Τα τρία σημεία - «κλειδιά» στα οποία θα πρέπει να εστιάσει η χώρα μας, ώστε να μετασχηματιστεί σ' έναν ισχυρό και ανταγωνιστικό οικοσύστημα στον κλάδο της Βιοτεχνολογίας, αναλύει διεξοδικά σε συνέντευξή του στο Liberal, ο δρ. Νίκος Κυρπίδης, συνιδρυτής και συνεργάτης του μη κερδοσκοπικού οργανισμού BioInnovation Greece.
Σύμφωνα με τον κ. Κυρπίδη, «με τα σωστά εργαλεία και συνέργειες, η βιοτεχνολογία μπορεί να εξελιχθεί στον μεγαλύτερο πυλώνα εθνικής ανάπτυξης με διεθνές αποτύπωμα».
Συνέντευξη στον Χρήστο Θ. Παναγόπουλο
Μπορείτε να μας δώσετε μια σύντομη επισκόπηση της BioInnovation Greece; Ποιο είναι το όραμα και η αποστολή της εταιρείας;
Η BioInnovation Greece (BiG) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2024 με στόχο να λειτουργήσει ως δυναμικό think tank και καταλύτης για την ανάπτυξη του οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα. Πλαισιώνεται από ομάδα έμπειρων επαγγελματιών με βαθιά γνώση και πολυετή εμπειρία στους τομείς της βιοτεχνολογίας, της υγείας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Με ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, η ομάδα της BiG συγκεντρώνει εξειδίκευση σε βασικούς πυλώνες του κλάδου, από την ακαδημαϊκή έρευνα και τη στρατηγική ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων, έως την προσέλκυση επενδύσεων την κατανόηση των ρυθμιστικών πλαισίων και την ενίσχυση της διεθνούς διασύνδεσης.
Το όραμα της BioInnovation Greece είναι να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου, εξωστρεφούς και καινοτόμου οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας, ικανό να τοποθετήσει την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας. Η αποστολή της BiG επικεντρώνεται στην ενίσχυση της σύνδεσης της ακαδημαϊκής κοινότητας με τη βιομηχανία και τους επενδυτές, δημιουργώντας δομές και ευκαιρίες για μεταφορά τεχνογνωσίας, εμπορική αξιοποίηση της έρευνας και καλλιέργεια επιχειρηματικής κουλτούρας στον τομέα των βιοεπιστημών. Μέσα από στρατηγικές πρωτοβουλίες, όπως το Bio3 Forum, τον διαγωνισμός BioSTART, και στοχευμένες δράσεις και συνεργασίες, η BiG ενισχύει τη μεταφραστική έρευνα, προωθεί συνέργειες και ενδυναμώνει νέες γενιές επιστημόνων και επιχειρηματιών. Βασιζόμενη σε βαθιές διασυνδέσεις με την ελληνική επιστημονική και επιχειρηματική διασπορά, η BioInnovation Greece λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη διεθνή σκηνή, κινητοποιώντας ιδέες, τεχνογνωσία, ανθρώπινο δυναμικό και επενδύσεις, με σκοπό την επιτάχυνση της ανάπτυξης του τομέα της βιοτεχνολογίας στη χώρα μας.
Ποια είναι τα κύρια προϊόντα ή υπηρεσίες που προσφέρει η BioInnovation Greece και ποιοι τομείς της βιοτεχνολογίας αποτελούν το επίκεντρο της δραστηριότητάς σας;
Η BioInnovation Greece ξεκίνησε τη δράση της το 2023 με την οργάνωση του ετήσιου Bio3 Forum, ενός επιστημονικού και επιχειρηματικού συνεδρίου που λειτουργεί ως πλατφόρμα διαλόγου, δικτύωσης και συνεργασίας για την ενίσχυση του ελληνικού οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας. Στην αρχική φάση εστιάσαμε σε τομείς όπως η Βιοϊατρική, η Βιοπληροφορική και η Βιοτεχνολογία, ενώ το 2025 δίνουμε έμφαση στη Βιομηχανική μηχανική, τη Βιοτεχνολογία, τη Βιοοικονομία, καθώς και στη διασύνδεση της Τεχνητής Νοημοσύνης με την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.
