Για τον Γκούντμπερτ Σερφ, συνιδρυτή της γερμανικής Helsing, της πιο πολύτιμης νεοφυούς επιχείρησης στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα.
Ο Σερφ έπρεπε να παλέψει σκληρά για να προσελκύσει επενδύσεις μετά την ίδρυση της εταιρείας του - η οποία παράγει στρατιωτικά drone και τεχνητή νοημοσύνη για το πεδίο της μάχης - πριν από τέσσερα χρόνια.
Τώρα, αυτό είναι το μικρότερο από τα προβλήματά του. Η εταιρεία με έδρα το Μόναχο υπερδιπλασίασε την αξία της σε 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια συγκέντρωση κεφαλαίων τον περασμένο μήνα.
«Φέτος, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, η Ευρώπη ξοδεύει περισσότερα για την απόκτηση αμυντικής τεχνολογίας από τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Σερφ.
Ο πρώην συνεργάτης της McKinsey & Company λέει ότι η Ευρώπη μπορεί να βρίσκεται στο κατώφλι μιας μεταμόρφωσης στην καινοτομία στον τομέα της άμυνας, παρόμοια με το Μανχάταν Πρότζεκτ, την επιστημονική πρωτοβουλία που οδήγησε τις ΗΠΑ στην ταχεία ανάπτυξη πυρηνικών όπλων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
«Η Ευρώπη αρχίζει τώρα να συνειδητοποιεί τη σημασία της άμυνας».
Το Reuters μίλησε με δύο δωδεκάδες στελέχη, επενδυτές και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για να εξετάσει πώς η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, σκοπεύει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στον επανεξοπλισμό της ηπείρου.
Η κυβέρνηση του καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς θεωρεί την τεχνητή νοημοσύνη και τις τεχνολογίες των νεοφυών επιχειρήσεων ως βασικά στοιχεία των αμυντικών της σχεδίων και μειώνει τη γραφειοκρατία για να συνδέσει τις νεοφυείς επιχειρήσεις απευθείας με τα ανώτερα κλιμάκια του στρατού της, σύμφωνα με πηγές του Reuters.
Διαμορφωμένη από το τραύμα του ναζιστικού μιλιταρισμού και ένα ισχυρό μεταπολεμικό ειρηνιστικό ήθος, η Γερμανία διατηρούσε για πολύ καιρό έναν σχετικά μικρό και προσεκτικό αμυντικό τομέα, προστατευόμενη από τις εγγυήσεις ασφάλειας των ΗΠΑ.
Το επιχειρηματικό μοντέλο της Γερμανίας, διαμορφωμένο από μια βαθιά αποστροφή προς τον κίνδυνο, έχει επίσης ευνοήσει τις σταδιακές βελτιώσεις έναντι των ρηξικέλευθων καινοτομιών.
Όχι πια. Με την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη να είναι πλέον πιο αβέβαιη, η Γερμανία - ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της Ουκρανίας - σχεδιάζει να τριπλασιάσει σχεδόν τον τακτικό αμυντικό προϋπολογισμό της σε περίπου 162 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως έως το 2029.
Μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων θα διατεθεί για την αναδιαμόρφωση της φύσης του πολέμου, σύμφωνα με τις πηγές.
Η Helsing είναι μέρος μιας σειράς γερμανικών νεοσύστατων επιχειρήσεων στον τομέα της άμυνας που αναπτύσσουν τεχνολογία αιχμής, από ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης που μοιάζουν με άρματα μάχης και μη επανδρωμένα μίνι υποβρύχια έως κατασκοπευτικές κατσαρίδες έτοιμες για μάχη.
«Θέλουμε να βοηθήσουμε την Ευρώπη να ξαναβρεί τη δύναμή της», δήλωσε ο Σερφ.
Ορισμένες από αυτές τις μικρότερες εταιρείες συμβουλεύουν πλέον την κυβέρνηση παράλληλα με καθιερωμένες εταιρείες -τις λεγόμενες «πρωτοπόρες», όπως η Rheinmetall και η Hensold- που έχουν λιγότερα κίνητρα να επικεντρωθούν κυρίως στην καινοτομία, δεδομένου του μεγάλου όγκου παραγγελιών που έχουν για συμβατικά συστήματα, σύμφωνα με μία από τις πηγές.
