Στο χθεσινό μας άρθρο αναλύσαμε τους λόγους για τους οποίους το ελληνικό χρηματιστήριο εδώ και 14 μήνες υπεραποδίδει σε σχέση με τις μεγάλες διεθνείς αγορές και για ποιους λόγους η υπεραπόδοση αυτή είναι πιθανόν να συνεχιστεί. (σ.σ: περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Πέραν του τουρισμού όμως, ποιοι είναι οι υπόλοιποι κλάδοι αιχμής για την ελληνική οικονομία, που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτών σε όλον τον κόσμο;
Σήμερα θα ασχοληθούμε με τους κλάδους της Ενέργειας, των Τεχνολογίων Πληροφορικής και Επικοινωνιών και τα Παγκόσμια Κέντρα Παροχής Υπηρεσιών, ενώ την Τρίτη θα αναλύσουμε εκείνους της Εφοδιαστικής Αλυσίδας, των Επιστημών Υγείας, των Τροφίμων και Αγροτικών προϊόντων και των Οπτικοακουστικών Παραγωγών.
Ο Ενεργειακός κλάδος
Η γεωγραφική θέση της χώρας μας στο σταυροδρόμι μεταξύ Δύσης και Ανατολής πλέον συνοδεύεται από τη σύναψη σημαντικών τριμερών συνεργασίων, όπως για παράδειγμα αυτή μεταξύ Ελλάδας,Κύπρου και Ισραήλ.
Οι συνεργασίες αυτές της επιτρέπουν να διαδραματίσει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό χάρτη των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Στην ουσία της δίνουν τη δυνατότητα να αποτελέσει σημαντικό ενεργειακό κόμβο στη μεταφορά ενέργειας από την Ανατολή στη Δύση μέσα από
- την υλοποίηση έργων κατασκευής αγωγών,
- τη διασυνοριακή διασύνδεση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας
- από τα εναλλακτικά μέσα Ασφάλειας Εφοδιασμού μέσω των υπεράκτιων αποθεμάτων της Μεσόγειου όπως είναι οι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Έναν δεύτερο κύκλο δυνατοτήτων ανοίγει η παραγωγική δυναμική της χώρα μας.
Στη χώρα μας έχουμε περισσότερες από 250 ημέρες ή 3.000 ώρες ηλιοφάνειας ετησίως συν υψηλό αιολικό δυναμικό. Αυτό μεταφράζεται ως εξής: η χώρα διαθέτει τεράστιες δυνατότητες παραγωγής κυρίως στον τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας .
Οι δυνατότητες αυτές ζυγίζονται πλέον τελείως διαφορετικά μετά τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ο οποίος άλλαξε τις προτεραιότητες της Ευρώπης όσον αφορά όχι μόνο το ενεργειακό μείγμα, αλλά και τις απαιτήσεις ασφάλειας για τον ενεργειακό ανεφοδιασμό.
Η μεγάλη διαθεσιμότητα της χώρας μας λοιπόν στις ΑΠΕ -αιολική, υδροηλεκτρική, γεωθερμική, ηλιακή, ηλιοθερμική, και ενέργεια από βιομάζα- σε συνδυασμό με τα εν εξελίξει έργα υποδομών μεγάλης κλίμακας στην Ελλάδα όπως είναι οι αγωγοί αερίου ΤΑΡ-IGB-EastMEd και EuroAsia Interconnector, αποτελoύν ένδειξη του αναβαθμισμένου ρόλου της Ελλάδας, ως βασικού πλέον παίκτη στη διαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος της Ε.Ε.
Το γεγονός αυτό προσφέρει σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες σε όλους του επιμέρους τομείς του κλάδου της Ενέργειας, με πολλές από αυτές να τις έχουν τιμήσει ήδη τα τελευταία 10 χρόνια πολλά ξένα κεφάλαια.
Μερικά παραδείγματα:
To 2013 η αμερικάνικη Third Point Gas εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο με εισφορά μετοχικού κεφαλαίου ύψους 60 εκατ. δολαρίων της διεθνούς εταιρείας έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, με έμφαση στο φυσικό αέριο, Energan Oil & Gas, η οποία ιδρύθηκε ως Aegean Energy SA, ελληνικής ιδιοκτησίας, το 2007. Στους μετόχους όμως είναι και οι Capital Research Global Investors, το επενδυτικό fund Clal Industries, ένας από τους μεγαλύτερους θεσμικούς στο Ισραήλ, η Pelham Capital και η Kerogen Capital.
