Η είδηση είναι καθαρή. Η Ουκρανία κλείνει την πρεσβεία της στην Αβάνα και καταγγέλλει το καθεστώς για συμπαιγνία με τη Ρωσία. Όχι θεωρίες. Πράξεις. Υπάρχει στρατολόγηση Κουβανών που καταλήγουν να πολεμούν ως μισθοφόροι υπέρ του Πούτιν. Υπάρχει νέα συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας Μόσχας – Αβάνας. Υπάρχουν νούμερα, ονόματα, συμβόλαια, καράβια με πετρέλαιο. Και υπάρχει ένα τεράστιο ιδεολογικό πρόβλημα για την ευρωπαϊκή και ελληνική Αριστερά.
Η Δεξιά βλέπει την Κούβα όπως είναι: μια σκληρή δικτατορία με στρατιωτικό – κομματικό μονοπώλιο, φτώχεια, καταπίεση και εξαγωγή κατασταλτικής τεχνογνωσίας. Η Αριστερά επιμένει να την υμνεί ως «ρομαντικό προπύργιο» σοσιαλισμού, ιατρικού διεθνισμού και αντιιμπεριαλισμού. Αυτή η αντίθεση είναι γνωστή δεκαετίες. Σήμερα όμως σπάει για ακόμα μια φορά ο καθρέφτης. Γιατί το «αντι-ιμπεριαλιστικό» καθεστώς βοηθά τον πιο αδίστακτο ιμπεριαλιστή της ηπείρου.
Τα στοιχεία είναι αμείλικτα. Αμερικανικές υπηρεσίες μιλούν για έως 5.000 Κουβανούς στα μέτωπα. Η Ουκρανική στρατιωτική υπηρεσία επιβεβαιώνει τουλάχιστον 1.076. Υπάρχουν δεκάδες νεκροί που έχουν ταυτοποιηθεί. Η Ουκρανία τους ονομάζει «τη μεγαλύτερη ομάδα ξένων μισθοφόρων» στον ρωσικό στρατό. Κι όταν η διπλωματία φτάνει στο τέλος της, το Κίεβο κάνει κάτι πρωτοφανές: ψηφίζει «όχι» στον ΟΗΕ στο ετήσιο ψήφισμα για την άρση του αμερικανικού εμπάργκο στην Κούβα. Δεν στρέφεται κατά του κουβανικού λαού όπως θα προτάξουν οι αριστεροί ρεβολουσιονίστας. Στρέφεται ενός ένοχου, διεφθαρμένου, και ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Η Αβάνα, φυσικά, αρνείται. Μιλά για «ψευδείς κατηγορίες». Επικαλείται, όπως πάντα, εξωτερικούς εχθρούς και «παρεξηγήσεις». Μόνο που η ίδια η πραγματικότητα τη διαψεύδει. Σε ένα κράτος ολοκληρωτικό, με ασφυκτικό έλεγχο εξόδων, διαβατηρίων και συναλλαγών, δεν γίνεται χιλιάδες πολίτες να προσλαμβάνονται, να ταξιδεύουν, να υπογράφουν συμβόλαια με τον ρωσικό στρατό και το κράτος να «μην ξέρει». Δεν γίνεται «στρατολογητές» να στήνουν δίκτυα, να τάζουν «εργολαβίες» με 2.000 δολάρια τον μήνα, να ταξιδεύουν στη Ρωσία σαν τουρίστες, και η Αβάνα να παίζει την ανήξερη.
Γιατί το κάνει η Κούβα; Γιατί πάντα το έκανε. Από την Αγκόλα μέχρι σήμερα, το καθεστώς εξάγει ανθρώπινο δυναμικό και ιδεολογική πίστη όπου συμφέρει το κέντρο ισχύος του. Και σήμερα ο «προαγωγός» δεν είναι η Σοβιετική Ένωση των μύθων, αλλά η Ρωσία του Πούτιν. Η νέα συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών δίνει 1,64 εκατ. τόνους πετρελαίου τον χρόνο σε ένα νησί που βουλιάζει στα μπλακ-άουτ. Η συναλλαγή είναι κυνική. Άνθρωποι για τα χαρακώματα του Ντονμπάς με αντάλλαγμα καύσιμα. Σοσιαλισμός με κουπόνι βενζίνης.