Πιστεύουμε ότι η Βιοτεχνολογία βρίσκεται στο επίκεντρο μιας από τις σημαντικότερες επιστημονικές επαναστάσεις του 21ου αιώνα. Μιας επανάστασης που ενώνει επιμέρους επιστήμες, όπως η μηχανική, τα μαθηματικά και η Τεχνητή Νοημοσύνη, και εξελίσσεται μέσα από μια υβριδική, διεπιστημονική και πρωτοποριακή προσέγγιση με τεράστιες εφαρμογές. Τα θεματικά πεδία του Bio3 Forum ανανεώνονται κάθε χρόνο, ώστε να αντικατοπτρίζουν κρίσιμους τομείς της οικονομίας. Στα επόμενα συνέδρια, σχεδιάζουμε να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση, στην Αγροβιοτεχνολογία, τις Νέες Τεχνολογίες Τροφίμων και τη Θαλάσσια Βιοτεχνολογία που αποτελούν τομείς στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα.
Εκτός από το Bio3 Forum, οργανώνουμε και στοχευμένες στρατηγικές ημερίδες με κοινωνικούς και θεσμικούς εταίρους, με στόχο να αναδείξουμε τα βασικά εμπόδια στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, και να προτείνουμε λύσεις που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων και την αξιοποίηση της έρευνας. Μέσα από τις δράσεις μας αυτές, επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε ένα δυναμικό, συνεργατικό και βιώσιμο οικοσύστημα βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα, με διεθνή προσανατολισμό και κοινωνικό αντίκτυπο.
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε κατά την ίδρυση και ανάπτυξη της BioInnovation Greece στην Ελλάδα;
Η ίδρυση της BioInnovation Greece συνοδεύτηκε από σημαντικές προκλήσεις, καθώς ξεκινήσαμε σε ένα περιβάλλον όπου το οικοσύστημα της βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα είναι ακόμη ουσιαστικά αδιαμόρφωτο, χωρίς ενιαία ταυτότητα και χωρίς οργανωμένες δομές συνεργασίας και υποστήριξης. Δεν υπάρχει εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός για τον κλάδο, ούτε θεσμικά εργαλεία που να προωθούν τη συνεργασία ανάμεσα στην έρευνα, την επιχειρηματικότητα και τη βιομηχανία.
Ο κατακερματισμός αυτός εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους: Eρευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, νεοφυείς επιχειρήσεις και μεγαλύτερες εταιρείες δρουν κατά κύριο λόγο αποσπασματικά, χωρίς κοινό πλαίσιο επικοινωνίας ή συνεργατικούς μηχανισμούς τεχνογνωσίας και χρηματοδότησης. Η απουσία διασύνδεσης ανάμεσα στους κρίσιμους πυλώνες του οικοσυστήματος (έρευνα, εκπαίδευση, αγορά, χρηματοδότηση), αποτελεί τεράστιο εμπόδιο για τη μετατροπή της επιστημονικής γνώσης σε καινοτομία με πραγματικό αντίκτυπο.
Αντιμετωπίζουμε επίσης σημαντικές δυσκολίες στην προσέλκυση χρηματοδότησης και στην ουσιαστική και μακρόχρονη ενεργοποίηση της ελληνικής διασποράς. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι οι κύριες δυσκολίες δεν είναι λόγω έλλειψη πόρων ή ενδιαφέροντος, καθώς υπάρχει εξαιρετική δυναμική αλλά και πραγματική θέληση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η απουσία ενός διαφανούς και αξιόπιστου πλαισίου συνεργασίας που να εμπνέει εμπιστοσύνη, αίσθημα εθνικής προσφοράς και μακροπρόθεσμη δέσμευση. Διαπιστώσαμε, ότι η δημιουργία ενός τέτοιου πλαισίου είναι προϋπόθεση για τη μετάβαση από μεμονωμένες πρωτοβουλίες σε ένα βιώσιμο οικοσύστημα με συλλογική προοπτική.
Ωστόσο, η ίδρυση ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού με αναπτυξιακό προσανατολισμό στην Ελλάδα περιέχει θεσμικά και διοικητικά εμπόδια, που απαιτούν ευελιξία και πολύ μεγάλη επιμονή για να ξεπεραστούν. Αυτές οι προκλήσεις ανέδειξαν τα πραγματικά κενά του συστήματος και μας οδήγησαν να κινηθούμε στοχευμένα. Εξάλλου ο στόχος μας από την αρχή ήταν να συμπληρώσουμε τα κενά και όχι να αντικαταστήσουμε υπάρχουσες δομές, πρωτοβουλίες και πιθανές λύσεις.
