Σε μια περίοδο που ο ταχυδρομικός τομέας βρίσκεται σε φάση μετάβασης και εκσυγχρονισμού, ο ρόλος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) καθίσταται κρίσιμος. Ο Πρόεδρος της ΕΕΤΤ, Κωνσταντίνος Μασσέλος, μιλά για τις αρμοδιότητες της Αρχής απέναντι στα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), την έννοια της καθολικής υπηρεσίας και τις προκλήσεις που συνεπάγεται η εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των πολιτών, από το πιο απομακρυσμένο νησί μέχρι το τελευταίο χωριό, σε βασικές ταχυδρομικές υπηρεσίες.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Μασσέλος εξηγεί γιατί η ΕΕΤΤ δεν παρεμβαίνει στο επιχειρησιακό σχέδιο των ΕΛΤΑ, πώς αξιολογεί την ποιότητα των υπηρεσιών και τι σημαίνει στην πράξη η ισορροπία ανάμεσα σε ρυθμιστική υποχρέωση και οικονομική βιωσιμότητα.
Συνέντευξη στην Μαρία Γεωργιάδου
Θα ήθελα να μας πείτε ποια είναι οι αρμοδιότητες της ΕΕΤΤ για τα ΕΛΤΑ
Η βασική αρμοδιότητα που έχει η ΕΕΤΤ είναι να επιβλέπει την παροχή της καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας από τα ΕΛΤΑ, γιατί τα ΕΛΤΑ είναι ο πάροχος της καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας.
Να αποσαφηνίσουμε τι σημαίνει αυτό;
Η καθολική υπηρεσία είναι μια έννοια που υπάρχει κυρίως στις ρυθμιζόμενες αγορές και έχει σαν στόχο όλοι οι πολίτες της χώρας -ακόμα και αν βρίσκονται σε περιοχές που δεν είναι ελκυστικές για επενδύσεις σε απαιτούμενες υποδομές- να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε μια υπηρεσία που θεωρείται ουσιώδης. Με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο, οι κλασσικές ταχυδρομικές υπηρεσίες πρέπει να είναι διαθέσιμες, ποιοτικές και σε προσιτή τιμή για όλους τους πολίτες, στο τελευταίο χωριό, στο τελευταίο βουνό ή νησί.
Η βασική μας αρμοδιότητα λοιπόν όπως έλεγα στην καθολική ταχυδρομική υπηρεσία κινείται σε δύο κυρίως άξονες. Είμαστε ο φορέας, ο οποίος κάνει την επαλήθευση του καθαρού κόστους της καθολικής υπηρεσίας και εισηγείται στο αρμόδιο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης το κόστος αυτό, για να αποζημιωθούν τα ΕΛΤΑ.
Επειδή υπάρχουν περιοχές που η παροχή της ταχυδρομικής υπηρεσίας έχει μεγάλο κόστος, αυτός που αναλαμβάνει να την παρέχει πρέπει να υποστηριχθεί για να το κάνει, ειδάλλως εφόσον δεν υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον δεν θα το έπραττε.
Εμείς, λοιπόν, κάθε χρόνο ενημερωνόμαστε από τα ΕΛΤΑ για το καθαρό κόστος που προκύπτει από την υποχρέωση για την παροχή της καθολικής υπηρεσίας, το επαληθεύουμε και εισηγούμαστε στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αυτό το επαληθευμένο ποσό για να αποδοθεί στα ΕΛΤΑ.
Ο δεύτερος άξονας είναι ο έλεγχος της ποιότητας της καθολικής υπηρεσίας που προσφέρουν τα ΕΛΤΑ, η οποία πρέπει να πληρεί κάποιες προϋποθέσεις, όπως ο χρόνος που φτάνουν τα γράμματα στους παραλήπτες τους.
Εφόσον αξιολογείτε αυτή την υπηρεσία δεν θα έπρεπε να έχετε γνώση για το επιχειρησιακό σχέδιο των ΕΛΤΑ για το κλείσιμο των καταστημάτων;
Εμείς ελέγχουμε το βαθμό επίτευξης συγκεκριμένων δεικτών επίδοσης στην καθολική ταχυδρομική υπηρεσία, γιατί αυτό ορίζεται εκ του νόμου. Ο τρόπος που θα το πετύχουν είναι εκτός του πεδίου του ρυθμιστή και γι’ αυτό δεν έχουν την υποχρέωση τα ΕΛΤΑ να μας παρουσιάσουν το business plan τους. Εμείς ελέγχουμε την απόδοση τους.
