Των Zilvinas Silenas & T.K. Coleman
Zilvinas Silenas:
Το να βλέπει κανείς κάποιον άνθρωπο να πεθαίνει μπορεί μόνο να είναι φρικτό. Το να βλέπει κανείς έναν άνθρωπο να πεθαίνει από ασφυξία κάτω από αστυνομικούς που ορκίστηκαν να βοηθούν και να προστατεύουν τους συνανθρώπους τους είναι αποτρόπαιο. Το ίδιο θα ίσχυε και για οποιονδήποτε, πέρα από θρησκευτική πίστη, χρώμα ή εθνικότητα. Ένα βίντεο που έδειχνε ακριβώς αυτό παρακολουθήθηκε από εκατομμύρια ανθρώπους προκαλώντας τη φρίκη. Για όσους πιστεύουμε ότι όλοι άνθρωποι είναι πλασμένοι ίσοι, αυτό που συνέβη στον Τζορτζ Φλόυντ είναι μια τραγωδία. Το γεγονός ότι αυτό συνέβη στα χέρια της αστυνομίας είναι μια τραγική αποτυχία.
Ανεξάρτητα του αν αυτό συνέβη για ένα πλαστό εικοσαδόλαρο, ή για 20 εκατομμύρια πλαστά χαρτονομίσματα - οι περιστάσεις αυτές θα έπρεπε να μην έχουν καμία σημασία στη χώρα των νόμων όπως υπερηφανεύεται η Αμερική πως είναι. Δεν είμαι νομικός, αλλά αμφιβάλλω ότι οι νόμοι που διέπουν τη χρήση βίας επιτρέπουν τη χρήση θανατηφόρας βίας σε ένα άτομο που έχει ήδη ακινητοποιηθεί. Και αν αυτό συμβαίνει, δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.
Ακόμη κι αν κάποιοι κανόνες έχουν έλλειμμα σαφήνειας, η νομιμότητα δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς νομιμοποίηση. Με άλλα λόγια στις δημοκρατίες η αστυνόμευση εξαρτάται από την εμπιστοσύνη ανάμεσα στο κοινό για το οποίο δημιουργήθηκαν οι νόμοι και τα όργανα στα οποία η πολιτεία εμπιστεύτηκε την προστασία αυτών των κανόνων. Αν αυτή η εμπιστοσύνη παραβιαστεί, τότε η ειρηνική διαδήλωση καθίσταται μια ευγενής αντίδραση από πολίτες και κοινωνίες που ανησυχούν.
Σε ό,τι όμως αφορά τις εξεγέρσεις που ξέσπασαν, λυπούμαστε που η βία γεννά μόνο τη βία. Όμως η βία δεν δικαιολογεί τη βία παρά μόνο σε περιπτώσεις αυτοάμυνας. Η σκόπιμη επίθεση εναντίον καταστηματαρχών ή αστυνομικών δεν συμβάλλει καθόλου στη διόρθωση των πραγμάτων. Η δικαιοσύνη είναι ατομική, όχι συλλογική.
Αυτό σημαίνει ότι οι λεηλασίες και οι εξεγέρσεις κάποιων δεν ακυρώνουν το δικαίωμα κάποιων άλλων να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά. Το να αντιμετωπίζεται η πλειονότητα των ειρηνικών διαδηλωτών ως λεηλατητές είναι λάθος.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι είναι λάθος να αντιμετωπίζονται όλοι οι αστυνομικοί βάσει των χειρότερων παραδειγμάτων των συναδέλφων τους.
Θα αλλάξει άραγε κάτι; Οι πολιτικοί θα εκμεταλλευτούν την τραγωδία και θα τη μετατρέψουν σε μια διαμάχη Αριστεράς εναντίον Δεξιάς, ως προς το αν χρειαζόμαστε περισσότερα επιδόματα ή περισσότερη αστυνόμευση. Οι εκπρόσωποι κάθε πλευράς θα ανταγωνιστούν μεταξύ τους ως προς το ποιος είναι περισσότερο εξοργισμένος. Η αντιπαράθεση του «εμείς» με το «εκείνοι» θα αναζωπυρώσει φλόγες που ξεκίνησαν πολύ καιρό πριν. Αφού υποχωρήσει η αναταραχή, πολλοί άνθρωποι θα βγουν από αυτή την κατάσταση πεπεισμένοι ακόμη περισσότερο ότι το δίκιο βρίσκεται με την πλευρά τους. Υπάρχει διέξοδος;
T.K Coleman:
Όταν αναζητήσουμε διέξοδο, η συζήτηση αρχικά φαίνεται περίπλοκη καθώς υπάρχουν πολλά που πήγαν στραβά την επομένη του τραγικού θανάτου του Τζορτζ Φλόυντ.
Οι λεηλασίες είναι κάτι λάθος. Το να κατηγορούνται λάθος άνθρωποι γι’ αυτές είναι λάθος. Το να εκμεταλλεύονται κάποιοι αυτό το λάθος των λεηλασιών για να ξεκινούν συζητήσεις για το τι προηγήθηκε των λεηλασιών είναι λάθος. Όλα τα παραπάνω είναι λάθη, αλλά το κλειδί για την εύρεση μιας λύσης έγκειται στον εντοπισμό μιας πιο επεξεργασμένης μορφής λάθους που δεν μας επιτρέπει να δούμε τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε.