Έτσι, με εργαλείο το Bio3 Forum και άλλες στρατηγικές πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα BioSTART, προσπαθούμε να οικοδομήσουμε σταδιακά τις απαραίτητες γέφυρες και θέτουμε τα θεμέλια για ένα βιώσιμο, συνεργατικό και εξωστρεφές οικοσύστημα βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα.
Ποιες συνεργασίες έχετε αναπτύξει με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα ή άλλες εταιρείες, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο; Πώς αυτές οι συνεργασίες συμβάλλουν στην καινοτομία και ανάπτυξη της BioInnovation Greece;
Η BioInnovation Greece έθεσε από τη αρχή σαν στόχο της να λειτουργεί ως καταλύτης για το οικοσύστημα βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα, σαν μία πλατφόρμα διασύνδεσης, και επομένως οι συνεργασίες αποτελούν βασικό άξονα της στρατηγικής μας , τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σε εθνικό επίπεδο, αναπτύσσουμε συνεργασίες με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακές δομές που δραστηριοποιούνται στους τομείς της βιοϊατρικής, και της βιοτεχνολογίας. Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με καινοτόμες ελληνικές εταιρείες του κλάδου, με φιλανθρωπικούς οργανισμούς όπως το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, με θερμοκοιτίδες όπως το egg της Eurobank, κρατικούς και ιδιωτικούς επενδυτικούς οργανισμούς, τεχνολογικά πάρκα, θεσμικούς εταίρους στον χώρο της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας όπως η Endeavor Greece, καθώς και γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας.
Σε διεθνές επίπεδο, έχουμε αρχίσει να χτίζουμε ενεργές γέφυρες με τη διασπορά της επιστήμης και της επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα μέσω του Silicon Valley Greek Biohub, ενώ παράλληλα έχουμε άμεσες επαφές με φορείς όπως το Hellenic Innovation Network, to Ινστιτούτο ARISTEiA, το Hellenic Institute of Advanced Studies και ερευνητές ή επιχειρηματίες που ηγούνται σε παγκόσμιες πλατφόρμες και funds.
Οι συνεργασίες αυτές είναι κρίσιμες για την επίτευξη τον στόχων της BioInnovation Greece, γιατί αναδεικνύουν και συνδέουν την υπάρχουσα τεχνογνωσία στην Ελλάδα με διεθνή πρότυπα, δημιουργούν κοινόχρηστους χώρους διαλόγου και ανταλλαγής ιδεών και τεχνογνωσίας, όπως το Bio3 Forum, συμβάλλουν στην ανάδειξη και αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, μέσα από networking, mentoring, και προωθούν την ανάδειξη και τη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων.
Μας βοηθούν έτσι να χτίσουμε την απαραίτητη εμπιστοσύνη ώστε να ενεργοποιήσουμε στρατηγικά τη διασπορά σε ρόλο κλειδί. Η καινοτομία, για εμάς, δεν είναι αποτέλεσμα απομονωμένων προσπαθειών αλλά καρπός συνεργασίας και συνέργειας. Αυτό ακριβώς επιδιώκουμε να καλλιεργήσουμε.
Πώς αξιολογείτε το τρέχον οικοσύστημα βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και υποστήριξη για νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα αυτό; Μπορεί η Ελλάδα να διαμορφώσει ένα ισχυρό οικοσύστημα βιοτεχνολογίας; Θα ήθελα το σχόλιό σας;
Το οικοσύστημα βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα βρίσκεται σε μεταβατικό αλλά και ιδιαίτερα κρίσιμο στάδιο. Διαθέτει μεν δυνατά θεμέλια σε επίπεδο επιστημονικής γνώσης και ανθρώπινου κεφαλαίου αλλά εξακολουθεί να υπολείπεται σε συστηματική υποστήριξη, στρατηγική διασύνδεση και υποδομές τόσο για μεταφραστική έρευνα όσο και για νεοφυείς επιχειρήσεις.