Θα πω κάτι ακραίο για να γίνω κατανοητός. Με βάση το ρυθμιστικό πλαίσιο, τα ΕΛΤΑ πρέπει να εξασφαλίσουν αφενός ένα επαρκές σύνολο σημείων πρόσβασης των χρηστών σε όλη την Επικράτεια για την παροχή της καθολικής υπηρεσίας και αφετέρου να διαθέτουν ένα τουλάχιστον σημείο πρόσβασης περισυλλογής της αλληλογραφίας για κάθε 1.000 κατοίκους στις αστικές περιοχές και ένα τουλάχιστον σημείο πρόσβασης σε κάθε οικισμό στις αγροτικές περιοχές της χώρας. Εάν ικανοποιούν τις παραπάνω προϋποθέσεις και επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν κάτι πολύ εξελιγμένο για να πηγαίνουν τα γράμματα στον παραλήπτη όπως drones αντί άλλου τρόπου, είναι δικαίωμα τους εφόσον επιτυγχάνονται οι δείκτες επίδοσης που έχουν οριστεί. Δεν μας αφορά ο τρόπος υλοποίησης της καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας, μας αφορά η επίτευξη των χρόνων που προβλέπονται.
Γιατί πιστεύετε ότι γίνεται όλος αυτός ο ντόρος με τα ΕΛΤΑ;
Η καθολική υπηρεσία είναι μια βαριά ρυθμιστική υποχρέωση και έχει κόστος. Τα ΕΛΤΑ είναι σε φάση μετασχηματισμού και εξυγίανσης και προσπαθούν να μην είναι ζημιογόνα. Αυτά τα δύο είναι σημαντικοί στόχοι και η ταυτόχρονη επίτευξη τους παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις.
Αντίστοιχο είναι το παράδειγμα και στις τηλεπικοινωνίες, όπου η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητάει μέχρι το 2030 όλοι οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να έχουν πρόσβαση σε 1GB το δευτ. σταθερή σύνδεση. Αυτό καλούνται να το κάνουν οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι με κατάλληλες επενδύσεις αλλά μέσα σε ένα πλαίσιο με ισχυρό ανταγωνισμό για να είναι οι τιμές όσο το δυνατόν χαμηλότερες. Από τη μία ζητούνται από τους παρόχους επενδύσεις και από την άλλη να μειώσουν τα έσοδα τους από τις υπηρεσίες τους. Αυτά είναι συγκρουόμενοι στόχοι.
Έχοντας όμως εμπειρία από την συνεχή αξιολόγηση των ΕΛΤΑ θεωρείτε ότι υπάρχει κίνδυνος με την συρρίκνωση του δικτύου να πληγεί η καθολική υπηρεσία;
Θα μπορούσε να σημαίνει ότι μειώνεται η ποιότητα της απόδοσης της καθολικής υπηρεσίας. Αν όμως τα ΕΛΤΑ έχουν εναλλακτικό σχέδιο, -το οποίο δεν το γνωρίζω γιατί όπως σας είπα δεν αξιολογούμε το επιχειρησιακό σχέδιο των ΕΛΤΑ-, δεν μπορώ να σας πω ότι αυτό απαραίτητα θα οδηγήσει σε πτώση της ποιότητας της καθολικής υπηρεσίας, γιατί είναι πιθανό με το εναλλακτικό τους σχέδιο να επιτυγχάνονται καλύτερες υπηρεσίες και να επιτυγχάνονται οι στόχοι ποιότητας υπηρεσίας.
Ο δικός σας βαθμός παρέμβασης δηλαδή έγκειται στο αν δεν υπάρχει η ποιότητα; Και αν συμβεί αυτό με ποιον τρόπο παρεμβαίνετε;
Καλούμε τα ΕΛΤΑ σε ακρόαση και μπορούμε να τους επιβάλλουμε ακόμα και πρόστιμο. Αυτό προβλέπεται εάν δεν τηρούν την ρυθμιστική τους υποχρέωση και δεν επιτυγχάνουν τους στόχους.
Βάσει της εμπειρίας σας, πιστεύετε ότι το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις ταχυδρομικές υπηρεσίες ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες που υπάρχουν;
Αυτό συμπίπτει με αυτό που προανέφερα, πόσο ρεαλιστικό είναι το ρυθμιστικό πλαίσιο και οι απαιτήσεις που θέτει και πως συμβιβάζεται με την απαίτηση οι φορείς να είναι από άποψη κόστους υγιείς και όχι ζημιογόνοι. Υπάρχει συζήτηση και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για αναθεώρηση του πλαισίου της καθολικής υπηρεσίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο χρειάζεται αναθεώρηση και έχει επισήμως εξαγγείλει ότι θα προτείνει το νέο Delivery Act στα τέλη του 2026. Βέβαια η έγκριση θα χρειαστεί στη συνέχεια 1 έως 2 χρόνια. Είναι λοιπόν ένα θέμα συζήτησης και επανεξέτασης αυτό.
