Μαργαρίτης Σχοινάς: Μόνο φρένο στην Ακροδεξιά, η Συμφωνία της ΕΕ στο Μεταναστευτικό

Μαργαρίτης Σχοινάς: Μόνο φρένο στην Ακροδεξιά, η Συμφωνία της ΕΕ στο Μεταναστευτικό

Το μεγάλο στοίχημα για την Ευρώπη είναι σύντομα μια Συμφωνία για το Μεταναστευτικό. Τυχόν νέα αποτυχία, θα δώσει άλλον αέρα στα πανιά της Ακροδεξιάς, ενόψει ευρωεκλογών. Ο Αντιπρόεδρος της ΕΕ, Μ. Σχοινάς εξηγεί στο Liberal γιατί μετά από τόσα χρόνια αποτυχιών το καλό σενάριο είναι κοντά, ακόμη και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Ουγγαρίας.

Αναγνωρίζει βέβαια ότι ακόμη και αν υπογραφεί το Σύμφωνο Μετανάστευσης μέχρι τα τέλη του έτους ή μέσα στο πρώτο εξάμηνο, πριν από τις κάλπες του Ιουνίου, η μεγάλη πρόκληση αφορά την εφαρμογή του και στην πράξη, ένα από τα μεγάλα διακυβεύματα για τον επόμενο πολιτικό κύκλο. «Αλλά η ψήφιση του θα έχει βάλει ένα πρώτο φρένο στον λαϊκισμό και την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών», εκτιμά. 

Για τα ελληνοτουρκικά, χαρακτηρίζει μεγάλη επιτυχία της ελληνικής πολιτικής τάξης και του κ. Μητσοτάκη ότι τις έχει καταστήσει κεντρικό τμήμα των ευρωτουρκικών σχέσεων. «Δεν κινείται τίποτα στα ευρωτουρκικά χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας και για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή στάση, η Αθήνα υπολογίζεται ως συνδιαμορφωτής της», όπως λέει.

Στο ερώτημα τι κινδύνους θα μπορούσε να αντιμετωπίσει η Ευρώπη, αναφέρεται στο σενάριο που τα εξωτερικά της σύνορα αποδειχθούν ευάλωτα, ενώ δεν κρύβει ότι τον ανησυχεί το ενδεχόμενο μετά από τυχόν νίκη Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές του 2024, οι ΗΠΑ να κρατήσουν αποστάσεις από την στήριξη της Ουκρανίας και η ΕΕ να παραμείνει επί της ουσίας μόνη απέναντι στην Ρωσία. «Καμία ωστόσο απεμπλοκή των ΗΠΑ δεν μπορεί να υπάρξει, εφόσον πρώτα δεν αντικατασταθεί από ένα σύστημα εγγυήσεων για την Ουκρανία, ένα σύστημα ασφάλειας που θα επιτρέπει την απεμπλοκή», εκτιμά ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

Το 73% των ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι το βιοτικό τους επίπεδο θα υποβαθμιστεί τον επόμενο χρόνο λόγω του πληθωρισμού, σύμφωνα με το πρόσφατο Ευρωβαρόμετρο. Την ίδια στιγμή η πρόσφατη έρευνα της Europe Elects δείχνει ότι αν γίνονταν εκλογές άμεσα η ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» των αντιευρωπαϊκών ακροδεξιών κομμάτων θα ήταν 3ο κόμμα στην Ευρωβουλή. Πώς ανακόπτεται η άνοδος της Ακροδεξιάς;

