Tου Γιάννη Παλιούρη
«Διαστημικές» διακοπές. Χιλιοειπωμένη φράση, που συνοδεύει κάθε ταξίδι που αξίζει και με το παραπάνω κάθε ευρώ, προκαλώντας αισθήματα χαράς και ευφορίας. Έκφραση, όμως, που σε λίγα χρόνια θα αποκτήσει κυριολεκτική σημασία, αφού για πρώτη φορά στην ιστορία ο διαστημικός τουρισμός βγαίνει από τις σελίδες των βιβλίων επιστημονικής φαντασίας και γίνεται πραγματικότητα.
Τρεις ιδιωτικές εταιρείες (SpaceX, Blue Origin και Virgin Galactic), αλλά και η NASA ετοιμάζουν πανάκριβα ομολογουμένως πακέτα διακοπών και ταξίδια σε… τροχιά. Την ίδια στιγμή η UBS εκτιμά πως ο διαστημικός τουρισμός θα εξελιχθεί σε μια βιομηχανία αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσα στα επόμενα χρόνια. Για την ακρίβεια, η UBS προβλέπει ότι ο διαστημικός τουρισμός είναι το κατώφλι για τα διαστημικά ταξίδια, δηλαδή εξωατμοσφαιρικά αεροπορικά ταξίδια που θα ελαχιστοποιήσουν τις διηπειρωτικές αποστάσεις. Συνδυαστικά οι δύο αυτές βιομηχανίες (διαστημικός τουρισμός και εξωατμοσφαιρικές πτήσεις) θα αγγίξουν τα 23 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Κανιβαλισμός
Σύμφωνα με τη UBS, η δυναμική των διαστημικών ταξιδιών είναι τόσο μεγάλη που σε βάθος χρόνου θα κανιβαλίσουν τις διηπειρωτικές πτήσεις και τα έσοδα των αεροπορικών εταιρειών. Πρακτικά, οι αεροπορικές εταιρείες θα έχουν την τύχη των υπερωκεάνειων πλοίων, που εξαφανίστηκαν μέσα σε μια δεκαετία όταν τα αεροσκάφη κατόρθωσαν να συνδέσουν με ασφάλεια και σχετικά φτηνά διαφορετικές ηπείρους.
Έτσι, οι πτήσεις που διαρκούν περισσότερο από 10 ώρες θα αντικατασταθούν από τροχιακές διαδρομές διαστημικών σκαφών, αναφέρει η UBS. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το υπό κατασκευή Starship της SpaceX που θα μπορεί να μεταφέρει 100 επιβάτες. Μια τροχιακή πτήση Νέα Υόρκη - Σανγκάη με το Starship θα διαρκεί μόλις 39 λεπτά, αντί για τις 15 ώρες που χρειάζεται σήμερα ένα αεροπλάνο.
Η UBS υπολογίζει ότι υπάρχουν πάνω από 150 εκατομμύρια επιβάτες τον χρόνο που διανύουν διαδρομές μεγαλύτερες των 10 ωρών. Το 2018 αυτές οι διαδρομές ανήλθαν σε 527.000 και πραγματοποιήθηκαν από αεροσκάφη που είχαν κατά μέσο όρο 309 θέσεις.
Μια μετριοπαθής εκτίμηση λέει ότι αν το 5% αυτών των πτήσεων εξυπηρετούνται στο μέλλον από τροχιακές πτήσεις μέσου κόστους 2.500 δολάρια ανά άτομο, θα δημιουργηθεί μια αγορά ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Για 30 ημέρες
Η εμπορική ευκαιρία που συνιστά το Διάστημα δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο. Έτσι, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ρωσικής Διαστημικής Υπηρεσίας, τώρα και η NASA αποφάσισε να μπει στο παιχνίδι του διαστημικού τουρισμού. Συγκεκριμένα, ανακοίνωσε πως θα ανοίξει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό σε ιδιώτες, προσφέροντας μεταφορά, διαμονή και διατροφή για 30 ημέρες. Ένα διαστημικό all-inclusive πακέτο, αξίας 58 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ουσιαστικά η NASA έκανε την ανάγκη φιλοτιμία. Αφενός χρειάζεται κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει άλλα προγράμματα, αφετέρου δεν έχει πια το μονοπώλιο των διαστημικών αποστολών. Για την ακρίβεια, οι κυριότεροι ανταγωνιστές της δεν είναι άλλες κρατικές υπηρεσίες, αλλά ιδιωτικές εταιρείες που βλέπουν το Διάστημα ως την επόμενη μεγάλη επιχειρηματική ευκαιρία. SpaceX, Blue Origin και Virgin Galactic ετοιμάζουν τα δικά τους διαστημικά σκάφη, που θα τους επιτρέψουν να «πουλήσουν» πανάκριβες εμπορικές και ψυχαγωγικές υπηρεσίες, αρχικά για λίγους έχοντες, σταδιακά για όλο και περισσότερους.
