Όπως διαβάσαμε σε άρθρο του Reuters από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα τέσσερις από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της τεχνολογικής βιομηχανίας έχουν δανειστεί από τις διεθνείς αγορές ομολόγων κοντά στα 90 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Alphabet (GOOGL NASDAQ) δανείστηκε 25 δισεκατομμύρια, η Meta (META NASDAQ) 30 δισεκατομμύρια, η Oracle (ORCL NASDAQ) 13 και η Amazon (AMZN NASDAQ) 15 δισεκατομμύρια.
Η 5η εταιρεία της ομάδας των βασικών «hyperscalers», η Microsoft (MSFT NASDAQ) δεν προχώρησε σε αντίστοιχη κίνηση το τελευταίο διάστημα αλλά είναι σχεδόν βέβαιο πως σύντομα θα κάνει και αυτή το ίδιο. Αν συνυπολογίσουμε τα 27 δισεκατομμύρια που δανείστηκε επίσης πολύ πρόσφατα η Meta από μία κοινοπραξία εταιρειών private equity, φθάνουμε σε ένα ποσό περίπου 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων, την στιγμή που για τα προηγούμενα πέντε χρόνια ο μέσος όρος του ετήσιου δανεισμού μέσω ομολόγων ήταν κάτω από 30 δισεκατομμύρια για τις παραπάνω πέντε επιχειρήσεις.
Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην πως οι εταιρείες έχουν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Σύμφωνα με αναλυτές της Goldman Sachs, όπως είδαμε στο ίδιο άρθρο του Reuters, οι τέσσερις από τις πέντε εταιρείες, της Oracle εξαιρούμενης, μπορούν να δανειστούν μέχρι και 700 δισεκατομμύρια δολάρια παραπάνω χωρίς να επηρεαστεί δυσμενώς η πιστοληπτική τους ικανότητα.
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Μπορεί να μην υπάρχει ουσιαστικός φόβος για την οικονομική υγεία των τεσσάρων γιγάντων (Alphabet, Meta, Amazon, Microsoft) αλλά η αλήθεια είναι πως η μεγάλη αύξηση του δανεισμού τους μέσω της αγοράς ομολόγων, μέσω του παραδοσιακού τραπεζικού δανεισμού, μέσω μετατρέψιμων ομολόγων και μέσω του δανεισμού από τις εταιρείες private equity (private credit όπως είναι γνωστή αυτή η μέθοδος) έχει αρχίσει να επιδρά στις αγορές.
Όπως διαβάζουμε στον διεθνή οικονομικό Τύπο, τις τελευταίες εβδομάδες οι επενδυτές της αγοράς ομολόγων έχουν αρχίσει να απαιτούν μεγαλύτερες αποδόσεις. Αν λάβουμε υπόψη μας πως, σύμφωνα με υπολογισμούς των αναλυτών της JPMorgan, οι επιχειρήσεις του τεχνολογικού κλάδου με πιστοληπτική ικανότητα άνω της επενδυτικής βαθμίδας θα εκδώσουν τα επόμενα λίγα χρόνια ομόλογα αξίας μέχρι και 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι επενδυτές έχουν αρχίσει να προβληματίζονται.
Πέρα από το παραπάνω ποσό, ο συνολικός δανεισμός που θα αναζητήσουν όλες οι επιχειρήσεις του τομέα, ανεξάρτητα από την πιστοληπτική τους ικανότητα και τον τρόπο δανεισμού είναι λογικό να είναι πολύ μεγαλύτερος. Πάλι σύμφωνα με ανάλυση στελεχών της JPMorgan, αυτή την στιγμή η έκδοση ομολόγων από τις επιχειρήσεις που έχουν άμεσα ή έμμεσα σχέση με την κατασκευή των υποδομών της Τεχνητής Νοημοσύνης ξεπερνά τις αντίστοιχες εκδόσεις όλων των άλλων κλάδων της οικονομίας (όχι όλων μαζί).