Η Ευρώπη είναι μια ένωση Δημοκρατιών και οι εκλογές είναι ισχύς για την ίδια, όχι απειλή. Διαφωνώ με την άποψη ότι έχουν ανοίξει οι πύλες της κολάσεως. Αντιθέτως έχουμε συχνά δει ότι οι εκλογές αποτελούν το έναυσμα ώστε πολιτικές δυνάμεις που πριν δεν ήταν ευνοϊκά τοποθετημένες απέναντι στην Ευρώπη, να γίνουν πιο υπεύθυνες.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της κυβέρνησης Μελόνι που προέκυψε από έναν ευρωσκεπτικιστικό συσχετισμό δυνάμεων, αλλά εδώ και ένα χρόνο αποδεικνύει μάλλον το αντίθετο. Η Ιταλία είναι μέσα σε όλες τις μεγάλες πολιτικές αποφάσεις, ενώ προ ημερών ανακοίνωσε και ότι σχεδιάζει να αποσυρθεί από την Συμφωνία Belt and Road (Ο δρόμος του Μεταξιού), το μεγάλο οικονομικό σχέδιο της Κίνας.

Μπορεί επίσης στην Ολλανδία το 24% να ψήφισε τον Βίλντερς, ωστόσο, το 76% δεν τον ψήφισε και πρέπει να δούμε τι είδους κυβέρνηση θα προκύψει. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η νέα ολλανδική κυβέρνηση δεν θα κινείται στην λογική της ευρωφοβικής και απορριπτικής κατά της Ευρώπης, καμπάνιας Βίλντερς.

Επίσης, η ανοδική τροχιά της άκρας Δεξιάς δεν είναι μη αναστρέψιμη. Το πρόσφατο παράδειγμα της Πολωνίας είναι χαρακτηριστικό της υποχώρησης της επιρροής της άκρας Δεξιάς. Το εθνικολαϊκιστικό κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) έχασε οκτώ μονάδες στις εκλογές του Οκτωβρίου, ενώ ο φιλοευρωπαικος πολυσυλλεκτικός σχηματισμός Πολιτική Πλατφόρμα (ΚΟ) αύξησε τις δυνάμεις του. 

Σας μεταφέρω δηλαδή μια πιο αισιόδοξη ανάγνωση του φαινομένου που περιγράφετε. Και εκτιμώ πως οποιοδήποτε αποτέλεσμα και να προκύψει από τις ευρωεκλογές του προσεχούς Ιουνίου, θα υφανθεί με ένα τρόπο που δεν είναι απορριπτικό σε σχέση με την Ευρώπη.

Δηλαδή λέτε ότι τα ευρωσκεπτικιστικά και ακροδεξιά κόμματα όταν αναλαμβάνουν κυβερνητικά καθήκοντα προσγειώνονται στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα και λειαίνουν τις θέσεις τους; Ακόμη κι έτσι όμως, τι άλλο πυροδοτεί την άνοδο τους, αν όχι η αδυναμία της ΕΕ να δώσει πειστικές απαντήσεις σε βασικά ζητήματα που απασχολούν τον Ευρωπαίο πολίτη, όπως το μεταναστευτικό; 

Η άνοδος της Ακροδεξιάς οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές ομάδες πληθυσμού θεωρούν ότι οι απαντήσεις που δίνονται σε πολιτικό επίπεδο από τις εθνικές κυβερνήσεις και την ΕΕ σε θέματα, όπως ασφάλεια των συνόρων, μεταναστευτικό και πληθωρισμός, δεν είναι επαρκείς. Τον φόβο αυτό εκμεταλλεύονται οι Ακροδεξιοί που εισκομίζουν στη δημόσια συζήτηση απλοϊκές λύσεις για πολύ σύνθετα προβλήματα. Η απάντηση σε αυτό ποια είναι; Να παράξουν η Ευρώπη και οι εθνικές κυβερνήσεις καλές πολιτικές σε αυτά τα θέματα.

Πηγή: Shutterstock

Άρα τα μέχρι τώρα τα εκλογικά αποτελέσματα σε μια σειρά από χώρες δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν έχουν δει πειστικές απαντήσεις;

Δεν έχουν δει διότι πληρώνουμε ακόμη το κόστος της μη Ευρώπης στο μεταναστευτικό. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια αποτυχιών, τώρα επιτέλους καταλήγουμε σε ένα συνεκτικό πλαίσιο ευρωπαϊκής πολιτικής με το Σύμφωνο Μετανάστευσης, το οποίο θα αποδώσει καρπούς στον επόμενο κύκλο. Το Μεταναστευτικό είναι το κλειδί για τη συγκράτηση της ανόδου της Ακροδεξιάς.