Η μεγάλη εικόνα
Από τη στιγμή που η διαστημική βιομηχανία έπαψε να είναι αποκύημα επιστημονικής φαντασίας και έγινε πραγματικότητα, χιλιάδες δορυφόροι έχουν τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας. Σύμφωνα με τη NASA, περίπου 6.000 δορυφόροι έχουν σταλεί στο Διάστημα τα τελευταία 60 χρόνια. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι πάνω από 1.000 τέθηκαν σε τροχιά μόνο τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, η Ένωση Δορυφορικών Βιομηχανιών (Satellite Industry Association) υποστηρίζει ότι κατά μέσο όρο 144 δορυφόροι αναπτύσσονταν ετησίως μεταξύ του 2012 και του 2016. Πρόκειται για αύξηση 53% σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία, δημιουργώντας μια βιομηχανία η οποία αποτιμάται στα 339,1 δισ. δολάρια.
Και κάπως έτσι αρχίζει να σχηματίζεται η «μεγάλη εικόνα» σχετικά με το ενδιαφέρον για το Διάστημα. Ποια είναι αυτή; Μια αγορά, η αξία της οποίας θα ανέλθει στα 800 δισεκατομμύρια δολάρια (σύμφωνα με τη UBS) ή θα ξεπεράσει το 1,1 τρισεκατομμύριο δολάρια (αν πιστέψουμε τη Morgan Stanley). Από τη μεριά της η Goldman Sachs χαρακτηρίζει τη διαστημική κούρσα ως το «νέο επενδυτικό σύνορο», παραφράζοντας το γνωστό μότο από το «Star Trek».
Οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν καταστήσει την επιχειρηματική δραστηριότητα στο Διάστημα εφικτή για μια σχετικά διευρυμένη βάση εταιρειών. Το κόστος της εξωατμοσφαιρικής πτήσης έχει μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας, καθώς οι εταιρείες αναπτύσσουν νέες μεθόδους για την εκτόξευση και επαναχρησιμοποίηση πυραυλικών φορέων. Μία αγορά που ακόμα και πριν από λίγα χρόνια αποτελούσε αποκλειστικό πεδίο κρατικών υπηρεσιών, έχει «διαταραχθεί» για τα καλά από ιδιωτικές εταιρείες που είναι αποφασισμένες να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους στα… αστέρια. Πρόκειται για ριζική αλλαγή που με τη σειρά της οδηγεί σε νέα διαστημικά προϊόντα και υπηρεσίες, για πολλούς πελάτες.
Με σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια επενδύσεις σε διαστημικές startups μόνο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018, η εμπορική διαστημική βιομηχανία δεν δείχνει κανένα σημάδι επιβράδυνσης. Με απλά λόγια, η εμπορευματοποίηση του Διαστήματος ήρθε για να μείνει, παρά τις προφανείς δυσκολίες. Εάν η μέχρι τώρα ανθρώπινη ιστορία αποτελεί οποιαδήποτε ένδειξη για τα μελλούμενα, η έμφυτη τάση του είδους μας να κατακτήσει το «τελικό σύνορο» θα υπερισχύσει έναντι του φόβου.
Σε χρηματιστηριακή «τροχιά» η Virgin Galactic
Η Virgin Galactic θα γίνει η πρώτη εταιρεία διαστημικού τουρισμού που θα εισαχθεί σε χρηματιστήριο, μία ακόμα ένδειξη ότι οι εξωατμοσφαιρικές πτήσεις έχουν την προοπτική να εξελιχθούν σε μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων. Όπως ανακοίνωσε ο εκκεντρικός ιδρυτής της, Ρίτσαρντ Μπράνσον, η εταιρεία θα κάνει τη δημόσια προσφορά της ως μέρος της συμφωνίας με τη Social Capital Hedosophia Holdings, η οποία υπολογίζεται πως θα επενδύσει περί τα 800 εκατ. δολάρια στη Virgin Galactic ως αντάλλαγμα για το 49% των μετοχών της.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει ανακοινώσει η εταιρεία, έως τώρα έχει ήδη 600 προκρατήσεις εισιτηρίων, αξίας 250.000 το ένα. Μάλιστα οι προκρατήσεις αυτές έχουν συνοδευτεί από γενναίες προκαταβολές, συνολικού ύψους 80 εκατομμυρίων δολαρίων.
Αν το deal με τη Social Capital Hedosophia τελεσφορήσει, η Virgin Galactic θα αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στη Space X του Ελον Μασκ και την Blue Origin του Τζεφ Μπέζος, καθώς η πρόσβαση στα κεφάλαια των χρηματαγορών μπορεί να κάνει τη διαφορά στη νέα διαστημική κούρσα που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Φωτογραφίες: SpaceX, Virgin Galactic
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Πέμπτης 11 Ιουλίου
