Πληγωμένος στη Συρία ο Ερντογάν, απαντά με το «όπλο» των προσφύγων

Πληγωμένος στη Συρία ο Ερντογάν, απαντά με το «όπλο» των προσφύγων

Ή θα είσαι μαζί μας ή εναντίον μας. Και με τους δύο είναι αδύνατον. Αυτό είναι, επί της ουσίας, το μήνυμα που στέλνουν στον Ταγίπ Ερντογάν η Ουάσινγκτον και η Μόσχα, με αφορμή τις εξελίξεις στη Συρία και συνολικά στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της νοτιοανατολικής Μεσογείου. 

Έτσι, η προσπάθεια του «σουλτάνου» να παίξει ταυτόχρονα σε δύο ταμπλό, επιδιώκοντας να αποσπάσει εκβιαστικά τα μέγιστα δυνατά οφέλη και από τις δύο μεγάλες δυνάμεις, μοιάζει να πέφτει στο κενό. Και μάλιστα, προκαλώντας του πολύ… πόνο, όπως έδειξαν και οι χθεσινοβραδινές δραματικές εξελίξεις στην Ιντλίμπ, με τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες από την πλευρά του τουρκικού στρατού.

Παρά το ότι δεν είναι ακόμη γνωστό ούτε τι ακριβώς συνέβη ούτε ο ακριβής αριθμός των θυμάτων, ένα μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο. Οι δυνάμεις του Ερντογάν δέχθηκαν το πιο ισχυρό πλήγμα από την αρχή της εμπλοκής της Τουρκίας στον πόλεμο της Συρίας. Ένα  πλήγμα το οποίο φέρνει τον ίδιο μπροστά σε σοβαρά και επιτακτικά διλήμματα, απειλώντας παράλληλα να καταστρέψει ολοκληρωτικά την εικόνα της παντοδυναμίας την οποία έχτιζε τόσο καιρό, με πράξεις και με δηλώσεις με ό,τι μπορεί αυτό να συνεπάγεται στο εσωτερικό της χώρας του. 

Κυριαρχία της Ρωσίας στον αέρα

Η πλήρης αδυναμία της τουρκικής αεροπορίας να προσφέρει υποστήριξη στις χερσαίες δυνάμεις, εξαιτίας της απόλυτης κυριαρχίας των Ρώσων στον εναέριο χώρο της Συρίας, είναι το καθοριστικό στοιχείο που διαμορφώνει την εικόνα και τους συσχετισμούς στα πεδία των μαχών. Είναι κάτι που έχει παραδεχθεί, εξάλλου, και ο ίδιος ο Ερντογάν, ο οποίος μάλιστα επικαλέστηκε τον… Αλλάχ για να βρεθεί μια λύση σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα.

Στην πράξη, πάντως, οι μοναδικοί που θα μπορούσαν να αντιστρέψουν αυτή την κατάσταση είναι οι Αμερικανοί, οι οποίοι όμως εμφανίζονται εντελώς απρόθυμοι να σταθούν ενεργά στο πλευρό του Τούρκου προέδρου, επιτρέποντας έτσι στη Μόσχα και τον Άσαντ να κάνουν ό,τι θέλουν. Είναι κάτι που επιβεβαιώθηκε ξανά αυτή την εβδομάδα, με την άρνησή τους να του προμηθεύσουν συστήματα Patriot, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν την «ασπίδα» για τα τουρκικά μαχητικά που θα επιχειρούσαν στη Συρία. 

Άσε τους S-400 και βλέπουμε

Το γιατί συμβαίνει αυτό αποτυπώνεται γλαφυρά στην δήλωση την οποία έκανε η πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, αμέσως μετά τα χθεσινά γεγονότα: Ελπίζουμε πως ό,τι συνέβη «θα δείξει στην Τουρκία ποιος είναι ο πραγματικός της σύμμαχος και ποιος όχι», είπε χωρίς περιστροφές ο Κέι Μπέιλι Χάτσινσον, καλώντας παράλληλα την Άγκυρα να ακυρώσει την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος αεράμυνας S-400, το οποίο έχει αποτελέσει πρακτικά τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις των δύο πλευρών.

