Οι αμερικανικές εταιρείες και οι καταναλωτές επωμίζονται το κύριο βάρος των νέων εισαγωγικών δασμών, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις. Το γεγονός αυτό αντικρούει τους ισχυρισμούς του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και περιπλέκει τις προσπάθειες της Fed να περιορίσει τον πληθωρισμό.
Ο Τραμπ είχε προβάλλει την πρόβλεψη ότι οι ξένες χώρες θα επωμίζονταν το κόστος των προστατευτικών του πολιτικών, στοιχηματίζοντας ότι οι εξαγωγείς θα απορροφούσαν μόνο προσωρινά το κόστος για να διατηρήσουν πρόσβαση στη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του κόσμου.
Ωστόσο, ακαδημαϊκές μελέτες, έρευνες και σχόλια επιχειρήσεων δείχνουν ότι κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής του νέου εμπορικού καθεστώτος του Τραμπ, οι αμερικανικές εταιρείες επωμίστηκαν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους και μετακύλησαν μέρος αυτού στους καταναλωτές, προκαλώντας πιθανές περαιτέρω αυξήσεις τιμών.
«Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους φαίνεται να το επωμίζονται οι αμερικανικές εταιρείες», δήλωσε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Αλμπέρτο Καβάλο, αναφερόμενος στα ευρήματά του. «Υπάρχει σταδιακή μετακύλιση στις τιμές καταναλωτή και σαφής ανοδική πίεση».
Ένας εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου ανέφερε ότι «οι Αμερικανοί ενδέχεται να αντιμετωπίσουν μια μεταβατική περίοδο λόγω των δασμών», αλλά το κόστος «τελικά θα βαρύνει τους ξένους εξαγωγείς». Παράλληλα, επισήμανε ότι οι εταιρείες διαφοροποιούν τις αλυσίδες εφοδιασμού και μεταφέρουν παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ποιος «τρώει» τους δασμούς;
Ο Καβάλο και οι συνεργάτες του, Paola Llamas και Franco Vazquez, παρακολουθούν τις τιμές 359.148 προϊόντων, από χαλιά μέχρι καφέ, σε μεγάλες ηλεκτρονικές και φυσικές αλυσίδες λιανικής στις ΗΠΑ.
Διαπίστωσαν ότι οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων αυξήθηκαν κατά 4% από την έναρξη των δασμών στις αρχές Μαρτίου, ενώ οι τιμές των εγχώριων προϊόντων κατά 2%. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν σε αγαθά που οι ΗΠΑ δεν παράγουν τοπικά ή προέρχονται από χώρες υπό αυστηρές κυρώσεις, όπως η Τουρκία.
Οι αυξήσεις αυτές, αν και σημαντικές, ήταν γενικά μικρότερες από τον δασμολογικό συντελεστή, υποδηλώνοντας ότι και οι πωλητές απορροφούν μέρος του κόστους. Παράλληλα, οι ξένοι εξαγωγείς αύξησαν τις τιμές σε δολάρια, μετακυλώντας στους Αμερικανούς μέρος της υποτίμησης του δολαρίου έναντι των νομισμάτων τους.
«Αυτό υποδηλώνει ότι οι ξένοι παραγωγοί δεν απορροφούν σημαντικά τους δασμούς των ΗΠΑ, κάτι που συμφωνεί με προηγούμενη οικονομική έρευνα», ανέφεραν ερευνητές του think-tank Budget Lab του Πανεπιστημίου Yale.
Οι δείκτες τιμών εξαγωγών επιβεβαιώνουν την ίδια εικόνα, με αυξήσεις στο κόστος αγαθών από Κίνα, Γερμανία, Μεξικό, Τουρκία και Ινδία, με μόνη εξαίρεση την Ιαπωνία.
Η πλήρης επίπτωση των δασμών δεν έχει ακόμη γίνει αισθητή
Η προσαρμογή στους δασμούς του Τραμπ – οι οποίοι αύξησαν τον μέσο φόρο εισαγωγής από περίπου 2% σε 17% – είναι ακόμη σε εξέλιξη. Η διαδικασία αναμένεται να διαρκέσει μήνες, καθώς εξαγωγείς, εισαγωγείς και καταναλωτές προσπαθούν να αποφασίσουν ποιος θα επωμιστεί δασμούς αξίας περίπου 30 δισ. δολαρίων μηνιαίως.
