Ένα βοήθημα ύπνου που συχνά διαφημίζεται ως «φυσικό» έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας και θανάτου.
Η μελέτη έδειξε ότι άτομα που έπαιρναν τα συγκεκριμένα συμπληρώματα είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας και σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία μέσα σε διάστημα πέντε ετών.
Τι είναι η μελατονίνη και πώς βοηθά
Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται φυσικά στο σώμα, με τα επίπεδά της να αυξάνονται τη νύχτα για να σε κάνουν να νυστάξεις και να σε βοηθήσουν να κοιμηθείς. Μπορεί κάποιος να λάβει συνθετική μελατονίνη σε μορφή χαπιού ή συμπληρώματος για μικρά χρονικά διαστήματα, όταν αντιμετωπίζει προβλήματα ύπνου όπως η αϋπνία.
Η μελατονίνη «ενισχύει» τη φυσική παραγωγή του οργανισμού, βοηθώντας σε να αποκοιμηθείς πιο γρήγορα και να ξυπνάς λιγότερες φορές μέσα στη νύχτα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η μελατονίνη διατίθεται μόνο με ιατρική συνταγή, για τη θεραπεία διαταραχών ύπνου όπως η αϋπνία ή βραχυπρόθεσμων προβλημάτων όπως το τζετ λαγκ.
Ωστόσο, σε χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ μπορεί να αγοραστεί χωρίς συνταγή, καθιστώντας την εύκολα προσβάσιμη σε Βρετανούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό και δεν θα μπορούσαν να τη λάβουν μέσω συνταγής στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Παρότι υπάρχουν περιορισμοί στην πώλησή της στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα συμπληρώματα μελατονίνης συχνά προωθούνται ως ασφαλές βοήθημα ύπνου.
Η νέα μελέτη
Τώρα, όμως, επιστήμονες εξέτασαν αν η μακροχρόνια χρήση της μπορεί να επηρεάζει την καρδιακή υγεία.
Παρουσιάζοντας τη μελέτη τους στο συνέδριο Scientific Sessions 2025 της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA), οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα «εντυπωσιακά» ευρήματά τους ενδέχεται να θέτουν υπό αμφισβήτηση τη φημισμένη ασφάλεια της μελατονίνης.
Ο Ekenedilichukwu Nnadi, κύριος συγγραφέας της μελέτης και επικεφαλής ιατρός εσωτερικής παθολογίας στο SUNY Downstate/Kings County Primary Care στη Νέα Υόρκη, δήλωσε:
«Τα συμπληρώματα μελατονίνης ίσως να μην είναι τόσο αβλαβή όσο πιστεύεται ευρέως.
Αν τα ευρήματά μας επιβεβαιωθούν, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί συμβουλεύουν τους ασθενείς σχετικά με τα βοηθήματα ύπνου.»
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από άλλους επιστήμονες (peer-reviewed), πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει ελεγχθεί επιστημονικά για την ποιότητά της.
Επίσης, τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν αιτιώδη σχέση, δηλαδή ότι η μελατονίνη προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά μόνο ότι υπάρχει συσχέτιση.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η αϋπνία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για διάφορα προβλήματα υγείας και να επιβαρύνει την καρδιά, αυξάνοντας την πιθανότητα καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρδιακής ανεπάρκειας.
Η νέα μελέτη εξέτασε ασθενείς με χρόνια αϋπνία, οπότε ο αυξημένος κίνδυνος καρδιακής ανεπάρκειας θα μπορούσε επίσης να οφείλεται σε αυτήν την κατάσταση.
Σχέση καρδιακής ανεπάρκειας με τον ύπνο
Η καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται όταν η καρδιά δεν μπορεί να αντλεί αίμα αποτελεσματικά σε όλο το σώμα.
Περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο πάσχουν από την πάθηση, σύμφωνα με το British Heart Foundation.