Υπάρχουν εξαιρετικά ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια που λειτουργούν κυρίως με μικρές εστίες αριστείας, οι οποίες παράγουν διεθνώς ανταγωνιστική έρευνα. Ωστόσο, η σύνδεση της έρευνας με την αγορά, τη βιομηχανία και τις επενδύσεις παραμένει ιδιαίτερα ασθενής ή αποσπασματική. Οι υποδομές για επιχειρηματικότητα στον χώρο της βιοτεχνολογίας, όπως θερμοκοιτίδες, εξειδικευμένοι επιταχυντές, υποστήριξη μεταφοράς τεχνολογίας και πρόσβαση σε χρηματοδότηση, είναι ακόμη πολύ περιορισμένες. Παρόλα αυτά, υπάρχει σαφής δυναμική: βλέπουμε αυξανόμενο ενδιαφέρον από τη διασπορά, από διεθνείς συνεργασίες, από ιδιώτες επενδυτές αλλά και από την Πολιτεία, για να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες. Μας είναι πλέον ξεκάθαρο ότι για να θεραπεύσουμε πολλά από τα προβλήματα που έχουμε διαγνώσει, είναι απολύτως αναγκαίο να χτίσουμε ένα δυνατό συνεργατικό οικοσύστημα ανάμεσα σε ερευνητές, επιχειρηματίες, επενδυτές και θεσμικούς φορείς, με κοινό όραμα και συγκεκριμένες δράσεις.
Η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει ένα ισχυρό και διεθνώς ανταγωνιστικό οικοσύστημα βιοτεχνολογίας, εφόσον επενδύσει με συνέπεια σε τρεις άξονες:
(α) στρατηγική διασύνδεση της επιστήμης με την αγορά,
(β) θεσμική και χρηματοδοτική υποστήριξη σε νεοφυείς εταιρείες, και
(γ) διεθνοποίηση, δηλαδή αξιοποίηση της διασποράς και ένταξη σε παγκόσμιες αλυσίδες καινοτομίας. Με τα σωστά εργαλεία και συνέργειες, η βιοτεχνολογία μπορεί να εξελιχθεί στον μεγαλύτερο πυλώνα εθνικής ανάπτυξης με διεθνές αποτύπωμα.
Πώς βλέπετε τον ρόλο της BioInnovation Greece στη διαμόρφωση ενός ισχυρού οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα; Ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνετε προς αυτή την κατεύθυνση;
Η BioInnovation Greece έχει ιδρυθεί με στόχο να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη διαμόρφωση ενός δυναμικού και εξωστρεφούς οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα. Ο ρόλος μας είναι να φέρνουμε κοντά τα κομμάτια του παζλ, δηλαδή επιστήμονες, επιχειρήσεις, επενδυτές και τη διασπορά, και να δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για ουσιαστική συνεργασία. Έτσι οι πρωτοβουλίες μας κινούνται σε τρεις βασικούς άξονες:
(α) Δικτύωση και διάλογος: μέσω του Bio3 Forum, δημιουργούμε έναν θεσμικό χώρο ετήσιας συνάντησης των βασικών πυλώνων του οικοσυστήματος,
(β) Προώθηση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας: πέρα από ημερίδες και θεματικές δράσεις, ξεκινάμε φέτος το BioSTART, ένα νέο πρόγραμμα που σχεδιάστηκε για να ενθαρρύνει φοιτητές και νέους επιστήμονες να μετατρέψουν τις ιδέες τους σε καινοτόμα ερευνητικά ή επιχειρηματικά projects. Το BioSTART εμπνεύστηκε από διεθνή πρότυπα, και θα προσφέρει σταδιακά mentoring, τεχνική και οικονομική υποστήριξη και διασύνδεση με ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα επιχειρηματικής ανάπτυξης,
(γ) Σύνδεση με τη διασπορά και τη διεθνή σκηνή: ενεργοποιούμε δίκτυα της ελληνικής επιστημονικής και επιχειρηματικής διασποράς, ώστε να μεταφέρουμε τεχνογνωσία, επενδυτική εμπιστοσύνη και διεθνείς συνεργασίες στο ελληνικό οικοσύστημα. Ο ρόλος μας δεν είναι να αντικαταστήσουμε κανέναν, αλλά να επιταχύνουμε τις συνδέσεις, να γεφυρώσουμε τα κενά και να ενισχύσουμε μια νέα κουλτούρα συνεργασίας και αξιοποίησης της γνώσης, με στόχο να δημιουργηθεί ένας πραγματικά παραγωγικός και βιώσιμος τομέας βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα.