«Δεν πρόκειται για ένα εφάπαξ άλμα τιμών. Οι εταιρείες αναζητούν τρόπους να μετριάσουν το πλήγμα και να επεκτείνουν τις αυξήσεις τιμών με την πάροδο του χρόνου», πρόσθεσε ο Καβάλο.
Εταιρείες αυτοκινητοβιομηχανίες στην Ευρώπη έχουν προσπαθήσει να απορροφήσουν μέρος του κόστους, ενώ καταναλωτικές εταιρείες όπως η Procter & Gamble, η EssilorLuxottica και η Swatch έχουν αυξήσει τις τιμές. Σύμφωνα με έρευνα του Reuters, περίπου το 72% των εταιρειών στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική ανέφεραν αυξήσεις τιμών από την έναρξη των εμπορικών επιθέσεων του Τραμπ.
Αναλύσεις ηλεκτρονικών πλατφορμών, όπως Shein και Amazon, δείχνουν ήδη σημαντικές αυξήσεις για κινεζικά προϊόντα στις ΗΠΑ, από ρούχα έως ηλεκτρονικά είδη.
Η κινεζική «πολιτική κατά της υποβάθμισης», που περιορίζει τον ανταγωνισμό και μειώνει την παραγωγική ικανότητα σε κρίσιμους τομείς, ενδέχεται να περιορίσει περαιτέρω την προσφορά αγαθών, όπως ο εξοπλισμός ηλιακής ενέργειας.
Όλα αυτά δημιουργούν πιέσεις για υψηλότερο πληθωρισμό στις ΗΠΑ. Παρά τη μείωση του βασικού επιτοκίου από τη Fed λόγω ανησυχιών για την αγορά εργασίας, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής διαφωνούν σχετικά με το αν οι δασμοί θα ενισχύσουν ή όχι τον πληθωρισμό.
Ο διοικητής Στίβεν Μίραν υποστηρίζει ότι οι δασμοί δεν είναι πληθωριστικοί, ενώ η Fed της Βοστώνης εκτιμά ότι μπορεί να αυξήσουν τον δομικό πληθωρισμό κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες. Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, υπολόγισε ότι οι δασμοί επηρεάζουν τον βασικό πληθωρισμό κατά 30-40 μονάδες βάσης, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι «σχετικά βραχύβιο».
Το Ινστιτούτο Peterson προβλέπει ότι ο πληθωρισμός το επόμενο έτος θα ήταν περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα υψηλότερος λόγω των δασμών, πριν μειωθεί ξανά.
Το παγκόσμιο εμπόριο υποφέρει
Οι ΗΠΑ μπορεί να επωμίζονται το κύριο κόστος, αλλά η υπόλοιπη αγορά δεν εξαιρείται από τις συνέπειες. Η αυξημένη τιμή των εισαγόμενων προϊόντων περιορίζει τη ζήτηση για εξαγωγές. Έρευνα της S&P Global έδειξε ότι οι νέες παραγγελίες εξαγωγών μειώνονται με ταχύτερο ρυθμό από τον Ιούνιο.
Οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 4,4% τον Ιούλιο σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ στη Γερμανία η πτώση έφτασε το 20,1% τον Αύγουστο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου μείωσε την πρόβλεψή του για αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου σε μόλις 0,5% λόγω των δασμών των ΗΠΑ. Δεδομένα από το Kiel Institute δείχνουν σαφή πτωτική τάση στις αποστολές προς τις ΗΠΑ.
«Ο αναμενόμενος αντίκτυπος των αμερικανικών δασμών δεν έχει ακόμη γίνει πλήρως αισθητός. Αναμένουμε ότι θα φανεί περισσότερο τους επόμενους μήνες», δήλωσε ο οικονομολόγος Ρούμπεν Ντεουίτ της ING, η οποία προβλέπει πτώση 17% στις εξαγωγές αγαθών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ τα επόμενα δύο χρόνια, με κόστος 30 μονάδων βάσης στην αύξηση του ΑΕΠ της ΕΕ.