Τυχόν αποτυχία της ΕΕ να έρθει σε συμφωνία με τις χώρες-μέλη για να θεσπίσει το σύμφωνο πριν τις ευρωεκλογές θα ήταν αέρας στα πανιά της Ακροδεξιάς;

Απολύτως. Αυτή τη στιγμή όμως βρισκόμαστε εβδομάδες μακριά από το καλό σενάριο. Από μια μεγάλη ευρωπαϊκή συμφωνία για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, πιθανότατα στις αρχές του επόμενου χρόνου, η οποία για πρώτη φορά θα κλονίσει το επιχείρημα των άκρων ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να επιλύσει τα προβλήματα σε αυτό τον τομέα. Θα είναι η πρώτη φορά που οι εκλογείς θα προσέλθουν να ψηφίσουν με τη γνώση ότι η Ευρώπη έφερε και εδώ μια λύση.

Περιγράψτε μας τους βασικούς άξονες του Συμφώνου, έτσι όπως διαμορφώνεται σε αυτό το τελικό του στάδιο.

Το Σύμφωνο θα το περιέγραφα ως ένα τριώροφο οικοδόμημα. Ο πρώτος όροφος είναι οι σχέσεις της ΕΕ με τις τρίτες χώρες, προέλευσης και διέλευσης. Εδώ χτίζουμε ένα πλέγμα συμφωνιών που θα αναγκάσει τις χώρες αυτές να δουλεύουν με την Ευρώπη, όχι απέναντί της. Στόχος μας είναι να έχουμε λιγότερες ροές προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρώπη.

Ο δεύτερος όροφος αφορά τη συλλογική επιτήρηση των εξωτερικών συνόρων, που δεν πρέπει να αφεθεί στα κράτη της πρώτης υποδοχής, ενώ παράλληλα προβλέπει ομοιόμορφες διαδικασίες στα σύνορα, όπως το screening, τις γρήγορες επιστροφές, κλπ.

Τι είναι το screening; Ότι όποιος φτάνει στα ευρωπαϊκά σύνορα θα υπόκειται μέσα σε πέντε ημέρες σε έλεγχο ασφαλείας, υγείας, ταυτοποίηση, καθώς επίσης θα αξιολογείται η πιθανότητα να λάβει προστασία ασύλου ή όχι. Οποιος δεν έχει τέτοια πιθανότητα θα μπαίνει στα ειδικά προ-αναχωρησιακά κέντρα και θα επιστρέφει πίσω. 

Σήμερα τι ισχύει με τη διαδικασία αίτησης ασύλου; 

Σήμερα, στην διαδικασία αίτησης εισέρχονται οι πάντες. Στο εξής, στην διαδικασία αίτησης ασύλου θα εντάσσονται πολύ λιγότεροι, με την αρμοδιότητα να ανήκει στην κάθε χώρα. Και αν κάποια κρίνει ότι σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο δεν μπορεί να ανταποκριθεί, τότε θα ενεργοποιείται ο τρίτος όροφος. Δηλαδή η αλληλεγγύη και ο επιμερισμός των βαρών. Εδώ μιλάμε για ένα υποχρεωτικό μείγμα αλληλεγγύης που θα απαντά σε οποιοδήποτε αίτημα για στήριξη σε στιγμές κρίσης. Το σύστημα επιμερισμού των βαρών ισχύει ήδη αλλά άτυπα. Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει κάνει τις μεγαλύτερες μετεγκαταστάσεις προσφύγων σε άλλες χώρες, χωρίς να έχουμε ακόμη το σύμφωνο.

