Η επιβολή πλαφόν και η κατάργηση βασικών τραπεζικών χρεώσεων από την κυβέρνηση δημιούργησε έναν νέο «λογαριασμό» για τις τράπεζες, ο οποίος εκτιμήθηκε σε 80-100 εκατ. ευρώ ετησίως ανάλογα με το προφίλ κάθε ιδρύματος. Ωστόσο, οι διοικήσεις των τραπεζών δεν έμειναν αδρανείς. Με μια σειρά στρατηγικών κινήσεων, κατάφεραν να απορροφήσουν το πλήγμα χωρίς να διακινδυνεύσουν τη δυναμική των μεγεθών τους.
Η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε με στοχευμένα μέτρα για να ανακουφίσει τους καταναλωτές από τις τραπεζικές χρεώσεις. Ένα από τα πρώτα βήματα ήταν η σημαντική μείωση ή και πλήρης κατάργηση τελών για καθημερινές συναλλαγές μέσω ΑΤΜ και ηλεκτρονικής τραπεζικής.
Αναλυτικότερα, από τη Δευτέρα 11 Αυγούστου θα αρχίσουν να ισχύουν οι δωρεάν αναλήψεις από τα ΑΤΜ των ελληνικών τραπεζών. Όπως ανακοίνωσε και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, καταργούνται πλήρως οι χρεώσεις για αναλήψεις μετρητών από τα ΑΤΜ των ελληνικών τραπεζών, ενώ παράλληλα καθιερώνεται εθνικό ανώτατο όριο χρέωσης (πλαφόν) ύψους 1,50 ευρώ για αναλήψεις που πραγματοποιούνται από ΑΤΜ τρίτων παρόχων.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε: «Πρόκειται για μια παρέμβαση με κοινωνικό πρόσημο, που αποδεικνύει ότι το κράτος ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες των πολιτών. Εξαλείφουμε άδικες και υπερβολικές χρεώσεις, διασφαλίζοντας ότι κάθε πολίτης, όπου κι αν ζει, θα έχει δωρεάν πρόσβαση στα χρήματά του».
Τι προβλέπει η ρύθμιση
- Μηδενισμό προμηθειών για αναλήψεις μετρητών μεταξύ όλων των τραπεζών που συμμετέχουν στο διατραπεζικό σύστημα ΔΙΑΣ.
- Κατάργηση χρεώσεων από τρίτους παρόχους όταν υπάρχει άμεση ή έμμεση μετοχική σύνδεση με την τράπεζα του πελάτη.
- Μηδενικές χρεώσεις και από τρίτους παρόχους σε δημοτικές κοινότητες όπου λειτουργεί μόνο ένα ΑΤΜ
- Πλαφόν 1,50 ευρώ για αναλήψεις από ΑΤΜ τρίτων παρόχων υπηρεσιών πληρωμών σε όλη τη χώρα.
- Δωρεάν ερώτηση υπολοίπου για όλους τους κατόχους καρτών, ανεξαρτήτως τράπεζας ή παρόχου ΑΤΜ.
- Ενιαία χρέωση 0,50 ευρώ για αποστολή εμβασμάτων μέσω ψηφιακών καναλιών (web, mobile, internet banking) από τρίτους παρόχους, σε ισοτιμία με τις χρεώσεις των τραπεζών.
- Νομοθετική κατοχύρωση ότι καμία τράπεζα δεν μπορεί να χρεώνει τους πελάτες της για αναλήψεις μετρητών.
Πώς ανταποκρίθηκαν οι τράπεζες – Η επέκταση υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας
Ένας από τους βασικούς άξονες ήταν η ενίσχυση υπηρεσιών με μεγαλύτερη απόδοση, όπως η παροχή επενδυτικών προϊόντων, η ασφαλιστική διαμεσολάβηση (bancassurance) και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες σε μεγάλους πελάτες. Οι δραστηριότητες αυτές, όχι μόνο αποδίδουν υψηλότερες προμήθειες, αλλά και δεν επηρεάζονται από τα πλαφόν που επέβαλε η πολιτεία στις βασικές συναλλαγές.
Ιδιαίτερα το bancassurance ενισχύθηκε σημαντικά. Η Eurobank και η Εθνική Τράπεζα κατέγραψαν αύξηση 15–20 % στις σχετικές προμήθειες το πρώτο εξάμηνο του 2025, ενώ παράλληλα η Πειραιώς προώθησε νέα επενδυτικά προϊόντα λιανικής με υψηλότερη απόδοση για την τράπεζα.
Ανακατεύθυνση της στρατηγικής στον τομέα των χορηγήσεων
Η αντιστάθμιση του κόστους πέρασε και από τα χαρτοφυλάκια δανείων. Με τη μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ από την άνοιξη του 2025, η πίεση στα καθαρά έσοδα από τόκους ήταν αναμενόμενη. Οι τράπεζες αντέδρασαν μετατοπίζοντας μέρος των χορηγήσεων σε προϊόντα με σταθερό περιθώριο και μεγαλύτερη διάρκεια, περιορίζοντας την έκθεσή τους στη μεταβλητότητα.
Παράλληλα, οι νέες χορηγήσεις ενισχύθηκαν, ειδικά σε μεσαίες επιχειρήσεις και σε πράσινα έργα, με αποτέλεσμα η αύξηση του δανειακού χαρτοφυλακίου να ενισχύει έμμεσα και τα μη τοκοφόρα έσοδα, μέσω συμβουλευτικών και διαχειριστικών υπηρεσιών.
Διαχείριση κόστους και ψηφιακός μετασχηματισμός
Σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση των οικονομικών στοιχείων έπαιξε η μείωση του λειτουργικού κόστους. Οι τράπεζες συνέχισαν την ψηφιακή μετάβαση, μειώνοντας τον αριθμό των καταστημάτων και ενισχύοντας την αυτόματη εξυπηρέτηση. Για παράδειγμα, η Alpha Bank μείωσε κατά 12% το λειτουργικό της κόστος σε ετήσια βάση, κυρίως μέσω συγχωνεύσεων καταστημάτων και αναδιάρθρωσης προσωπικού.
Ταυτόχρονα, η αύξηση της χρήσης ψηφιακών καναλιών (web banking, mobile apps) σημαίνει λιγότερο κόστος εξυπηρέτησης ανά πελάτη. Έτσι, ακόμα και με μηδενικές προμήθειες σε βασικές συναλλαγές, το περιθώριο κέρδους σε επίπεδο μονάδας παρέμεινε θετικό.
Μείωση προβλέψεων και αξιοποίηση κεφαλαίων
Η εξυγίανση των ισολογισμών από τα κόκκινα δάνεια επέτρεψε στις τράπεζες να περιορίσουν δραστικά τις προβλέψεις για επισφάλειες. Η Eurobank, για παράδειγμα, μείωσε τις προβλέψεις στο 0,7% των χορηγήσεων, ενώ το ποσοστό των NPEs διαμορφώνεται πλέον κάτω του 5% για όλες τις συστημικές τράπεζες.
Η απελευθέρωση κεφαλαίων από τις προβλέψεις επιτρέπει επανεπένδυση σε άλλους τομείς (όπως ESG projects), αλλά και επαναγορές μετοχών ή διανομή μερισμάτων, που ενισχύουν την αποδοτικότητα.
