Σε πάνω από 155 δισ.ευρώ ως το 2040 εκτιμάται η αξία του παγκόσμιου τομέα της κβαντικής τεχνολογίας, ο οποίος αναμένεται να αλλάξει τα σημερινά δεδομένα των τεχνολογιών Πληροφορικής και να δημιουργήσει σημαντικές ανακαλύψεις από την φαρμακευτική ως την απόλυτα ασφαλή προστασία κρίσιμων υποδομών.
Παράλληλα, η κβαντική τεχνολογία θα αναμορφώσει και θα μετασχηματίσει σημαντικά τις βιομηχανίες, τον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας αλλά και την καθημερινή ζωή των πολιτών.
Με βάση το σκεπτικό αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την «Ευρωπαϊκή Κβαντική Στρατηγική», ένα φιλόδοξο σχέδιο με στόχο να καταστήσει την Ευρώπη παγκόσμιο ηγέτη στον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα των κβαντικών τεχνολογιών έως το 2030. Η νέα στρατηγική φιλοδοξεί να ενισχύσει την τεχνολογική κυριαρχία της ΕΕ, να ενδυναμώσει το οικοσύστημα καινοτομίας και να μετατρέψει την ερευνητική πρωτοπορία της Ευρώπης σε εμπορικά βιώσιμες εφαρμογές.
Η Στρατηγική της ΕΕ επικεντρώνεται σε πέντε πυλώνες: έρευνα και καινοτομία, υποδομές, ενίσχυση του οικοσυστήματος, τεχνολογίες διπλής χρήσης (πολιτικές και στρατιωτικές) και ανάπτυξη κβαντικών δεξιοτήτων.
Με την παρούσα Στρατηγική, η Ευρώπη επιχειρεί να μετατρέψει την επιστημονική της πρωτοπορία σε τεχνολογική και βιομηχανική ηγεσία. Σε έναν παγκόσμιο αγώνα δρόμου, όπου ΗΠΑ, Κίνα και άλλες δυνάμεις, επενδύουν μαζικά στις κβαντικές τεχνολογίες, η ΕΕ διεκδικεί ρόλο ρυθμιστή, χτίζοντας ένα αυτάρκες και ανθεκτικό οικοσύστημα, βασισμένο στις αξίες της καινοτομίας, της συνεργασίας και της τεχνολογικής κυριαρχίας.
Μεταξύ των βασικών δράσεων, που προβλέπει η Στρατηγική, περιλαμβάνονται:
- Η Πρωτοβουλία Έρευνας και Καινοτομίας Quantum Europe, με στόχο την υποστήριξη της βασικής έρευνας και την ανάπτυξη εφαρμογών σε δημόσιους και βιομηχανικούς τομείς.
- Η δημιουργία εγκατάστασης σχεδιασμού κβαντικών τεχνολογιών και έξι πιλοτικών γραμμών παραγωγής κβαντικών chips, με χρηματοδότηση έως 50 εκατ.ευρώ
- Η πιλοτική υποδομή για το Ευρωπαϊκό Κβαντικό Διαδίκτυο, που σηματοδοτεί ένα βήμα προς ένα ασφαλές ψηφιακό μέλλον.
- Η επέκταση των Κέντρων Κβαντικής Εξειδίκευσης σε όλη την ΕΕ και η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κβαντικών Δεξιοτήτων, με ορίζοντα το 2026.
- Η ανάπτυξη Χάρτη Πορείας για Κβαντική Τεχνολογία στο Διάστημα, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, καθώς και η συνεισφορά στον Ευρωπαϊκό Τεχνολογικό Χάρτη Εξοπλισμών.
Παράλληλα, η Επιτροπή θέτει ως προτεραιότητα την αύξηση του μεριδίου της Ευρώπης στη διεθνή ιδιωτική χρηματοδότηση προς τις κβαντικές startups - το οποίο σήμερα αγγίζει μόλις το 5% – ενισχύοντας την ανάπτυξη καινοτόμων ευρωπαϊκών εταιρειών και την υιοθέτηση ευρωπαϊκών λύσεων από την εγχώρια βιομηχανία.
