Χθες αναφέραμε πως η ιστορική επιτυχία του Τραμπ στη Μέση Ανατολή αναμένεται να έχει βαθιές, ακόμη απροσδιόριστες συνέπειες - όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Το βασικό συστατικό αυτής της επιτυχίας συνίσταται στην απρόσκοπτη απειλή χρήσης βίας προς τους αντιπάλους και στον ωμό εκβιασμό των συμμάχων. Η απειλή αποβολής της Ισπανίας από το ΝΑΤΟ και η περιφρονητική στάση απέναντι στις ηγεσίες της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι χαρακτηριστικά δείγματα.
Ο Τραμπ βάζει τέλος στη Δύση ως συμμαχική, συμμετοχική οντότητα και εγκαινιάζει μια νέα εποχή αυτοκρατορικής ηγεσίας υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο εσωτερικό, επιδιώκει την εξασθένιση των δημοκρατικών θεσμών ελέγχου της εξουσίας - του Κογκρέσου, της Δικαιοσύνης, των ανεξάρτητων αρχών και του Τύπου. Τα πρώτα δείγματα γραφής καταδεικνύουν πως ο Τραμπ σκοπεύει να κυβερνήσει μέσω ενός στενού κύκλου συγγενών και συχνά εξωθεσμικών προσώπων, στους οποίους αναθέτει ισχυρές δόσεις εξουσίας που απορρέουν όχι από το Σύνταγμα, αλλά από τον ίδιο.
Όσο πιο κοντά στον κύκλο του προέδρου βρίσκεται κάποιος, τόσο μεγαλύτερη επιρροή αποκτά στη δημόσια ζωή και στις αποφάσεις των ΗΠΑ. Το μοντέλο αυτό κατανομής ισχύος απομακρύνεται από το πρότυπο των δημοκρατιών και προσεγγίζει εκείνο των κληρονομικών μοναρχιών.
Πλέον, όποιος επιθυμεί να επηρεάσει τις αποφάσεις της υπερδύναμης δεν χρειάζεται να στραφεί στο Κογκρέσο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ή το Πεντάγωνο, αλλά να αποκτήσει πρόσβαση στον στενό κύκλο ή στους συγγενείς του Προέδρου.
Παράλληλα, ο Τραμπ επιδεικνύει απροκάλυπτη συμπάθεια προς αυταρχικούς ηγέτες και περιφρόνηση προς τις ηγεσίες των δημοκρατικών χωρών. Δεν διστάζει μάλιστα να ευνοεί, εντός των συμμαχικών χωρών, πολιτικές δυνάμεις που θεωρούνται αντισυστημικές και ιδεολογικά φιλικές προς τον δικό του, συχνά θολό, προσανατολισμό.
Τέτοια στάση δεν έχει υπάρξει μεταπολεμικά. Οι πρόεδροι των ΗΠΑ - είτε Ρεπουμπλικάνοι είτε Δημοκρατικοί - συνεργάζονταν πάντοτε με τις εκλεγμένες ηγεσίες των συμμάχων, ανεξαρτήτως αν προέρχονταν από την αριστερά ή τη δεξιά.
Το πιθανότερο είναι πως η περίοδος Τραμπ θα σημάνει, όπως και επί Ρήγκαν, μια πολιτική στροφή στην Ευρώπη. Τότε, στις δεκαετίες του ’80, ακολούθησε κύμα αποκρατικοποιήσεων και απορρύθμισης των αγορών. Τώρα, η στροφή αναμένεται να είναι αντίθετης φοράς - πιο εσωστρεφής, πιο εθνική, ίσως και πιο αυταρχική.
Ήδη, κάποιοι γραφικοί ράβουν κοστούμια (βλ. «Με την Κίμπερλι είμαι, δίπλα μου είναι τώρα...»).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει την ΕΕ και το ευρώ ως «προσπάθειες της Ευρώπης να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ». Το πιθανότερο είναι πως θα επιχειρήσει να τα αποδυναμώσει, ενισχύοντας τις ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις.
Στα ελληνοτουρκικά, παρά τις κατά καιρούς φιλοφρονήσεις προς τον Ερντογάν, η στάση των ΗΠΑ παραμένει σταθερή υπέρ της Ελλάδας - δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα έχει αποκτήσει σαφή υπεροπλία στον αέρα.