Μπορεί η Ουγγαρία να μπλοκάρει τη συμφωνία; 

Οχι, ακόμη και αν δεν ακολουθήσει, έχουμε εξασφαλίσει την πλειοψηφία για να προχωρήσουμε. Είμαι πιο αισιόδοξος από ποτέ ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία, έχουμε μπει στην τελική ευθεία και ελπίζω ότι η διαπραγμάτευση θα έχει ολοκληρωθεί εντός της ισπανικής προεδρίας, δηλαδή μέχρι τα τέλη του 2023. Αν για οποιοδήποτε λόγο, υπάρξει κάποια εκκρεμότητα, ακολουθεί η βελγική προεδρία και γνωρίζετε ότι οι Βέλγοι είναι οι πρωταθλητές στην τέχνη του συμβιβασμού. 

Ακούγεται πολύ ωραίο όλο αυτό που περιγράφεται, μετά από τόσα χρόνια άγονων συζητήσεων. Ποιός εγγυάται όμως ότι θα λειτουργήσει, δηλαδή ότι θα εφαρμοστεί και στην πράξη; 

Προφανώς, η επόμενη μεγάλη πρόκληση αφορά την εφαρμογή και στην πράξη του Συμφώνου για τη Μετανάστευση, γεγονός που θα είναι ένα από τα μεγάλα διακυβεύματα για τον επόμενο πολιτικό κύκλο. Αλλά η ψήφισή του θα έχει βάλει ένα πρώτο φρένο στον λαϊκισμό και την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών. Το στοίχημα είναι αυτό ακριβώς που περιγράφετε.

Πηγή: Shutterstock

Έχετε δεχθεί αυστηρή κριτική ως ΕΕ ότι ακολουθείτε πολιτική κατευνασμού απέναντι στην Τουρκία. Τι στάση τηρεί σήμερα η ΕΕ απέναντι σε ένα καθεστώς που παλινδρομεί ανάμεσα στον «έρωτα» για τον Πούτιν και την Χαμάς και την επιθυμία να είναι μια προς ένταξη χώρα;

Καταρχήν, υπάρχουν δύο διάδρομοι στις ευρωτουρκικές σχέσεις, ο προενταξιακός, ο οποίος είναι απόλυτα μπλοκαρισμένος για τους λόγους που προαναφέρατε και ένας δεύτερος, αυτός της θετικής ατζέντας, ο οποίος παραμένει ανοικτός και όπου ΕΕ και Τουρκία μπορούν να συνεργαστούν σε τομείς αμοιβαίου οφέλους, όπως η τελωνειακή ένωση, το μεταναστευτικό, η βίζα, το εμπόριο, κλπ. Στη θετική ευρωτουρκική ατζέντα η Ελλάδα πρωταγωνιστεί μετά και την προ ημερών συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν.

Είναι μεγάλη η επιτυχία της ελληνικής πολιτικής τάξης και του κ. Μητσοτάκη ότι έχει καταστήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ένα κεντρικό τμήμα των ευρωτουρκικών σχέσεων. Δεν κινείται τίποτα στα ευρωτουρκικά χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας και για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή στάση υπολογίζεται η Ελλάδα ως συνδιαμορφωτής της.

Είναι γνωστή η τουρκική στάση να καλεί την Ελλάδα σε συζήτηση, αλλά χωρίς τρίτους, εννοώντας την ΕΕ. Σε περίπτωση που προχωρήσει ο ελληνοτουρκικός διάλογος, ποια θέση θα τηρήσει η Ευρώπη;

Έχω επιχειρήσει πάρα πολλές φορές να εξηγήσω στους Τούρκους συνομιλητές μας ότι κάνουν μεγάλο λάθος αν νομίζουν ότι Ελλάδα και Τουρκία μπορούν να συζητήσουν διμερώς, αφήνοντας εκτός την ΕΕ. Η Ελλάδα έχει ταυτοτική σχέση με την Ευρώπη, δεν μπορεί να διαχωρίσει τις επιδιώξεις της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι μέσω της ΕΕ που τις πετυχαίνει. Την ίδια στάση επομένως θα τηρήσουμε και τώρα.