Με απλά λόγια: Οι (ευρισκόμενοι σε προεκλογική περίοδο) Αμερικανοί – παρά τις φωνές που ήδη ακούγονται στην Ουάσινγκτον για αποφασιστική και δυναμική απάντηση στην Μόσχα – δεν είναι διατεθειμένοι να κουνήσουν ούτε το δαχτυλάκι τους για να βοηθήσουν τον Ερντογάν εάν αυτός δεν υποκύψει και δεν δηλώσει την απόλυτη υποταγή του. Κόβοντας παράλληλα τα πολλά πάρε-δώσε με τους Ρώσους – κυρίως, στον στρατιωτικό και ενεργειακό τομέα.

Όσο αυτό δεν συμβαίνει (χωρίς να αποκλείεται να συμβεί σύντομα, ανατρέποντας ξανά τα δεδομένα και προκαλώντας άλλου είδους κινδύνους), ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορεί να κάθεται ήσυχος στον θρόνο του και να… βασανίζει τον ταλαίπωρο «σουλτάνο». Θα παίζει μαζί του όπως η γάτα με το ποντίκι και η Συρία θα αρχίζει να μοιάζει ολοένα περισσότερο με το Βιετνάμ της Τουρκίας.

Αναμφίβολα, ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να πάρει γρήγορα σημαντικές και στρατηγικής σημασίας αποφάσεις. Όταν το κάνει, τα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν και πάλι, προκαλώντας νέους κινδύνους. Μέχρι χθες το βράδυ, ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι παρέμενε αναποφάσιστος – κάτι που φάνηκε και στην σπουδή της Άγκυρας να μην χρεώσει στους Ρώσους αλλά στον στρατό του Άσαντ το πλήγμα στις δυνάμεις της στην Ιντλίμπ, διαψεύδοντας τις αρχικές διαρροές και αναγκάζοντας μεγάλα ΜΜΕ (όπως οι New York Times) να ανεβάσουν διορθωτικά ρεπορτάζ.

Εκβιασμός στην Ευρώπη

Σε αυτό το φόντο πάντως και μέχρι να κάνει την τελική του επιλογή αναφορικά με τον σύμμαχο που προτιμά, δηλαδή τις ΗΠΑ ή τη Ρωσία, ο Ερντογάν επιχειρεί να παίξει απεγνωσμένα τον τελευταίο του άσο, μπας και αλλάξει την καταστροφική ροή της παρτίδας. Δηλώνει ότι θα ανοίξει τα σύνορα της Τουρκίας για τους πρόσφυγες που θέλουν να φτάσουν στην Ευρώπη, κυρίως μέσω Ελλάδας, υλοποιώντας έτσι μια πάγια απειλή του. 

Ο στόχος του είναι προφανής: Να αναγκάσει τους Ευρωπαίους και δευτερευόντως το ΝΑΤΟ – κυρίως δηλαδή Γερμανούς, Γάλλους, αλλά και Ιταλούς – να πιέσουν τον Πούτιν να βάλει νερό στο κρασί του, είτε προσφέροντάς του ανταλλάγματα είτε απειλώντας τον με νέες οικονομικές κυρώσεις. Ελπίζει, προφανώς, ότι έτσι θα αντισταθμιστεί η απουσία των ΗΠΑ από το πλευρό του και θα βρει ένα ισχυρό σύμμαχο, έστω κι αν αυτός δεν διαθέτει τη δυνατότητα να στριμώξει τη Ρωσία στρατιωτικά. 

Και στη μέση η Ελλάδα

Το πιθανότερο είναι ότι θα πέσει έξω στους υπολογισμούς του. Οι Ευρωπαίοι μπορεί να κάνουν κάποιες κινήσεις, ποτέ όμως δεν θα κηρύξουν ολοκληρωτικό πόλεμο στη Ρωσία για τα μάτια του Ερντογάν, κυρίως εάν δεν έχουν μαζί τους τις ΗΠΑ.

Σίγουρα δε, θα φροντίσουν να οχυρωθούν ακόμη καλύτερα απέναντι στα νέα κύματα των απελπισμένων προσφύγων. Κι αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση καλό νέο για την Ελλάδα, σε μια στιγμή που η κατάσταση στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου έχει φτάσει ήδη σε οριακό σημείο.