Η αμερικανική York Capital Management το 2013 απέκτησε συμμετοχή στον ενεργειακό όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ προχωρώντας σε επένδυση 100 εκατομμυρίων ευρώ.
Η κινεζική Shenhua με επενδυτικό πλάνο αξίας 3 δις ευρώ προχώρησε σε συμφωνία το 2017 συνεργασίας με την Copelouzos Group με αντικείμενο την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ και την αναβάθμιση λιγνιτικών μονάδων παραγωγής.
Το 2017 επίσης η κινεζική China State Grid εξαγόρασε το 24% του ΑΔΜΗΕ με τίμημα 320 εκατ.ευρώ.
Η κοινοπραξία «SENFLUGA Energy Infrastructure Holdings » το 2018 απέκτησε το 66% του μετοχικού κεφαλαίου του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου –ΔΕΣΦΑ- έναντι συνολικού τιμήματος 535 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μια διεθνή κοινοπραξία στην οποία συμμετέχουν η Ιταλική Snam (54%), η Ισπανική Enagas (18%), η Βελγική Fluxys (18%) και ο Όμιλος Κοπελούζου (10%).
Το καναδικό επενδυτικό ταμείο Fairfax Holdings έγινε το 2022 ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος της «Μυτιληναίος», αποκτώντας ποσοστό 4,68% στο μετοχικό κεφάλαιο αξίας περίπου 50 εκατομμυρίων ευρώ. (σ.σ:Ταυτόχρονα με τη μεταβίβαση των μετοχών, τα δύο μέρη συμφώνησαν να συνάψουν επίσης ένα ανταλλάξιμο ομόλογο ύψους €50.000.000, με το οποίο η Fairfax θα έχει δικαίωμα δύο ετών για την απόκτηση επιπλέον 2.500.000 ιδίων μετοχών της MYTILINEOS στην τιμή των €20 ανά μετοχή).
Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι τα Υπουργεία Περιβάλλοντος & Ενέργειας, και Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αναγνώρισαν έγκαιρα την ιδιαίτερη βαρύτητα του ελληνικού ενεργειακού κλάδου για την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της χώρας μας σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Ταυτόχρονα αναγνώρισαν και τις τεράστιες αναπτυξιακές προοπτικές. Ως εκ τούτου, αναβάθμισαν το ρυθμιστικό πλαίσιο για ενεργειακές επενδύσεις στην Ελλάδα και προώθησαν σε μεγάλο βαθμό σημαντικά επενδυτικά έργα, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου TAP, ο νέος τερματικός σταθμός υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα, καθώς επίσης και σημαντικές επενδύσεις στον τομέα των ΑΠΕ.
Η διεθνής επενδυτική κοινότητα δείχνει να έχει την πεποίθηση ότι η υποστηρικτική πολιτική σε αυτόν τον στρατηγικό για τη χώρα κλάδο θα συνεχίσει και μετά το φετινο εκλογικό αποτέλεσμα. Είναι ευνόητο ότι θα είναι τραγικό λάθος του όποιου κυβερνητικού σχήματος μετά τις εκλογές να μην επιβεβαιώσει αυτή την πεποίθηση, γιατί τότε θα στερήσει τη χώρα από την επιτυχή ολοκλήρωση κομβικών επενδύσεων για τη χώρα που αφορούν:
- τη βελτιστοποίηση του ενεργειακού μίγματος, ήτοι της μείωσης της παραγόμενης από ορυκτά καύσιμα ενέργειας και αύξηση αυτής από ΑΠΕ),
- την περαιτέρω απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και τον περαιτέρω διαχωρισμό της παραγωγής και του εφοδιασμού από τα δίκτυα μεταφοράς.
- τη μετεξέλιξη της Ελλάδας σε ευρωπαϊκή πύλη διέλευσης φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού και πετρελαίου, μέσα από τα μεγάλα έργα του Διαδριατικού Αγωγού Αερίου-ΤΑΡ, του αγωγού IGB, του ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης, του αγωγού East Med, του EuroAsia Interconnector και την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου.
- τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση κόστους μέσω τεχνολογιών όπως είναι οι έξυπνοι μετρητές, ο φωτισμός LED, οι τεχνολογίες Smartgrid, τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, κλπ.
- την ανάπτυξη και ολοκλήρωση ενεργειακών υποδομών, όπως η διασύνδεση των ελληνικών νησιών με το διασυνδεδεμενό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ).
Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών και Παγκόσμια Κέντρα Παροχής Υπηρεσιών
Ο κλάδος των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών αποτελεί έναν από τους σημαντικούς τομείς για την ελληνική οικονομία, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για αυτοματοποίηση και ψηφιοποίηση τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα.
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας για το 2020 η αξία της αγοράς Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθεί στα 5,676 δις ευρώ.
Τα κέντρα ανάπτυξης λογισμικού και κέντρων δημιουργίας ολοκληρωμένων μικροκυκλωμάτων -microchip & MEMS- είναι μερικά παραδείγματα ευκαιριών υψηλής απόδοσης που υπάρχουν στην Ελλάδα, τα οποία μάλιστα χαίρουν ήδη κρατικής στήριξης.
Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά οι επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα καθώς παρατηρείται έντονη ζήτηση και δραστηριότητα για:
- περαιτέρω αυτοματοποίηση και ψηφιοποίηση στο δημόσιο τομέα, αλλά και στον τραπεζικό και ιδιωτικό τομέα,
- υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών από το ελληνικό κοινό και υψηλό ποσοστό διείσδυσης των νέων συσκευών επικοινωνίας -smartphones, tablets- των ευρυζωνικών τηλεπικοινωνιών και των smart TVs
- ανάπτυξη τεχνολογικών συστάδων –clusters- θερμοκοιτίδων και επιταχυντών και πολυάριθμες καινοτόμες ερευνητικές δραστηριότητες από τα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα σε τομείς όπως το cloud computing, υπηρεσίες εντοπισμού θέσεως, νανοτεχνολογία και « έξυπνα συστήματα».
Ήδη η χώρα μας λειτουργεί σιγά σιγά ως κόμβος καινοτομίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και ελκυστικός τόπος για επενδύσεις εταιρειών όπως οι Microsoft, Google, ηAmazon, Cisco, Nokia-Siemens, Oracle, ZTE, Samsung, Huawei, JP. Morgan, SAP, Unisoft, κ.α.
Μόνο το επενδυτικό σχέδιο των τριών πρώτων σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας και πρόεδρο του Enterprise Greece*, Γιάννη Σμυρλή, ξεπερνά σε προϋπολογισμό το 1,5 δισ. ευρώ.
Αν ανοίξουμε το χρονικό πλάνο βέβαια, η συνεισφορά τους στο εθνικό ΑΕΠ θα είναι πολλαπλάσια.
Μόνο το Google Cloud Region της Google, μια ιδιαίτερα σημαντική επένδυση, σύμφωνα με το AlphaBeta Economics θα συνεισφέρει έως το 2030 συνολικά 2,2 δισ. δολάρια στο εθνικό ΑΕΠ, ενώ παράλληλα θα υποστηρίξει τη δημιουργία περισσότερων από 19.400 θέσεων εργασίας.
Παράλληλα, η εταιρεία συνεργάζεται με το υπουργείο Τουρισμού και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού, θέλοντας να βοηθήσει τις τουριστικές επιχειρήσεις στη δημιουργία στρατηγικής για τη βιωσιμότητα και στην αποτελεσματική επικοινωνία από πλευράς τους των περιβαλλοντικών τους δράσεων.
Όλες αυτές οι επενδύσεις αυτές, εφόσον προχωρήσουν, θα έλθουν να προστεθούν στις νέες συναφείς υποδομές που δρομολογεί η Digital Realty, η οποία εξαγόρασε το 2020 την ελληνική Lamda Hellix.
Στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι η ανάπτυξη νέων data centers στην Ελλάδα είναι κομβικής σημασίας μετά τη συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Ριάντ για τον «East to Med data Corridor», ένα νέο υποθαλάσσιο και επίγειο καλωδιακό σύστημα μεταφοράς δεδομένων που θα διασυνδέσει την Ευρώπη με την Ασία μέσω Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας.
