«Στο σφυρί» ο πίνακας των Beatles

«Στο σφυρί» ο πίνακας των Beatles

Παρήγαγαν έργο επί σκηνής παίζοντας με τα δάχτυλά τους μουσική· με τα ίδια δάχτυλα δημιούργησαν κι έναν πίνακα –τον μοναδικό γνωστό τους– δύο μήνες προτού σταματήσουν τις περιοδείες τους. Ο λόγος για τους Beatles και τον πίνακα που φιλοτέχνησαν το καλοκαίρι του 1966 κλεισμένοι σε μία σουίτα ξενοδοχείου στο Τόκιο όπου είχαν μεταβεί στο πλαίσιο περιοδείας τους. Ο δε πίνακας, «Images of a woman» (Εικόνες μιας γυναίκας), είναι απόρροια δημιουργικού χρόνου που μοιράστηκαν από κοινού τα μέλη του συγκροτήματος, και επανέρχεται στο προσκήνιο με αφορμή τη δημοπράτησή του, την 1η Φεβρουαρίου, από τον οίκο Christie’s στη Νέα Υόρκη και εκτιμώμενο ποσό πώλησής του μεταξύ 400.000 έως 600.000 δολάρια.

Στον ψυχεδελικό τους πίνακα οι Beatles επέλεξαν να υπογράψουν στο μέσον του έργου, σε έναν λευκό κύκλο όπου, τη στιγμή που δημιουργούσαν είχαν τοποθετήσει μία λάμπα. Η δημιουργία του έργου «φαινόταν να προσφέρει μια στιγμή ηρεμίας σε μια ταραχώδη εποχή». Ταραχώδης η άφιξη των Beatles , τότε, στο Τόκιο, στις 29 Ιουνίου 1966. Είχαν αποβιβαστεί ντυμένοι με ιαπωνικά πανωφόρια και υψηλά μέτρα προστασίας καθώς Ιάπωνες εθνικιστές είχαν εξαπολύσει εναντίον τους απειλές θανάτου, θεωρώντας τους εισβολείς της δυτικής κουλτούρας στη χώρα τους.

Τα μέλη του βρετανικού ποπ συγκροτήματος The Beatles χαιρετούν καθώς βγαίνουν από το αεροσκάφος, κατά την άφιξή τους στο αεροδρόμιο του Τόκιο, στις 29 Ιουνίου 1966, φορώντας παλτά Happi της Japan Airlines. Από πάνω, ο George Harrison, ο Ringo Starr, ο John Lennon και ο Paul McCartney. Πηγή φωτ: Πλατφόρμα Χ/ Fahrenheit Magazine

Όπως σημειώνει το BBC Culture, το κλίμα ήταν διφορούμενο: από τη μία οι θαυμαστές των Beatles, από την άλλη οι συντηρητικοί Ιάπωνες καθώς, για εκείνους, η διοργάνωση μιας ποπ συναυλίας στην αίθουσα Nippon Budokan Hall βεβήλωνε ένα σημαντικό κέντρο πολεμικών τεχνών. Περίπου 3.000 αστυνομικοί βρίσκονταν στο σημείο, κάθε βράδυ για να ασφαλίσουν τον χώρο. Από την πλευρά του, ο Ιάπωνας φωτογράφος Σινπέι Ασάι, ο οποίος είχε προνομιακή πρόσβαση στους Beatles κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, είχε δηλώσει σχετικά με την εμπειρία: «Τα πράγματα ήταν τόσο τεταμένα όλη την ώρα. Ένιωσα σαν να ήμουν πολεμικός ανταποκριτής».

Εν μέσω του «πολεμικού» εκείνου κλίματος τα μέλη των Beatles περιορίστηκαν για σχεδόν όλη την πενθήμερη παραμονή τους στο Τόκιο, στη σουίτα του ξενοδοχείου συντροφιά με τα μουσικά τους όργανα και τα δώρα που έλαβαν. Ανάμεσα σε αυτά, ξύλινα πινέλα, ακουαρέλες και λάδια. Για να περάσουν την ώρα τους, τα μέλη του συγκροτήματος τοποθέτησαν ένα φύλλο λεπτού ιαπωνικού καλλιτεχνικού χαρτιού σε ένα τραπέζι, τοποθέτησαν στο κέντρο του μια κεραμική λάμπα για να το ασφαλίσουν και να το φωτίσουν και άρχισαν να δημιουργούν εκείνο που αργότερα «βαπτίστηκε» ως «Εικόνες μιας γυναίκας», που ακόμη και σήμερα, περίπου 60 χρόνια μετά τη φιλοτέχνησή του, διατηρεί μαζί με τη μυρωδιά της μπογιάς, το άρωμα του καπνού Βιρτζίνια που κάπνιζε το συγκρότημα.

