηθούν από τα οικονομικά στοιχεία που θα έρθουν το επόμενο διάστημα, όπως τόνισε και ο διοικητής Πάουελ.
Όμως, η ξεκάθαρη στάση του νέου μέλους της επιτροπής, ο οποίος ζήτησε μεγαλύτερη μείωση των επιτοκίων, υπενθύμισε στις αγορές και τους επενδυτές πως σε μερικούς μήνες που ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να έχει την ευκαιρία να ορίσει τουλάχιστον άλλα δύο μέλη στην διοίκηση της Fed, η πίεση για πολύ χαμηλότερα επιτόκια μπορεί να γίνει πολύ πιο έντονη και η αντίσταση του Πάουελ και των συμμάχων του θα είναι πολύ πιο δύσκολη.
Ακούγοντας διάφορους ειδικούς της αγοράς να μιλούν στα διεθνή πρακτορεία χθες το βράδυ, αντιλαμβανόμαστε πως αυτό που τους ανησυχεί είναι ότι σε μερικούς μήνες από τώρα θα έχουμε μία εντελώς διαφορετική Fed, η οποία ίσως θα είναι διατεθειμένη να ανεχθεί περισσότερο τον ανθεκτικό πληθωρισμό και να ρισκάρει την μελλοντική έκρηξή του μειώνοντας πολύ τα επιτόκια για να ενισχύσει την οικονομία. Με λίγα λόγια, ο φόβος είναι πως σχετικά σύντομα η κεντρική τράπεζα θα είναι λιγότερο ανεξάρτητη και λιγότερο αξιόπιστη.
Όσο αφορά στην αντίδραση των χρηματιστηρίων και των αγορών ομολόγων, η αλήθεια είναι πως δεν ήταν τελικά άξια λόγου. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά, όπως και οι αποδόσεις των ομολόγων, παρά τις διακυμάνσεις που είχαν ενδιάμεσα. Όπως φαίνεται, η χθεσινή μέρα δεν προσέφερε κάτι νέο. Το ευχάριστο νέο της μείωσης των επιτοκίων ήταν μάλλον προεξοφλημένο και η αβεβαιότητα σχετικά με την μελλοντική εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών, όπως την εξέφρασε ο Πάουελ, δεν μπορούσε να δώσει κατεύθυνση στις αγορές.
Όσο για τις ανησυχίες σχετικά με το μέλλον της τράπεζας υπό το πρίσμα της μεγάλης πίεσης που ασκεί ο Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί να μην ενισχύθηκαν από τα χθεσινά νέα αλλά σίγουρα δεν μειώθηκαν. Ας μην απορούμε λοιπόν για την απροθυμία των αγορών να κάνουν κάτι σημαντικό. Τουλάχιστον για χθες.