Μερικά χαρακτηριστικά του νέου «αυτοκράτορα» της Δύσης είναι ο ναρκισσισμός, η κυκλοθυμικότητα και η αδυναμία εστίασης επί μακρόν σε ένα ζήτημα. Στα θετικά του, η αποφασιστικότητα και η προώθηση άμεσων, πρακτικών λύσεων.
Ο τρόπος με τον οποίο επιβλήθηκε η ειρήνη στη Μέση Ανατολή καταδεικνύει και τον τρόπο που θα μπορούσε να επιβληθεί μια λύση στο Αιγαίο...
Καιροί ου μενετοί.
📬🖊️ Επιστολές αναγνωστών
1) Σχόλιο αναγνώστη στο σημερινό σας άρθρο "Τι σημαίνει η απόλυτη επικράτηση Τραμπ, Νετανιάχου"
Αγαπητέ κ. Στούπα,
Βρίσκω πολύ εύστοχο το σημερινό σας άρθρο.
Όπως επισημαίνετε και εσείς, η νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων δεν βασίζεται πλέον σε κανόνες , όπως είχαμε συνηθίσει μέχρι πρόσφατα, αλλά στην ισχύ και την δύναμη (πολιτική και στρατιωτική).
Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, εμείς οι Ευρωπαίοι δυστυχώς φαντάζουμε σαν κακομαθημένα απροσάρμοστα σχολιαρόπαιδα που είχαν συνηθίσει να συμπεριφέρονται και να ομιλούν εκ του ασφαλούς, κάτω από την προστασία των κηδεμόνων (ΗΠΑ) τους.
Μεμψιμοιρούμε με την εκλογή του Τράμπ, όλα δείχνουν όμως ότι είναι ο καλύτερος για τις ΗΠΑ σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Καλύτερα να λαμβάνεις αποφάσεις, έστω και με ρίσκο, παρά να συζητάς ,με τα σημερινά δεδομένα, αενάως και χωρίς αποτελέσματα, όπως συνεχίζουμε να πράττουμε στην ΕΕ για διάφορα σημαντικά θέματα.
Εμείς δεν διαθέτουμε δυστυχώς τέτοιους ηγέτες, ούτε κάν την βούληση ως πολίτες για κάποιας μορφής ειλικρινούς και αποφασιστικής ηγεσίας.
Το αποτέλεσμα είναι αντίστοιχo και αναμενόμενο: Κομπάρσοι στο μεσανατολικό που βρίσκεται στην γειτονιά μας, τις αποφάσεις λαμβάνουν άλλοι, εμείς στο περιθώριο. Ο ακτιβισμός και η αντίδραση των Ευρωπαίων περιορίστηκε σε στολίσκους αλληλεγγύης για το Τικ Τοκ και τα social media, καθώς και αναγνωρίσεις, χωρίς κανένα σχέδιο και νόημα, ενός νέου ιδρυθέντος κράτους (της Παλαιστίνης) από τους μισούς και υποστήριξη του Ισραήλ από τους υπόλοιπους. Παρόμοια κατάσταση ακόμα και για τα Ευρωπαϊκά θέματα όπως της Ουκρανίας. Κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και μεγάλα (πλέον) κόμματα στις υπόλοιπες χώρες υπέρ της Ρωσίας, οι υπόλοιποι εναντίον της. Ακόμα και εδώ συζητούν άλλοι (ΗΠΑ και Ρωσία) για λύσεις στην ήπειρο μας χωρίς εμάς.
Γιατί λοιπόν να μας υπολογίζει η διεθνής κοινότητα;
Μόνο όσον αφορά τη συνέχιση των ανθρωπιστικών χρηματικών εισροών από την ΕΕ μας υπολογίζουν κάπως, όσο ακόμα υπάρχουν αυτά φυσικά. Οι χρήσιμοι ανόητοι δηλαδή.
Καλή, άριστη η Δημοκρατία, εδώ συμφωνούμε όλοι μας ελπίζω, αλλά οι δύσκολοι καιροί απαιτούν και αποφασιστικότητα, την οποία δεν την βλέπω στην ΕΕ.