Κάπου εδώ ξεκινά η μεγάλη γνωστική ασυμφωνία. Ο ίδιος χώρος που πανηγύριζε με συνθήματα «κατά του ΝΑΤΟ», που δικαιολογούσε την ρωσική εισβολή με αντι-δυτικές εμμονές, τώρα βλέπει την αγαπημένη του Κούβα να τροφοδοτεί την μηχανή του Κρεμλίνου. Οι «αντι-ιμπεριαλιστές» στηρίζουν τον ιμπεριαλισμό. Οι «ειρηνιστές» προσφέρουν κρέας για τα χαρακώματα. Πώς το εξηγούν; Με σιωπή. Με μετατόπιση γκολποστ. Με το γνωστό «ναι, αλλά το εμπάργκο». Μόνο που η Ουκρανία μόλις τους αφαίρεσε και αυτή τη δικαιολογία.
Η ψήφος του Κιέβου στον ΟΗΕ είναι περισσότερο από κίνηση διαμαρτυρίας. Είναι ιδεολογικό ξεγύμνωμα. Θυμίζει ότι η φτώχεια της Κούβας δεν είναι προϊόν μόνο εμπάργκο, αλλά πρωτίστως της αποτυχημένης κεντρικής οικονομίας και πολιτικής ανελευθερίας που χαρακτηρίζει το καθεστώς. Όταν ένα κράτος χρειάζεται τη ρωσική αντλία για να ανάψει το φως, δεν είναι «θύμα». Είναι ένα αποτυχημένο μοντέλο που για να διαιωνίσει τον έλεγχο της εξουσίας στρέφεται σε άλλους αυταρχικούς.
Οι φιλελεύθεροι δεν πρέπει να χαιρόμαστε κυνικά. Πρέπει να δείχνουμε την εναλλακτική. Ελεύθερες αγορές. Πολιτικές ελευθερίες. Συμμαχίες δημοκρατιών. Η Κούβα θα μπορούσε να είναι ένα εύπορο νησί με τουρισμό, επενδύσεις, καινοτομία. Αντί γι’ αυτό, πουλά την αξιοπρέπεια των πολιτών της για βαρέλια πετρελαίου και εξάγει στρατιώτες σε έναν άδικο πόλεμο.
Και στην Ελλάδα; Καιρός να σταματήσει το φολκλόρ με τα μπλουζάκια του Τσε και τα ονειροπόλα προσκυνήματα. Η Κούβα δεν είναι μπαράκι με σάλσα στα Εξάρχεια. Είναι ένα απολυταρχικό καθεστώς που σήμερα δουλεύει για τον Πούτιν. Όποιος συνεχίζει να τη ρομαντικοποιεί, οφείλει να κοιτάξει στον καθρέφτη και να απαντήσει: με ποιους είμαι; Με τους λαούς που θέλουν ελευθερία ή με τα καθεστώτα που εμπορεύονται τους πολίτες τους σαν σακιά κρέατος για την πρώτη γραμμή του πολέμου;
Ο Θουκυδίδης μας το είπε ήδη: «οι ισχυροί πράττουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υπομένουν». Ο φιλελευθερισμός και η βάσει-κανόνων παγκόσμια τάξη υπάρχει για να το ανατρέψει αυτό, να βάλει κανόνες, να οχυρώσει τον αδύναμο με δικαιώματα. Η Κούβα διάλεξε πλευρά για ακόμα μια φορά. Η Αριστερά στην Ευρώπη πρέπει επιτέλους να διαλέξει κι αυτή. Χωρίς υπεκφυγές. Χωρίς μύθους. Με την ελευθερία ή με τους προστάτες του πολέμου.