Το έργο αυτό θα καταστήσει την Ελλάδα ανατολική πύλη της ΕΕ για τη μεταφορά δεδομένων και τη Σαουδική Αραβία περιφερειακό ψηφιακό κόμβο. Από την ελληνική πλευρά στο έργο ηγείται η TTSA ενώ μέτοχοι του έργου θα είναι επίσης η ΔΕΗ και η CyTA Κύπρου.
Η χώρα μας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια του κλάδου και πέραν των μεγάλων συμφωνιών, απόδειξη είναι και η εξαγορά ελληνικών startups από μεγάλες εταιρείες όπως οι Microsoft, Apple, Splunk, Amazon, Samsung, Teradata, Daimlel, Citrix, Vmware, DellEMC, Salesforce, κ.α.
Βλέπετε, όλοι αυτοί οι όμιλοι αναγνωρίζουν ότι οι Έλληνες μηχανικοί και επιστήμονες κατατάσσονται στις πρώτες θέσεις σε επίπεδο εκπαίδευσης, δεξιοτήτων και ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο των ΤΠΕ παγκοσμίως κάτι που αποδεικνύεται άλλωστε και από την κατάταξη τους στον Global Talent Competitiveness Index.
Οι κορυφαίοι πολυεθνικοί όμιλοι λοιπόν σχεδιάζουν να διεισδύσουν περαιτέρω στην ελληνική αγορά τεχνολογίας και να κεντροποιήσουν υποστηρικτικές δραστηριότητές τους- λογιστικές και χρηματοοικονομικές, έρευνας και ανάπτυξης, σχεδιασμού προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, συμβουλευτικής, εξυπηρέτησης πελατών και τεχνικής υποστήριξης- καθότι στη χώρα μας μπορούν να βρουν εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό και την ίδια στιγμή μπορούν να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που προσφέρονται τόσο από δημόσιες πηγές, όπως είναι τα ταμεία της ΕΕ και οι πρωτοβουλίες μέσω ΣΔΙΤ όσο και από ιδιωτικές πηγές.
Σύμφωνα μάλιστα με το enterprisegreece.gov.gr η Ελλάδα είναι η ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει την καλύτερη πρόσβαση σε σημαντικούς παραγωγούς ΤΠΕ ανατολικών χωρών, όπως της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Κορέας.
Η ευνοϊκή γεωγραφική θέση μας σε συνδυασμό με τις αξιόλογες υποδομές μεταφορών, την ευέλικτη εργασιακή νομοθεσία, την ελληνική αγορά ακινήτων η οποία έχει αναβαθμιστεί προσφέροντας περισσότερες επιλογές για χώρους γραφείων κάθε κατηγορίας και το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, καθιστούν την Ελλάδα ιδανική χώρα για την δημιουργία εγκαταστάσεων συναρμολόγησης προϊόντων και συσκευών στον κλάδο των ΤΠΕ, αλλά και για το σχεδιασμό & ανάπτυξη προϊόντων, την τεχνική υποστήριξη & Κέντρα Δεδομένων, Κέντρα παροχής υπηρεσιών εξυπηρέτησης πελατών, Κέντρα Έρευνας & Καινοτομίας και Κέντρα παροχής ενδοομιλικών υπηρεσιών λογιστικής διαχείρισης, ανθρωπίνου δυναμικού και εφοδιαστικής αλυσίδας.
* Η Enterprise Greece είναι ο αρμόδιος εθνικός φορέας υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εξωτερικών, που προσελκύει ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα και προωθεί τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στο εξωτερικό.Αποτελεί μέλος του μηχανισμού Οικονομικής Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών, συνεργάζεται στενά με το δίκτυο των Πρεσβειών, των Προξενείων και των Γραφείων ΟΕΥ, μεταξύ άλλων, σε όλες τις σημαντικές αγορές του κόσμου, ώστε να επιτυγχάνει συνέργειες και να υλοποιεί κοινές δράσεις, εξοικονομώντας πόρους και αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, για την επίτευξη αποτελεσμάτων με το μεγαλύτερο δυνατό θετικό αντίκτυπο.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
