Στις 25 Σεπτεμβρίου 2025, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θα συζητήσει τα μη μεταδοτικά νοσήματα (NCDs) και την ψυχική υγεία. Η συνάντηση αυτή αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για να τεθεί στο επίκεντρο η αυξανόμενη επιβάρυνση από τα μη μεταδοτικά νοσήματα και τους τραυματισμούς (NCDis) στα παιδιά και τους εφήβους - μια πραγματικότητα που, σύμφωνα με τον Νιλ Γκούπτα και τους συνεργάτες του, οδηγεί σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο αποτρέψιμους θανάτους ετησίως σε νέους 5–19 ετών.
Παρ’ όλα αυτά, αν και πάνω από 2,1 δισεκατομμύρια παιδιά και έφηβοι ζουν με NCDs ή εκτίθενται στους σχετικούς παράγοντες κινδύνου, το θέμα αυτό παραμένει σχεδόν εκτός πολιτικής ατζέντας.
Η εικόνα είναι ανησυχητική. Δρεπανοκυτταρική αναιμία, άσθμα, χρόνια νεφρική νόσος, διαβήτης, καρκίνοι, συγγενείς ανωμαλίες και οξείες κοιλιακές παθήσεις καταγράφονται ως μείζονες αιτίες απώλειας ετών ζωής. Παράλληλα, ο πολιτικός λόγος περιορίζεται κυρίως στην παιδική παχυσαρκία και τις συνέπειες ενός ανθυγιεινού διατροφικού και κοινωνικού περιβάλλοντος - μια αφήγηση που απλουστεύει το πρόβλημα, λες και τα παιδιά μπορούν να έχουν τον έλεγχο του τρόπου ζωής τους.
Όμως η πραγματικότητα είναι πιο σκληρή: πόλεμοι, τρομοκρατία, σωματική βία και αυτοτραυματισμοί, μαζί με ατυχήματα όπως πνιγμοί, εγκαύματα, πτώσεις, δηλητηριάσεις και επιθέσεις ζώων, επιβαρύνουν σημαντικά το βάρος των NCDs χωρίς καμία ευθύνη των ίδιων των παιδιών.
Η επιστήμη αναγνωρίζει ότι τα NCDs στα παιδιά και στους εφήβους προκύπτουν από την αλληλεπίδραση γενετικών, κοινωνικών, εμπορικών, περιβαλλοντικών και λοιμωδών παραγόντων. Αυτή τη σύνθετη εικόνα αναδεικνύει και η νέα Επιτροπή One Health του Lancet, που διευρύνει την οπτική της πέρα από τις ζωονόσους και εστιάζει στις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ ανθρώπων, ζώων, φυτών και οικοσυστήματος. Μέσα από αυτό το πρίσμα, η πρόληψη των NCDs συνδέεται άμεσα με την υγεία και τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος όπου τα παιδιά γεννιούνται, μεγαλώνουν και μαθαίνουν.
Μία από τις συστάσεις της Επιτροπής - η υιοθέτηση διεπιστημονικών και πολυτομεακών προσεγγίσεων και τεχνολογιών για την ενίσχυση του ελέγχου και της διάγνωσης στις παιδιατρικές υπηρεσίες υγείας - μπορεί να αποτελέσει κομβικό βήμα. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν στις μεταδοτικές νόσους, με συστήματα παρακολούθησης της μικροβιακής αντοχής που ενσωματώνουν δεδομένα από πολλούς τομείς.
Στα NCDs όμως, τα υπάρχοντα μητρώα για καρκίνο, διαβήτη, συγγενείς καρδιοπάθειες και υπέρταση είναι αποσπασματικά, μικρής κλίμακας και σπάνια συνδέονται με δεδομένα από την πρωτοβάθμια φροντίδα ή το περιβάλλον. Ένα διεθνές κάλεσμα για συνεργασίες και ψηφιακές πλατφόρμες μπορεί να αλλάξει την εικόνα.
Η ιατρική κοινότητα οφείλει να κοιτάξει πέρα από τη «μια μέρα χειραψιών» στη Γενική Συνέλευση. Η αύξηση των NCDs και η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των νέων γύρω από την υγεία και τα δικαιώματά τους καθιστούν επιτακτική την αλλαγή.
Νέοι σε όλο τον κόσμο, μέσα από κινήματα όπως το Generation Climate Europe, απαιτούν ασφαλή και βιώσιμα περιβάλλοντα. Η σύνδεση της υγείας με τα περιβαλλοντικά και κλιματικά ζητήματα πρέπει να ενσωματωθεί στην ιατρική εκπαίδευση και στην πολιτική πρόληψης.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ δεν πρέπει να χάσει αυτήν την ευκαιρία. Οι νέοι δεν διστάζουν να αγκαλιάσουν σύνθετα πλαίσια για την υγεία τους και την υγεία του πλανήτη. Ήρθε η ώρα οι ηγέτες να κάνουν το ίδιο - όχι με συμβολικές χειραψίες, αλλά με πραγματική δράση.