Ένα νέο σχέδιο νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις, που εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο του Μερτς την Τετάρτη, αποσκοπεί στη μείωση των εμποδίων για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις με περιορισμένα οικονομικά μέσα να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, επιτρέποντας την προκαταβολή σε αυτές τις εταιρείες.
Ο νόμος θα δίνει επίσης το δικαίωμα στις αρχές να περιορίζουν τους διαγωνισμούς σε υποψηφίους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Μαρκ Βιέτφελντ, διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της εταιρείας κατασκευής αυτόνομων ρομπότ ARX Robotics, δήλωσε ότι σε πρόσφατη συνάντησή του με τον Γερμανό υπουργό Άμυνας Μπόρις Πιστόριους έγινε σαφές πόσο βαθιά είναι η αναθεώρηση της στάσης του Βερολίνου.
«Μου είπε: «Τα χρήματα δεν είναι πλέον δικαιολογία - υπάρχουν τώρα». Αυτό ήταν ένα σημείο καμπής», ανέφερε.
Πρωταγωνιστεί η Γερμανία
Μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην πολιτική σκηνή και την εκ νέου αμφισβήτηση της δέσμευσης της Αμερικής στο ΝΑΤΟ, η Γερμανία δεσμεύτηκε να επιτύχει τον νέο στόχο της συμμαχίας για αμυντικές δαπάνες ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2029 - ταχύτερα από τους περισσότερους Ευρωπαίους συμμάχους.
Αξιωματούχοι στο Βερολίνο έχουν τονίσει την ανάγκη να προωθηθεί μια ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία αντί να στηρίζεται σε αμερικανικές εταιρείες. Αλλά τα εμπόδια για την κλιμάκωση των πρωταθλητών της βιομηχανίας στη Γερμανία - και στην Ευρώπη ευρύτερα - είναι σημαντικά.
Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η αγορά στην Ευρώπη είναι κατακερματισμένη. Κάθε χώρα έχει τα δικά της πρότυπα προμηθειών για την εκπλήρωση των συμβάσεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο μεγαλύτερος στρατιωτικός δαπανητής στον κόσμο, διαθέτουν ήδη μια καθιερωμένη σταθερά αμυντικών κολοσσών, όπως η Lockheed Martin και η RTX, και πλεονέκτημα σε βασικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της δορυφορικής τεχνολογίας, των μαχητικών αεροσκαφών και των πυρομαχικών ακριβείας.
Η Ουάσινγκτον άρχισε επίσης να ενισχύει τις νεοσύστατες επιχειρήσεις αμυντικής τεχνολογίας το 2015 -συμπεριλαμβανομένης της Shield AI, της εταιρείας κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών Anduril και της εταιρείας λογισμικού Palantir- αναθέτοντάς τους τμήματα στρατιωτικών συμβάσεων.
Οι ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις μέχρι πρόσφατα φυτοζωούσαν με ελάχιστη κυβερνητική υποστήριξη.
Αλλά μια ανάλυση της Aviation Week τον Μάιο έδειξε ότι οι 19 κορυφαίοι αμυντικοί «αγοραστές» της Ευρώπης - συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και της Ουκρανίας - προβλέπεται να δαπανήσουν φέτος 180,1 δισεκατομμύρια για στρατιωτικές προμήθειες σε σύγκριση με 175,6 δισεκατομμύρια για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες της Ουάσινγκτον θα παραμείνουν υψηλότερες.
Ο Χανς Κρίστοφ Ατζποντιέν, επικεφαλής της γερμανικής ένωσης του τομέα ασφάλειας και άμυνας BDSV, δήλωσε ότι μια πρόκληση είναι ότι το σύστημα προμηθειών του στρατού είναι προσανατολισμένο προς τους καθιερωμένους προμηθευτές και δεν είναι κατάλληλο για τους γρήγορους ρυθμούς που απαιτούν οι νέες τεχνολογίες.
Το υπουργείο Άμυνας της Γερμανίας ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι λαμβάνει μέτρα για την επιτάχυνση των προμηθειών και την καλύτερη ενσωμάτωση των νεοφυών επιχειρήσεων, προκειμένου οι νέες τεχνολογίες να είναι γρήγορα διαθέσιμες.
