Τον κώδωνα του κινδύνου για μια ενδεχόμενη παγκόσμια επιδημία του ιού Chikungunya κρούει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), προειδοποιώντας πως ο πλανήτης ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με μια νέα υγειονομική απειλή. «Εντοπίζουμε τα ίδια ανησυχητικά μοτίβα που είχαν προηγηθεί και στο ξέσπασμα του 2004-2005», υπογραμμίζει ο οργανισμός, καλώντας τις χώρες σε άμεση κινητοποίηση.
Ο ιός Chikungunya μεταδίδεται κυρίως μέσω των κουνουπιών Aedes aegypti και Aedes albopictus (γνωστό και ως «κουνούπι τίγρης»), εντομοφορέων που έχουν ήδη εγκατασταθεί σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής λόγω της κλιματικής αλλαγής. Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, δερματικά εξανθήματα και έντονο μυοσκελετικό πόνο, ιδιαίτερα στις αρθρώσεις — πόνος που σε πολλές περιπτώσεις γίνεται χρόνιος.
Σοβαρή επιβάρυνση για τα συστήματα Υγείας
Αν και ο δείκτης θνησιμότητας παραμένει σχετικά χαμηλός (κάτω του 1%), ο μεγάλος αριθμός πιθανών λοιμώξεων συνεπάγεται σοβαρή επιβάρυνση για τα δημόσια συστήματα υγείας, καθώς και σημαντικό ανθρώπινο κόστος.
Παγκόσμιος συναγερμός – 5,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε κίνδυνο
Η Diana Rojas Alvarez, επικεφαλής του τομέα κατά των αναδυόμενων ασθενειών του ΠΟΥ, δήλωσε ότι «ο ιός έχει εντοπιστεί σε 119 χώρες παγκοσμίως», εκθέτοντας σε πιθανό κίνδυνο περίπου 5,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα από περιοχές του Ινδικού Ωκεανού, όπου ο ιός επανεμφανίζεται με σφοδρότητα: στη Ρεϊνιόν, το ένα τρίτο του πληθυσμού έχει ήδη μολυνθεί, ενώ Μαγιότ και Μαυρίκιος αντιμετωπίζουν παρόμοια φαινόμενα έξαρσης.
Ο ΠΟΥ τονίζει ότι στόχος της έγκαιρης προειδοποίησης είναι να επιτραπεί στις χώρες να ενισχύσουν τα υγειονομικά τους συστήματα πριν βρεθούν προ τετελεσμένων. «Χτυπάμε καμπανάκι νωρίς, για να υπάρξει χρόνος για συντονισμένη προετοιμασία», σημειώνει η Alvarez.
Μετάδοση στην Αφρική, εισαγόμενα κρούσματα στην Ευρώπη
Η εξάπλωση του ιού έχει ήδη ξεκινήσει σε αρκετές περιοχές της Υποσαχάριας Αφρικής, όπως η Μαδαγασκάρη, η Κένυα και η Σομαλία, με τα τοπικά συστήματα υγείας να βρίσκονται σε οριακή κατάσταση. Παράλληλα, στην Ευρώπη αναφέρονται εισαγόμενα κρούσματα στη Γαλλία, ενώ υπάρχουν αναφορές για πιθανές τοπικές μεταδόσεις στην Ιταλία, κάτι που γεννά σοβαρές ανησυχίες για τη γεωγραφική διεύρυνση της απειλής.
Η κλιματική αλλαγή ενισχύει τη διάδοση του ιού
Κρίσιμο ρόλο στην επανεμφάνιση και εξάπλωση του Chikungunya διαδραματίζει η κλιματική αλλαγή, η οποία έχει συμβάλει στην επέκταση του οικολογικού εύρους του κουνουπιού Aedes, επιτρέποντάς του να επιβιώνει σε περιοχές που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ακατάλληλες, ακόμη και εντός του ευρωπαϊκού χώρου.
Ο ΠΟΥ καλεί τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, να επενδύσουν στην ενημέρωση του πληθυσμού, και να υιοθετήσουν πρακτικά μέτρα προστασίας, όπως η χρήση εντομοαπωθητικών, η αποστράγγιση στάσιμων υδάτων και η κάλυψη του σώματος με ρούχα.
Επιστημονικές προκλήσεις – Η ανάγκη για εμβόλιο
Προς το παρόν, δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο ή ειδική αντιιική θεραπεία για τον Chikungunya. Η αντιμετώπιση περιορίζεται σε συμπτωματική αγωγή, κυρίως με παυσίπονα και αντιπυρετικά. Ωστόσο, διεθνή ερευνητικά ινστιτούτα και φαρμακευτικές εταιρείες εργάζονται εντατικά για την ανάπτυξη ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου, με αρκετά υποψήφια σκευάσματα να βρίσκονται σε προχωρημένα στάδια κλινικών δοκιμών.
Μια σιωπηλή απειλή με παγκόσμια εμβέλεια
Η προειδοποίηση του ΠΟΥ έρχεται σε μια εποχή όπου τα συστήματα υγείας πολλών χωρών είναι ήδη επιβαρυμένα από τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19, της έξαρσης του δάγκειου πυρετού και της επανεμφάνισης ιών όπως ο Έμπολα.
Το μήνυμα των ειδικών είναι σαφές: Η απειλή του Chikungunya δεν είναι μακρινή. Η προληπτική δράση και ο παγκόσμιος συντονισμός είναι το μόνο ανάχωμα σε μια ενδεχόμενη υγειονομική κρίση που θα μπορούσε να επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους μέσα σε λίγους μήνες.
