Η αντιπαράθεση των πολιτικών δυνάμεων στην Ουάσινγκτον στο θέμα της αύξησης της οροφής χρέους των ΗΠΑ μπορεί να αναγκάσει την κεντρική τράπεζα της χώρας να ξεσκονίσει ένα εγχειρίδιο διαχείρισης κρίσεων που είχε ετοιμάσει σε παρόμοιες διαμάχες πριν από μια δεκαετία.
Η αντιπαράθεση ρισκάρει να φέρει το υπουργείο Οικονομικών σε αδυναμία έγκαιρης πληρωμής όλων των υποχρεώσεων του, συμπεριλαμβανομένων και των ομολόγων που έχουν εκδώσει οι ΗΠΑ που είναι και η «ψυχή» των παγκόσμιων αγορών.
Ο κίνδυνος αναστάτωσης στις αγορές υπό την απειλή μιας αθέτησης πληρωμών μπορεί να πιέσει τη Fed να σπεύσει να σώσει την κατάσταση. Οι επιλογές της Fed θα είναι να αγοράσει η ίδια τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα που θα αποφεύγουν οι επενδυτές λόγω του ρίσκου καθυστερημένης πληρωμής. Μια άλλη επιλογή μπορεί να είναι να επιτρέψει στις τράπεζες να χρησιμοποιήσουν χρεόγραφα σε καθεστώς default ως ενέχυρο για δανεισμό από την κεντρική τράπεζα.
Πρόκειται για πιθανά μέτρα που δεν μπορούν να αποκλειστούν. Ταυτόχρονα όμως είναι βήματα που η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ απεύχεται, καθώς θα παραβιάσουν τη θεσμική της προτίμηση να μην αναμιγνύεται στη δημοσιονομική πολιτική, να μην χρηματοδοτεί άμεσα δημοσιονομικές δαπάνες της κυβέρνησης.
Πρόκειται για αποφάσεις που ο επικεφαλής της Fed δεν θα θέλει να αντιμετωπίσει καθώς ο θεσμικός κίνδυνος που συνεπάγονται είναι τεράστιος. Οι πολιτικοί στο Κογκρέσο συμφώνησαν τον Δεκέμβριο του 2021 να αυξήσουν το όριο δανεισμού της αμερικανικής κυβέρνησης στα $31,4 τρισ. , όριο που εξαντλήθηκε τον Ιανουάριο φέτος. Εκτοτε το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εφαρμόζει επείγοντα μέτρα εξοικονόμησης ρευστότητας για να διαχειριστεί τις πληρωμές της κυβέρνησης χωρίς να υπερβεί την οροφή χρέους.
Ωστόσο, η υπουργός Οικονομικών Janet Yellen έχει προειδοποιήσει οτι η κυβέρνηση μπορεί να μην είναι σε θέση να πληρώνει όλους τους λογαριασμούς της από την 1η Ιουνίου. Η τρέχουσα διαμάχη διαφέρει από προηγούμενα επεισόδια, καθώς η Fed έχει προβεί σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από πέρυσι για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Σε ενδεχόμενη χρηματοοικονομική κρίση θα βρεθεί προ διλήμματος: Να πάρει μέτρα για να μετριάσει το στρες στις αγορές την ίδια στιγμή που προσπαθεί να επιβραδύνει την οικονομία με σφιχτότερες πιστωτικές συνθήκες.
Μπορεί να χρειαστεί να τυπώσει χρήμα για να βοηθήσει την κυβέρνηση να χρηματοδοτηθεί, κατάσταση που απεύχονται οι κεντρικοί τραπεζίτες. Οι αξιωματούχοι της Fed προειδοποιούν οτι αν παραταθεί το αδιέξοδο μέχρι το τελευταίο λεπτό, ο κίνδυνος είναι να προκληθεί αστάθεια.
Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά σε ομιλία του τον προηγούμενο μήνα ο Austan Goolsbee, πρόεδρος της Fed του Σικάγου: «Περίοδοι χρηματοοικονομικού στρες είναι ιδιαίτερα ακατάλληλες για κινήσεις που από μόνες τους μπορεί να πυροδοτήσουν μια χρηματοοικονομική κρίση, όπως για παράδειγμα ένα default σε κρατικό ομόλογο λόγω της διαμάχης για την αύξηση του ορίου χρέους».
Σε συνέντευξη τύπου στις 3 Μαΐου ο επικεφαλής της Fed Jerome Powell απέφυγε να περιγράψει το σχέδιο έκτακτης ανάγκης της κεντρικής τράπεζας. Προειδοποίησε όμως ότι κανένας δεν πρέπει να υποθέτει ότι η Fed μπορεί να προστατεύσει την οικονομία και το χρηματοοικονομικό σύστημα από ενδεχόμενη αθέτηση πληρωμών. Το 2011 ο οίκος Standard&Poor’s υποβάθμισε την πιστοληπτική βαθμολογία των ΗΠΑ με αποτέλεσμα να χάσουν την αξιολόγηση ΑΑΑ για πρώτη φορά.
Τότε το υπουργείο Οικονομικών είχε φτάσει λίγες ημέρες πριν από την αδυναμία να πληρώνει συντάξεις. Το 2013 υπήρξε άλλη μια αντιπαράθεση για το όριο χρέους και ανάγκασε το κλείσιμο κρατικών υπηρεσιών για 16 ημέρες μέχρις ότου το Κογκρέσο νομοθετήσει τελικά την αύξηση της οροφής χρέους.
Οι αξιωματούχοι της Fed το 2011 συμφώνησαν να δοθεί προτεραιότητα στην αποπληρωμή κρατικών ομολόγων που έληγαν πριν από οποιαδήποτε άλλη υποχρέωση, σύμφωνα με τα πρακτικά που δημοσιοποιήθηκαν πέντε χρόνια αργότερα.