Cyborg κατσαρίδες
Ο Σβεν Βαϊζενέγκερ, επικεφαλής του Cyber Innovation hub, του κέντρου καινοτομίας της Bundeswehr, δήλωσε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει επίσης τις κοινωνικές συμπεριφορές, αφαιρώντας το στίγμα της εργασίας στον αμυντικό τομέα.
«Η Γερμανία έχει αναπτύξει ένα εντελώς νέο άνοιγμα απέναντι στο θέμα της ασφάλειας μετά την εισβολή», δήλωσε.
Ο ίδιος ότι λαμβάνει 20-30 αιτήματα στο Linkedin την ημέρα, σε σύγκριση με ίσως 2-3 εβδομαδιαία το 2020, με ιδέες για την ανάπτυξη αμυντικής τεχνολογίας.
Ορισμένες από τις υπό ανάπτυξη ιδέες μοιάζουν με επιστημονική φαντασία - όπως για παράδειγμα οι cyborg κατσαρίδες της Swarm Biotactics που είναι εξοπλισμένες με εξειδικευμένα μικροσκοπικά σακίδια πλάτης που επιτρέπουν τη συλλογή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο μέσω καμερών.
Τα ηλεκτρικά ερεθίσματα θα πρέπει να επιτρέπουν στους ανθρώπους να ελέγχουν τις κινήσεις των εντόμων εξ αποστάσεως. Στόχος είναι να παρέχουν πληροφορίες παρακολούθησης σε εχθρικά περιβάλλοντα - για παράδειγμα πληροφορίες για τις θέσεις του εχθρού.
«Τα βιορομπότ μας - βασισμένα σε ζωντανά έντομα - είναι εξοπλισμένα με νευρική διέγερση, αισθητήρες και ασφαλείς μονάδες επικοινωνίας», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Στέφαν Βίλχελμ. «Μπορούν να κατευθύνονται μεμονωμένα ή να λειτουργούν αυτόνομα σε σμήνη.
Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, Γερμανοί επιστήμονες πρωτοστάτησαν σε πολλές στρατιωτικές τεχνολογίες που έγιναν παγκόσμια πρότυπα, από βαλλιστικούς πυραύλους μέχρι αεροσκάφη τζετ και κατευθυνόμενα όπλα. Αλλά μετά την ήττα της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία αποστρατικοποιήθηκε και το επιστημονικό της ταλέντο διασκορπίστηκε.
Ο Βέρνερ φον Μπράουν, ο οποίος εφηύρε τον πρώτο βαλλιστικό πύραυλο για τους Ναζί, ήταν ένας από τους εκατοντάδες Γερμανούς επιστήμονες και μηχανικούς που μεταφέρθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου αργότερα εργάστηκε στη NASA και ανέπτυξε τον πύραυλο που μετέφερε τα διαστημόπλοια Apollo στη Σελήνη.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η αμυντική καινοτομία αποτέλεσε ισχυρό μοχλό οικονομικής προόδου. Τεχνολογίες όπως το διαδίκτυο, το GPS, οι ημιαγωγοί και οι κινητήρες αεριωθουμένων προήλθαν από στρατιωτικά ερευνητικά προγράμματα πριν μεταμορφώσουν την πολιτική ζωή.
Χτυπημένη από τις υψηλές τιμές της ενέργειας, την επιβράδυνση της ζήτησης για τις εξαγωγές της και τον ανταγωνισμό από την Κίνα, η οικονομία της Γερμανίας ύψους 4,75 τρισεκατομμυρίων δολαρίων συρρικνώθηκε τα τελευταία δύο χρόνια. Η επέκταση της στρατιωτικής έρευνας θα μπορούσε να δώσει οικονομική ώθηση.
«Απλώς πρέπει να φτάσουμε σε αυτή τη νοοτροπία: μια ισχυρή αμυντική βιομηχανική βάση σημαίνει ισχυρή οικονομία και καινοτομία σε στεροειδή», δήλωσε ο Μάρκους Φέντερλε, διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής εταιρείας Tholus Capital που εστιάζει στην άμυνα.