Σε μια εποχή γεωπολιτικών ανατροπών και συνεχών προκλήσεων, με τόσα ανοικτά μέτωπα, υπό ποιες συνθήκες θα μπορούσε η Ευρώπη να κινδυνεύσει;

Η Ευρώπη θα μπορούσε να κινδυνεύσει αν τα εξωτερικά της σύνορα αποδειχθούν ευάλωτα. Αν για οποιοδήποτε λόγο, η ΕΕ δεν καταφέρει να προστατεύσει τις χώρες της Βαλτικής, τον περίγυρό της, δηλαδή τη Μολδαβία, αν μειωθεί η στήριξη προς την Ουκρανία. Τότε, η Ευρώπη θα γίνει ευάλωτη. Είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος που θα περάσει αυτόματα από την άμυνα στην οικονομία, από την οικονομία στην κοινωνία, από την κοινωνία στις ευκαιρίες. Δεν είμαστε εκεί γιατί μέχρι σήμερα με την ανεπιφύλακτη, ενθουσιώδη, χωρίς υποσημειώσεις, στήριξη προς την Ουκρανία των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ, και φυσικά την πολεμική συνδρομή του ΝΑΤΟ και τη βοήθεια των ΗΠΑ, έχουμε στείλει το ακριβώς αντίθετο μήνυμα. 

Σας ανησυχεί το σενάριο μετά από τυχόν νίκη του Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές του 2024, οι ΗΠΑ να κρατήσουν αποστάσεις από την στήριξη της Ουκρανίας και η ΕΕ να παραμείνει επί της ουσίας μόνη της απέναντι στην Ρωσία;

Η εξίσωση θα ήταν σαφέστατα πολύ πιο δύσκολη χωρίς τις ΗΠΑ. Η οποιαδήποτε όμως μετεξέλιξη της στάσης των Αμερικανών θα πρέπει να συνδέεται με την αποσαφήνιση ενός καθεστώτος εγγυήσεων για την Ουκρανία, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει και την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Καμία δηλαδή απεμπλοκή των ΗΠΑ δεν μπορεί να υπάρξει, εφόσον πρώτα δεν αντικατασταθεί από ένα σύστημα ασφάλειας που θα επιτρέπει την απεμπλοκή.

Σας απασχολεί πάντως απ’ ότι βλέπω ένα ενδεχόμενο απεμπλοκής των ΗΠΑ από την περιοχή…

Ναι, με απασχολεί, αλλά δεν θα ήθελα να το θεωρήσω και δεδομένο. Όπως λένε και οι Αμερικανοί, we'll cross that bridge when we get there. Ας μην προτρέχουμε, ας περίμενουμε να δούμε πως εξελίσσονται τα πράγματα, και αν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε θα δούμε πώς θα το χειριστούμε.

Ποιος εγγυάται ότι ακόμη κι αν ενταχθεί η Ουκρανία στην ΕΕ, και πάλι η Ρωσία δεν θα κινηθεί επιθετικά εναντίον της;  

Σας είπα ότι η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα αποτελεί ένα μόνο τμήμα των συνολικών διευθετήσεων ασφάλειας. Η ένταξη στην ΕΕ θα λειτουργήσει ως εγγύηση για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της και ενδυνάμωσης των θεσμών της. Προφανώς, θα υπάρξουν και άλλες, στρατιωτικές και γεωπολιτικές εγγυήσεις ασφάλειας. 

Πόσο μακριά είμαστε από τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Στρατού κε Αντιπρόεδρε; 

Κατά μια έννοια η Ευρώπη της ασφάλειας αρχίζει ήδη να προβάλει. Διεξάγουμε κοινές έρευνες για αμυντικά οπλικά συστήματα, έχουμε ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις για σύγκλιση των αμυντικών προγραμμάτων, κοινές προμήθειες και η επόμενη κίνηση θα είναι η δημιουργία το 2024 της ευρωπαϊκής δύναμης ταχείας ανάπτυξης, (rapid reaction force).