Οι ερευνητές εξέτασαν ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία ενηλίκων με χρόνια αϋπνία - 65.414 συμμετέχοντες είχαν λάβει συνταγή μελατονίνης τουλάχιστον μία φορά και ανέφεραν ότι τη χρησιμοποιούσαν για τουλάχιστον έναν χρόνο.
Μια δεύτερη ομάδα ατόμων που δεν είχαν λάβει ποτέ μελατονίνη χρησιμοποιήθηκε ως ομάδα ελέγχου.
Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν άτομα που είχαν ήδη διαγνωστεί με καρδιακή ανεπάρκεια ή είχαν λάβει άλλα υπνωτικά, όπως βενζοδιαζεπίνες.
Τα άτομα που έπαιρναν μελατονίνη για περισσότερο από έναν χρόνο είχαν 90% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας μέσα σε πέντε χρόνια, σε σύγκριση με όσους δεν τη χρησιμοποιούσαν.
Ωστόσο, η συνολική συχνότητα εμφάνισης της καρδιακής ανεπάρκειας παρέμενε σχετικά χαμηλή - 4,6% στους χρήστες μελατονίνης έναντι 2,7% στους μη χρήστες.
Άτομα που είχαν λάβει τουλάχιστον δύο συνταγές μελατονίνης σε διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών παρουσίασαν 82% αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας.
Μια δευτερεύουσα ανάλυση έδειξε ότι όσοι λάμβαναν μελατονίνη είχαν 3,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσηλευτούν λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.
Επιπλέον, όσοι έπαιρναν μελατονίνη για πάνω από έναν χρόνο είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία μέσα στην πενταετία, σε σύγκριση με όσους δεν την έπαιρναν.
Ο Δρ. Nnadi δήλωσε πως «Τα συμπληρώματα μελατονίνης θεωρούνται ευρέως ασφαλή και “φυσική” επιλογή για τη βελτίωση του ύπνου, επομένως ήταν εντυπωσιακό να παρατηρήσουμε τόσο σταθερές και σημαντικές αυξήσεις σε σοβαρά προβλήματα υγείας, ακόμη και μετά την προσαρμογή για πολλούς άλλους παράγοντες κινδύνου.»
Η καθηγήτρια Marie-Pierre St-Onge, από το Columbia University Irving Medical Center, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε: «Με εκπλήσσει το γεγονός ότι οι γιατροί θα συνταγογραφούσαν μελατονίνη για αϋπνία και θα επέτρεπαν στους ασθενείς να τη χρησιμοποιούν για περισσότερο από 365 ημέρες, αφού, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, η μελατονίνη δεν ενδείκνυται για τη θεραπεία της αϋπνίας.
Στις ΗΠΑ, η μελατονίνη διατίθεται ως συμπλήρωμα χωρίς συνταγή, και οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να λαμβάνεται χρόνια, χωρίς σαφή ιατρική ένδειξη.»
Η μελέτη παρουσιάζει αρκετούς περιορισμούς.
Πρώτον, η βάση δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε περιλάμβανε χώρες όπου η μελατονίνη απαιτεί συνταγή (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο) και χώρες όπου δεν απαιτείται (όπως οι ΗΠΑ), γεγονός που μπορεί να επηρεάζει τα αποτελέσματα.
Επίσης, οι ερευνητές δεν διέθεταν πληροφορίες για τη σοβαρότητα της αϋπνίας των ασθενών ή για το αν έπασχαν από άλλες ψυχιατρικές διαταραχές.
Ο Δρ. Nnadi σημείωσε, πάντως, ότι «Η πιο σοβαρή αϋπνία, η κατάθλιψη/αγχώδεις διαταραχές ή η χρήση άλλων υπνωτικών φαρμάκων μπορεί να σχετίζονται τόσο με τη χρήση μελατονίνης όσο και με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Παρότι η συσχέτιση που εντοπίσαμε εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια ενός τόσο ευρέως χρησιμοποιούμενου συμπληρώματος, η μελέτη μας δεν μπορεί να αποδείξει άμεση αιτιώδη σχέση.
Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να εξεταστεί η ασφάλεια της μελατονίνης για την καρδιά.»