Καλή ήταν και η Δημοκρατία και στην Αρχαία Αθήνα και το πολίτευμα της το μιμήθηκαν εν μέρει και άλλες Ελληνικές πόλεις κράτη, ακριβώς για αυτό τον λόγο. Όπως ακριβώς συνέβη και πρόσφατα με τις δυτικές δημοκρατίες τις τελευταίες δεκαετίες, αφότου κατέρρευσε η ΕΣΣΔ.
Οι δημοκρατίες όμως τότε αφανίστηκαν σταδιακά από μη δημοκρατικούς ηγέτες, όπως ο Φίλιππος της Μακεδονίας και ο διάδοχος του Αλέξανδρος και αργότερα από τους Ρωμαίους. Οι οποίοι ηγέτες αυτοί, αφού πρώτα έμαθαν από τις δημοκρατίες, αφομοίωσαν τα ωφέλιμα (τεχνολογίες, καινοτομίες, οργάνωση, προσαρμογή μοντέλου διοίκησης), και προχώρησαν αργότερα με ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό πχ. εξασφάλιση στρατηγικών πόρων: βλέπε Μεταλλεία Χρυσού του Παγγαίου ο Φίλιππος τότε, σπάνιες γαίες σήμερα η Κίνα.
Εμείς δυστυχώς στην ΕΕ, κατακερματισμένοι και καλοζωισμένοι αλαζόνες που επαναπαύονται στις δάφνες του παρελθόντος, είμαστε οι μισοί με την Παλαιστίνη οι υπόλοιποι με το Ισραήλ, οι μισοί με τον Πούτιν, οι υπόλοιποι εναντίον του, μηδενιστές αριστεροί, εθνικόφρονες δεξιοί που τραβάνε το σχοινί μέχρι να σπάσει. «Διαίρει και βασίλευε» λοιπόν εφαρμόζουν και οι κάθε Πούτιν και Τραμπ με εμάς. Βρίσκουν και κάνουν, δεν φταίνε αυτοί, εμείς ευθυνόμαστε . Όπως η Ρώμη που έβαζε τότε τους μισούς Έλληνες να πολεμούν στο πλευρό τους, τους υπόλοιπους μισούς.
Ελπίζω να μην έχουμε την ίδια κατάληξη, γιατί μέχρι να ξαναδεί η ανθρωπότητα άσπρη ημέρα πάλι, πέρασαν 2.000 χρόνια.
Με εκτίμηση
Σταύρος Αργυριάδης
Χ, Μηχ/κός και Συγγραφέας
2)Ο δίδυμος ...
Αγαπητέ κ. Στούπα,
Αυτά που γράψατε χθες να τα πείτε στον "δίδυμο αδελφό" σας, που θεωρούσε ότι ο ανίδεος Τραμπ γοητεύεται από αυταρχικούς ηγέτες (Πούτιν, Ερντογάν κ.ά.) και θα τους κάνει τα χατίρια.
Φιλάκια!
Σ.Π.
Απάντηση: Αγαπητέ,
Τα του Καίσαρος τω Καίσαρει. Η συμφωνία του Τραμπ είναι, πράγματι, μια επιτυχία που δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί. Όμως, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι δημοκρατίες της Δύσης διέρχονται μια βαθιά κρίση ταυτότητας και αξιών. Έχουμε φτάσει στο σημείο να επιτρέπουμε σε οχληρές μειοψηφίες να επιβάλλουν τις επιδιώξεις τους στο όνομα μιας ενοχικής «ανεκτικότητας» και μιας διαρκούς «συμπερίληψης», που συχνά καταλήγει σε αυτοϋπονόμευση.
Θα συνεχίσω να πιστεύω -και να το υπερασπίζομαι- πως η ελεύθερη αγορά και η Δημοκρατία, με όλα τους τα ελαττώματα, παραμένουν οι κορυφαίες κατακτήσεις του δυτικού πολιτισμού. Το ζητούμενο δεν είναι να τις αποδομήσουμε, αλλά να τις επαναπροσδιορίσουμε και να τις προστατεύσουμε από τον ίδιο τους τον εκφυλισμό.