Κι αυτό το λάθος αφορά την τάση να μετατρέπουμε τις συζητήσεις για τη φυλή και τις λεηλασίες στα ίδια πάντα επιχειρήματα της διαμάχης «Αριστερά εναντίον Δεξιάς».
Όχι μόνο είναι λάθος και αυτό, αλλά είναι μια μορφή λάθους που μας καταδικάζει σε έναν κύκλο επανάληψης των λαθών του παρελθόντος.
Αν το πλαίσιο επί του οποίου συζητάμε τις λύσεις είναι λανθασμένο, τότε όλα όσα ακολουθήσουν θα είναι κι αυτά λάθος.
Δεν χρειάζεται να υποκριθούμε ότι η μάχη ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά δεν υπάρχει ή δεν έχει σημασία, αλλά οφείλουμε να θυμόμαστε ότι αυτή η μάχη είναι μια έκφανση μιας ευρύτερης και πιο θεμελιώδους μάχης της Ελευθερίας εναντίον της Βίας, της Δημιουργικότητας εναντίον του Καταναγκασμού και του Κεντρικού Σχεδιασμού εναντίον των Εθελούσιων Αγορών που επιτρέπουν σε όλα τα άτομα να επιλέγουν ή να μην επιλέγουν υπηρεσίες βάσει του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματός τους να επιλέγουν για τον εαυτό τους τις προτιμήσεις και τις προτεραιότητές τους.
Καθώς όλοι αναζητούν μανιωδώς κάποια συγκεκριμένη ομάδα ή πολιτική προσωπικότητα για να της αποδώσουν το φταίξιμο, οι φίλοι της ελευθερίας έχουμε την ευκαιρία να πάμε τη συζήτηση πέρα από τον συνήθη πόλεμο λάσπης εναντίον προσώπων και κομμάτων.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν, έγραψε κάποτε: «Δεν πιστεύω ότι η λύση στο πρόβλημά μας έγκειται απλώς στο να εκλέξουμε τους κατάλληλους ανθρώπους. Το σημαντικό είναι να διαμορφώσουμε ένα πολιτικό κλίμα γνώμης που θα καταστήσει πολιτικώς επωφελές οι λάθος άνθρωποι να κάνουν το σωστό. Αν γίνει πολιτικώς επωφελές οι λάθος άνθρωποι να κάνουν το σωστό, τότε ούτε οι κατάλληλοι άνθρωποι δεν θα κάνουν το σωστό».
Το μήνυμα εδώ ταιριάζει στους καιρούς μας: Να εμπιστευόμαστε τα κίνητρα περισσότερο απ’ ό,τι τα άτομα.
Αυτό ισχύει και για τις επιχειρήσεις και για τα κράτη. Ισχύει και για τις αριστερές και για τις δεξιές οργανώσεις. Ισχύει και για το θρησκευτικό και για το κοσμικό πεδίο. Ισχύει και για τον πανεπιστημιακό, και για τον επιχειρηματικό κόσμο. Η βασική οικονομική αρχή ότι «οι άνθρωποι αντιδρούν στα κίνητρα» ισχύει για όλους μας.
Αν τα κίνητρα ενός συστήματος είναι κακά, ακόμη και το έργο όσων θέλουν το καλό υπονομεύεται.
Αν τα κίνητρα ενός συστήματος είναι καλά, δεν χρειάζεται να δώσουμε τόση έμφαση στη ικανότητά μας να βλέπουμε πάντα τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο.
Θα προχωρήσουμε μπροστά σ’ αυτόν τον κόσμο όχι βρίσκοντας κάποιον που είναι αρκετά καλός ώστε να κάνει τα κακά συστήματα να δουλέψουν, αλλά επενδύοντας σε συστήματα που δίνουν κίνητρα ακόμη και στους φαύλους να κάνουν τους εαυτούς τους αξιόπιστους και να να δημιουργήσουν αξία για άλλους ανθρώπους. Και δεν ξέρουμε άλλο τέτοιο σύστημα πέρα από την ελεύθερη αγορά.
Ο κόσμος είναι σήμερα πιο έτοιμος από ποτέ να ακούσει φωνές πρόθυμες να του δείξουν κάτι που προσφέρει νόημα, ανακούφιση και ελπίδα σε περιόδους σύγκρουσης και κρίσης.
Δεν υπάρχει καλύτερη συγκυρία για να δείξουμε σε όσους υποφέρουν πόσα πολλά δημιουργεί και προσφέρει η ελεύθερη αγορά ακόμη και όταν οι εχθροί τους καταδικάζουν και διαφωνούν.
--
Ο Zilvinas Silenas είναι πρόεδρος του Foundation for Economic Education. O T.K. Coleman είναι διευθυντής επιχειρηματικής εκπαίδευσης στο FEE και συνιδρυτής και διευθυντής εκπαίδευσης του Praxis.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Ιουνίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