Καθώς λοιπόν ο δανεισμός των εταιρειών του γενικότερου κλάδου της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι πλέον τόσο δυνατά στο προσκήνιο, είναι λογικό να αρχίζουν να ακούγονται και φωνές ανησυχίας, όπως και προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που συνοδεύουν αυτή την «έκρηξη». Οι τίτλοι άρθρων του διεθνούς Τύπου είναι πολύ χαρακτηριστικοί. Στις 10 Νοεμβρίου, οι New York Times έγραφαν: «Γιατί η χρηματοδότηση με δανεισμό αυξάνει τους κινδύνους από την έκρηξη της Τεχνητής Νοημοσύνης». Στις 15 Νοεμβρίου, άρθρο το Bloomberg ανέφερε πως : «Η έκρηξη του δανεισμού της Τεχνητής Νοημοσύνης οδηγεί τους traders σε αναζήτηση προστασίας».
Την 21η Νοεμβρίου ένα άλλο άρθρο του διεθνούς πρακτορείου είχε τον εξής τίτλο: «Ο αυξανόμενος δανεισμός των Big Tech αυξάνει τα ρίσκα στην κούρσα για την δημιουργία του κόσμου της Τεχνητής Νοημοσύνης». Όμως, ο τίτλος που μας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση, μαζί με το περιεχόμενο, ήταν στο άρθρο γνώμης της Shuli Ren από την 20η του μηνός: «Η δημιουργική χρηματοδότηση των Big Tech δεν ξεγελά κανέναν». Η αρθρογράφος εδώ περιγράφει με πολύ ωραίο τρόπο τους συνολικούς προβληματισμούς γύρω από αυτόν τον δανεισμό, καθώς το ύψος του δεν αποτελεί το μοναδικό πρόβλημα. Η Ren υποστηρίζει πως οι αγορές ομολόγων έχουν αρχίσει να τιμωρούν τα ομόλογα των τεχνολογικών εταιρειών, απαιτώντας υψηλότερες αποδόσεις, εξαιτίας και της «δημιουργικής» δομής του δανεισμού, καθώς χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους για να μεταφέρουν ένα σημαντικό μέρος του σε εταιρικές οντότητες διαφορετικές από τις ίδιες τις εταιρείες.
Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι καθόλου δύσκολο να αποδειχθούν οι σχέσεις των Big Tech με αυτές τις οντότητες, ορισμένες εκ των οποίων αποτελούν οχήματα ειδικού τύπου (Special Purpose Vehicles). Η Ren υποστηρίζει πως οι επενδυτές των αγορών ομολόγων έχουν αντιληφθεί πλήρως τι γίνεται και έτσι αρχίζουν να απαιτούν καλύτερες αποδόσεις βλέποντας την αλματώδη αύξηση του δανεισμού. Σαν πρώτο παράδειγμα της αλλαγής της στάσης των επενδυτών αναφέρει την απόσυρση του 40% του ενδιαφέροντος που είχε εκδηλωθεί για την ομολογιακή έκδοση, ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων, της Amazon μόλις ανακοινώθηκε από την εταιρεία το επιτόκιό τους. Το δεύτερο παράδειγμα είναι αυτό της Oracle, η οποία συμμετέχει δυναμικά στις επενδύσεις για data centers αλλά δεν είναι τόσο δυνατή οικονομικά όσο οι άλλες 4 που αναφέραμε αρχικά.
Όπως είδαμε σε άλλο άρθρο του Bloomberg, εκτός από τον δανεισμό ύψους 18 δις δολαρίων μέσω ομολόγων που αναφέραμε προηγουμένως, είναι σε εξέλιξη μία διαδικασία για τον δανεισμό της με άλλα 38 δις, αυτή την φορά απ’ ευθείας μέσω τραπεζών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του διεθνούς πρακτορείου, σαν συνέπεια των πολύ μεγάλων επενδύσεων που έχει ξεκινήσει η εταιρεία, για πρώτη φορά από το 1990 παρουσίασε πέρυσι αρνητικές ελεύθερες ταμειακές ροές, πράγμα που αναμένεται να γίνει και φέτος για 9,7 δις δολάρια, ενώ αυτό θα συνεχιστεί σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα και τα επόμενα χρόνια.
