Η τρίμηνη διορία του προέδρου Τραμπ για τις εμπορικές διαπραγματεύσεις σχεδόν εκπνέει. Το πακέτο φοροελαφρύνσεων είναι κοντά στην ψήφισή του. Η φωτιά στη Μέση Ανατολή φαίνεται να έσβησε. Το χρηματιστήριο βρίσκεται σχεδόν σε νέα υψηλά. Όλα καλά φαινομενικά. Μια αθόρυβη βόμβα φαίνεται όμως να καραδοκεί: το δολάριο βρίσκεται σε χαμηλά σχεδόν τριών ετών, ενώ ο χρυσός και τα κρυπτονομίσματα κινούνται σε ιστορικά υψηλά.
Οι επενδυτές, προς το παρόν, βλέποντας οικονομική και –πιο πρόσφατα– γεωπολιτική ασάφεια, αμύνονται. Επενδύουν με φειδώ τόσο σε μετοχές όσο και σε ομόλογα. Μερικά κεφάλαια μετακινήθηκαν προς την Ευρώπη. Για πρώτη φορά η Γηραιά Ήπειρος ξεπέρασε τις ΗΠΑ σε αποδόσεις μετοχών. Αυτό, βέβαια, είναι πρόσκαιρο. Κάθε επενδυτής καταλαβαίνει ότι οι ευκαιρίες εκεί είναι περιορισμένες. Ο χρυσός, λοιπόν, για την ώρα αποδεικνύεται το μόνο σίγουρο ασφαλές καταφύγιο, θωρακίζοντας τα χρήματα από τον πληθωρισμό, την αστάθεια και κάθε οικονομική αναποδιά. Οι Αμερικανοί έχουν φτάσει να αγοράζουν μαζικά μπάρες χρυσού από τη γνωστή αλυσίδα χονδρικής Costco.
Τα κρυπτονομίσματα, αν και δεν έχουν ακόμη σαφείς εφαρμογές στην οικονομία, αποτελούν και αυτά απάνεμο λιμάνι. Η προσδοκία και μόνο ότι, λόγου χάρη, το Bitcoin μπορεί να μηδενίσει τον χρόνο συναλλαγής και να διατηρήσει την αγοραστική του δύναμη, το έχει εκτοξεύσει. Η αμερικανική Βουλή πρόσφατα ψήφισε τη μείωση του ρυθμιστικού πλαισίου γύρω από την αγορά των κρυπτονομισμάτων, ενώ ο πρόεδρος Τραμπ προωθεί ενεργά την ανάπτυξη αυτής της αγοράς. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ καταφέρει να φτιάξει το δικό της κρυπτονόμισμα, τότε το δολάριο θα ενισχύσει τη δύναμή του. Κάθε άνθρωπος θα μπορεί να έχει στο κινητό του δολάρια χωρίς να χρειάζεται κανέναν μεσάζοντα.
Ακόμη απέχουμε από την κυριαρχία των κρυπτονομισμάτων. Η αβεβαιότητα, όμως, είναι ικανή να προκαταλάβει τις εξελίξεις. Μεγάλες ποσότητες ρευστότητας βρίσκονται πλέον εκτός της πραγματικής οικονομίας. Το δολάριο δεν έχει ζήτηση, όπως και το παραδοσιακά ασφαλές καταφύγιο των αμερικανικών ομολόγων.
Προς το παρόν η τακτική αυτή είναι λογική. Μακροπρόθεσμα, βέβαια, δεν είναι βιώσιμη. Όταν, πλέον, η πολιτική κατάσταση ξεκαθαρίσει, αυτή η ρευστότητα θα διοχετευθεί ξανά στην οικονομία. Ομόλογα και μετοχές θα κάνουν ράλι, ενώ οι τιμές του χρυσού θα κανονικοποιηθούν.
Μερικά καθοριστικά γεγονότα είναι τα εξής: οι δασμοί και το φορολογικό νομοσχέδιο. Αν και τα δύο ξεκαθαρίσουν μέσα στον μήνα, οι ΗΠΑ θα έχουν περίπου τριακόσια δισεκατομμύρια περισσότερα έσοδα, από τους δασμούς. Οι φοροελαφρύνσεις θα ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα.
Από κοινού θα συρρικνώσουν το εμπορικό αλλά και το δημοσιονομικό έλλειμμα. Ίδιας σημασίας είναι ο πληθωρισμός και τα επιτόκια. Αν οι δασμοί δεν αυξήσουν αισθητά τις τιμές, τότε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια. Αν αυτά συμβούν, οι αναλύσεις δείχνουν άνοδο στα χρηματιστήρια. Τα επιτόκια, τελικά θα είναι χαμηλότερα κατά μία μονάδα.
Η νέα προεδρία Τραμπ είναι απρόβλεπτη για πολλούς. Παρακολουθεί, όμως, στενά τις αγορές. Χωρίς αμφιβολία, οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και η αβεβαιότητα αυξημένη. Ας ελπίσουμε ο Ιούλιος να φέρει τέλος στο πείραμα της ασάφειας των δασμών και το φορολογικό νομοσχέδιο να ανοίξει τον δρόμο για νέες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Προς το παρόν βλέπουμε ότι, όσο κι αν έχει εξελιχθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο χρυσός, ίσως το αρχαιότερο μέσο συναλλαγών, έχει ακόμα βαθιές ρίζες στην οικονομία.
*Ο Ηλίας Αρβανιτάκης είναι Οικονομολόγος - Αναλυτής, Morgan Stanley