Ξέρω ότι ακούτε εδώ και πολλά χρόνια τα περί ενός «ευρωπαϊκού στρατού», αλλά προ μηνών το σώμα αυτό έκανε μόλις την πρώτη του άσκηση. Στην πράξη αρχίζει να διαμορφώνεται μια πρώτη εμβρυακή κατάσταση μιας δύναμης, η οποία κάποια μέρα θα μπορούσε να πάρει χαρακτηριστικά ευρωστρατού με την προϋπόθεση ότι αυτή η ευρωπαϊκή δύναμη θα αναπτύσσεται όπου διακυβεύονται ευρωπαϊκά γεωπολιτικά συμφέροντα.

Και επειδή γνωρίζω την θεσμική και νομική διάσταση όλου του συστήματος, η διαδικασία θέλει το χρόνο της. Αλλωστε μην νομίζετε ότι είναι τόσοι πολλοί στην Ευρώπη που κατατάσσουν στις μείζονες προτεραιότητες τη δημιουργία ενός ευρωστρατού. Ας μην ξεχνάμε ότι οι αξιωματικοί περνούν από εθνικές σχολές ευελπίδων, τα νάματα τους είναι εθνικά. Δεν είναι καθόλου απλή η δημιουργία ενός στρατού με ευρωπαϊκή ταυτότητα.

 
Πηγή: Shutterstock

Σύμφωνο Σταθερότητας. Μετά και την προ ημερών συνεδρίαση του Ecofin φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος σε επιμέρους θέματα. Βλέπετε να επιτυγχάνεται σύντομα μια συμφωνία πάνω στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες προς όφελος της Ελλάδας; 

Εκτιμώ ότι η πρόταση της ΕΕ για την εξατομίκευση των κανόνων της δημοσιονομικής πειθαρχίας αντί μιας κεντρικής, ομοιόμορφης προσέγγισης που χαρακτήριζε το παλαιό σύμφωνο, συνεχίζει να αποτελεί τη βάση για οποιαδήποτε συμφωνία. Αλλά οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε μια πολύ κρίσιμη φάση και οτιδήποτε πούμε πριν την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης εβδομάδας θα είναι παρακινδυνευμένο. Ας μείνουμε σε αυτό.

Ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Εδώ και καιρό Αμερικανοί και Καναδοί, κινητροδοτούν με επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές όσες επιχειρήσεις επιλέγουν τη Β. Αμερική για να στήσουν επενδύσεις στην πράσινη και ψηφιακή οικονομία. Και έτσι η απόβαση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού συνεχίζεται. Τι κάνει η ΕΕ για να αντιστρέψει αυτή την κατάσταση; 

Σήμερα, μαίνεται μια παγκόσμια κούρσα γύρω από την πράσινη τεχνολογία, τις σπάνιες γαίες, τα μικροτσίπς και το εξειδικευμένο προσωπικό. Και μπορεί το αμερικανικό IRA να είναι πολύ επιθετικό, αλλά και το ευρωπαϊκό RRF χρηματοδοτεί πράσινες επενδύσεις. Έχουμε επίσης το Innovation Fund το οποίο αναμένουμε ότι θα προσφέρει σημαντική βοήθεια για επενδύσεις σε μπαταρίες.

Στο οπλοστάσιό μας υπάρχει επίσης το Critical Raw Materials Act με στόχους για τις σπάνιες γαίες, το New Talent Pool για να προσελκύσουμε δεξιότητες από τρίτες χώρες. Αρκετά από αυτά τα εργαλεία είναι καινούργια, κάποια δεν έχουν παρά μερικούς μήνες που έχουν δημιουργηθεί. Επομένως υπάρχουν τεράστια περιθώρια για την Ευρώπη να παίξει με απαιτήσεις στο γήπεδο του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Ας μην εξάγουμε γρήγορα συμπεράσματα. Σε αυτό το νέο παγκόσμιο γήπεδο, η Ευρώπη θα παίξει το προσεχές διάστημα ακόμη πιο επιθετικά για να κερδίσει ή τουλάχιστον για να μην χάσει σε κανένα από αυτά τα πεδία.