Η Shuli Ren υποστηρίζει πως προκειμένου να μειώσει βραχυπρόθεσμα τις ανάγκες της σε δανεισμό έχει καθυστερήσει ένα μέρος των εξόδων που δεν έχουν σχέση με την προμήθεια μικροεπεξεργαστών. Αυτό κατά την άποψή της σημαίνει πως η πραγματική εικόνα του ισολογισμού της είναι χειρότερη από αυτή που φαίνεται σε πρώτη ματιά, και εξηγεί και μία εξέλιξη των τελευταίων εβδομάδων. Την σημαντική αύξηση της συναλλακτικής δραστηριότητας των Credit Default Swaps για τα ομόλογά της και την σημαντική αύξηση της τιμής τους.
Στο συγκεκριμένο ζήτημα αναφέρθηκε πιο διεξοδικά άλλο άρθρο του Bloomberg από την ίδια μέρα. Εκεί διαβάσαμε πως ο όγκος συναλλαγών στα συγκεκριμένα προϊόντα που προστατεύουν κάποιον επενδυτή από το ενδεχόμενο αδυναμίας του οφειλέτη να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του έφθασε μέσα στις τελευταίες 7 εβδομάδες τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια από 200 εκατομμύρια το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Η τιμή τους ανέβηκε στο υψηλότερο επίπεδο από το 2022 και βρίσκονται κοντά στις 110 μονάδες βάσης, δηλαδή περίπου 110.000 για κάθε 10 εκατομμύρια σε αξία ομολόγων.
Εδώ αξίζει να πούμε πως κατά το τελευταίο διάστημα ο γενικότερος δείκτης που παρακολουθεί τις τιμές των CDS που κυκλοφορούν στην αγορά είναι σχεδόν αμετάβλητος. Εκτός όμως από την Oracle, οι πληροφορίες του Bloomberg αναφέρουν πως έχει αρχίσει να εμφανίζεται ενδιαφέρον για τα αντίστοιχα CDS της Meta και της Coreweave (CRWV NASDAQ), μίας από τις πιο δραστήριες εταιρείες που ασχολούνται με την κατασκευή data centers.
Είναι φανερό πως η αλματώδης αύξηση του δανεισμού σαν συνέπεια των μεγάλων επενδύσεων στην Τεχνητή Νοημοσύνη έχει αρχίσει να θορυβεί τους επενδυτές στις αγορές ομολόγων, οι οποίοι γνωρίζουμε πως παραδοσιακά είναι πιο διαβασμένοι και προσεκτικοί από τους συναδέλφους της στις αγορές μετοχών. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως προβλέπουν την πτώχευση κάποιας από τις μεγάλες εταιρείες της τεχνολογίας. Απλώς παίρνουν τα μέτρα τους και υπενθυμίζουν στις εταιρείες πως πρέπει να είναι προσεκτικές και να μην το παρακάνουν.
Αν το παρακάνουν ή αν φανεί πως οι επενδύσεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη θα αργήσουν να φέρουν καρπούς, τότε πρέπει να είμαστε βέβαιοι πως οι τιμές των CDS θα ανεβούν πολύ ακόμα, όπως και ο όγκος συναλλαγών σε αυτά, ενώ οι μετοχές των εταιρειών αυτών θα υποστούν πολύ σημαντικές πιέσεις, μία μικρή γεύση από τις οποίες ίσως πήραμε την προηγούμενη εβδομάδα. Προφανώς δεν μπορούμε να ξέρουμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα αλλά ένα είναι σίγουρο: δεν μπορούμε να πούμε πως δεν έχουμε προειδοποιηθεί.