Quantum Act
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με τα κράτη-μέλη, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις startups και τις βιομηχανίες, ώστε να μετατρέψει τους στόχους της Στρατηγικής σε απτά αποτελέσματα. Ένα Ανώτατο Συμβουλευτικό Όργανο, που θα περιλαμβάνει κορυφαίους επιστήμονες, τεχνολογικούς εμπειρογνώμονες και Ευρωπαίους Νομπελίστες στον τομέα της κβαντικής φυσικής, θα προσφέρει ανεξάρτητη στρατηγική καθοδήγηση.
Το 2026 αναμένεται και η κατάθεση πρότασης για τον Ευρωπαϊκό Κβαντικό Νόμο (Quantum Act), ο οποίος θα εδραιώσει θεσμικά το πλαίσιο ανάπτυξης της κβαντικής βιομηχανίας, ενθαρρύνοντας μεγάλες επενδύσεις σε παραγωγικές εγκαταστάσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κβαντικές τηλεπικοινωνίες
Η ανάπτυξη τηλεπικοινωνιακών εφαρμογών, βασισμένων σε κβαντικές τεχνολογίες θα φέρει επανάσταση, τόσο στις κλασικές τηλεπικοιωνίες όσο και στο Internet καθώς η κβαντική επικοινωνία επιτρέπει την εξαιρετικά ασφαλή μετάδοση δεδομένων, προστατεύει κρίσιμες υποδομές και διασφαλίζει ευαίσθητες πληροφορίες έναντι μελλοντικών κβαντικών απειλών στον κυβερνοχώρο
Επιτρέπει επίσης τη δημιουργία κβαντικών δικτύων επικοινωνίας που είναι απαραίτητα για τη διασύνδεση κβαντικών συσκευών, όπως αισθητήρες και υπολογιστές, σε ένα λεγόμενο «κβαντικό Διαδίκτυο».
Χάρη στις δυνατότητες διπλής χρήσης του, υποστηρίζει τόσο εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους (π.χ. προστασία χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, διασφάλιση δημόσιων δικτύων) τόσο και αμυντικές ανάγκες (π.χ. ασφαλείς επικοινωνίεςγια στρατιωτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις εθνικής ασφάλειας).
Μέσω πρωτοβουλιών όπως το EuroQCI38 και το Κβαντικό Διαδίκτυο, η ΕΕ θα δημιουργήσει πλήρως αυτόνομες και αξιόπιστεςκβαντικές υποδομές επικοινωνίας, οι οποίες θα προστατεύουν τις κρίσιμες ροές δεδομένων, θα διασφαλίζουν τις δημόσιες επικοινωνίες και τις κρίσιμες υποδομές και θα ενισχύουν την εσωτερική ασφάλεια της Ευρώπης σύμφωνα με τη στρατηγική ProtectEU39.
Η πρωτοβουλία EuroQCI αναπτύσσει μια ασφαλή υποδομή κβαντικών επικοινωνιών που καλύπτει ολόκληρη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των υπερπόντιων εδαφών της. Αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας IRIS² της Ένωσης και θα αποτελείται από ένα επίγειο τμήμα που θα βασίζεται σε δίκτυα επικοινωνιών οπτικών ινών και θα συνδέει στρατηγικές τοποθεσίεςσε εθνικά και διασυνοριακά σημεία.
Η πρωτοβουλία Quantum Internet συμπληρώνει το EuroQCI προετοιμάζοντας τη μελλοντική γενιά κβαντικών δικτύων. Επίσης, θέτει τα θεμέλια για κατανεμημένη κβαντική υπολογιστική και ανίχνευση, και υπερ-ασφαλή ανταλλαγή δεδομένων.
Η Ευρώπη έχει ήδη καθορίσει μια πλήρη προδιαγραφή αρχιτεκτονικής για ένα κβαντικό Διαδίκτυο, και έχει επιδείξει την κβαντική δικτύωση σε μητροπολιτική κλίμακα. Η Ευρώπη έχει ήδη δει τα πρώτα βιομηχανικά spin-offs και λανσαρίσματα προϊόντων του κβαντικού Διαδικτύου, γεγονός που σηματοδοτεί την πρώιμη μεταφορά τεχνολογίας στη βιομηχανία σε αυτόν τον τομέα.
Η πρωτοβουλία έρευνας και καινοτομίας Quantum Europe Research and Innovation Initiative θα υποστηρίξει την περαιτέρω τεχνολογική εξέλιξη του κβαντικού διαδικτύου και θα διασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων υποκείμενων υπολογιστικών πλατφορμών