Καθένας τους δούλευε στο δικό του τεταρτημόριο και υπέγραφε το όνομά του δίπλα του. Ενδεικτικά, κάτω δεξιά, το έργο του George Harrison, ο οποίος εισήγαγε το ινδικό σιτάρ στις ηχογραφήσεις των Beatles, είναι το πιο πειραματικό. Πάνω από αυτό βρίσκεται το τεταρτημόριο του McCartney: το πιο ακριβές και λεπτοδουλεμένο, μιλώντας ίσως για την τελειομανία του τραγουδοποιού. Στα υπόλοιπα δύο τεταρτημόρια, οι συνθέσεις των John Lennon και Rongo Starr. 

Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ

«Το έργο έμεινε χωρίς τίτλο για δεκαετίες, μέχρι που ένας δημοσιογράφος σχολίασε ότι η συμβολή του McCartney έμοιαζε με τα γεννητικά όργανα μιας γυναίκας», υπογραμμίζει το BBC Culture.

Προτού αναχωρήσουν από το Τόκιο για τον επόμενο σταθμό της περιοδείας τους, τις Φιλιππίνες, οι Beatles δώρησαν τον πίνακα στο Beatles Fan Club στην Ιαπωνία, αργότερα πέρασε στα χέρια συλλεκτών.

Η χρονοκάψουλα μίας στιγμής από το 1966

Οι Beatles κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Τόκιο, το 1966. Πηγή φωτ.: AP

«Είναι από το χέρι και των τεσσάρων Beatles μαζί, είναι ένα κομμάτι αναμνηστικού κι ένα κομμάτι καλής τέχνης, και νομίζω ότι αυτό είναι το πραγματικά μοναδικό», τονίζει ο Casey Rogers, επικεφαλής των πωλήσεων για το «The Exceptional Sale» όπου θα δημοπρατηθούν οι «Εικόνες μιας γυναίκας», και ανώτερος αντιπρόεδρος του οίκου Christie's. «Η αίσθηση του τόπου του πίνακα είναι επίσης σημαντική. Είναι μια χρονοκάψουλα μιας στιγμής από το 1966. Είναι κάτι για το οποίο θα ήθελα να είχα ένα soundtrack», συμπληρώνει ο Rogers.

«Αν υπάρξει κάποιο soundtrack, θα μπορούσε να είναι από το έβδομο άλμπουμ τους, Revolver, με το ονειρικό ''I'm Only Sleepin'' και τα μελαγχολικά έγχορδα του Eleanor Rigby να αποτελούν το φόντο της πινελιάς τους». Σε εκείνη τη σουίτα στο Τόκιο είχαν αποφασίσει το όνομα του άλμπουμ, το οποίο, ωστόσο, δεν είχε καμία σχέση με τα όπλα, αλλά επρόκειτο για ένα λογοπαίγνιο με την περιστρεφόμενη κίνηση ενός δίσκου. Οι ψυχεδελικές δίνες του πίνακα φαίνεται να αντικατοπτρίζουν τη μετάβαση του Revolver προς το ηχοτοπίο με την επίδραση του LSD που θα χαρακτήριζε μεγάλο μέρος της μετέπειτα δουλειάς των Beatles.

«Η μανία με τους Beatles συνεχίζεται στην αγορά –το βλέπουμε αυτό δεκαετία με τη δεκαετία», όπως αναφέρει στο BBC Culture ο Casey Rogers, και υπενθυμίζει: «το 2009, το δέρμα τυμπάνου από το εξώφυλλο του άλμπουμ ‘’Sgt Pepper's Lonely Hearts Club Band’’ πωλήθηκε στον οίκο Christie's για περισσότερα από 1 εκατ. δολάρια, τέσσερις φορές πάνω από την εκτίμηση».

Οι «Εικόνες μίας γυναίκας» είναι ένα από τα πολλά αντικείμενα που παρουσιάζονται στο τμήμα του οίκου Christie’s «The Exceptional Sale», το οποίο περιλαμβάνει –μεταξύ άλλων–  ένα χρυσό πλεκτό γιλέκο που ανήκε στην Janis Joplin και την κιθάρα Gretsch του Elvis Presley από την παραμονή του στο Λας Βέγκας το 1969.

Κεντρική φωτ.: Μέλη των Beatles ενώ ζωγραφίζουν τις «Εικόνες μιας γυναίκας». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