Την αισιοδοξία της για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία τόσο για το 2025 όσο και για τα επόμενα χρόνια υπογραμμίζει η υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, σε συνέντευξη της στο Liberal.
Η κ. Παπακωνσταντίνου μιλά για το κατά πόσο η αβεβαιότητα των δασμών από τις ΗΠΑ επηρεάζει την Ελλάδα και τονίζει ότι «παρά το δυσμενές περιβάλλον, η Ελλάδα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς υψηλότερους από το μέσο όρο στην Ευρωζώνη».
Ακόμα, κάνει λόγο για τις ευνοϊκές προοπτικές που έχουν οι ελληνικές τράπεζες, τον αντίκτυπο που έχουν προς αυτές οι πρόσφατες εξαγορές στο εξωτερικό και τη συνετή πιστοδοτική πολιτική που εφαρμόζουν για τις νέες εκταμιεύσεις.
Επιπλέον, κ. Παπακωνσταντίνου μιλά για το ψηφιακό ευρώ, ενώ στέκεται και στις προτάσεις της ΤτΕ για το ζήτημα της στεγαστικής κρίσης στη χώρα μας.
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Βέλμαχο
Με δεδομένη την πρόσφατη εμπορική συμφωνία ΕΕ και ΗΠΑ για τους δασμούς, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών στην ελληνική οικονομία;
Η άμεση επίπτωση των δασμών στην ελληνική οικονομία θα είναι περιορισμένη, λόγω της μικρής έκθεσης των ελληνικών εξαγωγών αγαθών στην αγορά των ΗΠΑ. Οι αρνητικές επιδράσεις των δασμών αναμένεται να είναι κυρίως έμμεσες, μέσω της μείωσης της εξωτερικής ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες της ευρωζώνης, η οποία με τη σειρά της θα επηρεάσει αρνητικά τη ζήτηση ελληνικών εξαγωγών. Επιπλέον, η αυξημένη αβεβαιότητα που συνδέεται με τις εμπορικές πολιτικές αποθαρρύνει τις επενδύσεις.
Η πορεία του ελληνικού ΑΕΠ κατά πόσο μπορεί να επηρεαστεί από τους δασμούς;
Οι επιπτώσεις των δασμών στην Ελλάδα είναι σε ένα βαθμό ενσωματωμένες στις προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος για την ελληνική οικονομία του Ιουνίου 2025. Σύμφωνα με αυτές, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,3% το 2025, στο 2,0% το 2026 και στο 2,1% το 2027. Χωρίς τους δασμούς, ο ρυθμός ανάπτυξης θα ήταν ελαφρώς υψηλότερος, ειδικά για το 2026. Πάντως, παρά το δυσμενές περιβάλλον, η Ελλάδα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς υψηλότερους από το μέσο όρο στην ευρωζώνη.
Τα στοιχεία δείχνουν πως η Γερμανία είναι πιθανό να παραμείνει αδύναμη για μια ακόμα χρονιά. Πόσο μεγάλο αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτή η εξέλιξη στην Ελλάδα;
Η Γερμανία είναι μια μεγάλη ευρωπαϊκή οικονομία και βασικός εμπορικός μας εταίρος, ως εκ τούτου η εκτιμώμενη πορεία του γερμανικού ΑΕΠ έχει ληφθεί υπόψη στις προβλέψεις μας για την ελληνική οικονομία. Είναι αξιοσημείωτο ότι η Ελλάδα έχει επί σειρά ετών επιδείξει μια πιο ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική από το μέσο όρο της ευρωζώνης και από τη Γερμανία. Αυτή η τάση, η οποία οφείλεται στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση με βασικό μοχλό τις επενδύσεις, αναμένεται να συνεχιστεί.
Πώς κρίνετε την πορεία των τραπεζών της Ελλάδας και τις προοπτικές «ανοιγμάτων» που έχουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας μας;
Οι προοπτικές για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα παραμένουν ευνοϊκές, υποστηριζόμενες από τις αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδος και την ανθεκτικότητα της οικονομίας. Οι πρόσφατες μειώσεις των βασικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αναμένεται να επηρεάσουν τα καθαρά έσοδα από τόκους. Ωστόσο, η επίδραση αυτή εκτιμάται ότι θα αντισταθμιστεί εν μέρει από την ενίσχυση της ζήτησης νέων δανείων. Επιπλέον, οι πρόσφατες εξαγορές τραπεζών στο εξωτερικό και μη τραπεζικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα συμβάλλουν στη διαφοροποίηση των πηγών εσόδων των τραπεζικών ομίλων.
Πώς κρίνονται τα επίπεδα των επισφαλών δανείων στην Ελλάδα; Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για τις τράπεζες;
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο στην εξυγίανση του ισολογισμού τους. Ενώ στην κορύφωση της κρίσης το ήμισυ του δανειακού τους χαρτοφυλακίου ήταν μη εξυπηρετούμενο, σήμερα ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) έχει υποχωρήσει σε 3,6%, έναντι περίπου 2% κατά μέσο όρο στην EE. Το πρόγραμμα ‘Ηρακλής’ είχε κομβικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι οι τράπεζες εφαρμόζουν συνετή πιστοδοτική πολιτική για τις νέες εκταμιεύσεις, γεγονός που περιορίζει την πιθανότητα εμφάνισης νέων ΜΕΔ.
Ποια είναι τα μέτρα που θα μπορούσαν να ισχύσουν στην Ελλάδα για τον καλύτερο περιορισμό της φοροδιαφυγής;
Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προόδου στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα συστήματα POS, καθώς και ο εκσυγχρονισμός της ΑΑΔΕ, συνέβαλαν στη μόνιμη αύξηση των φορολογικών εσόδων και τη μείωση του κενού ΦΠΑ. Τα οφέλη από τη μείωση της φοροδιαφυγής επιστρέφουν στην κοινωνία. Έτσι, ενισχύονται τα κίνητρα συμμόρφωσης των πολιτών, καλλιεργείται υψηλότερο επίπεδο φορολογικής συνείδησης και ενδυναμώνεται η εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί με την περαιτέρω βελτίωση των ελεγκτικών μηχανισμών και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της φορολογικής διοίκησης.
Πώς αξιολογείτε τις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ψηφιακό ευρώ;
Η ΕΚΤ έχει υιοθετήσει μια σταδιακή προσέγγιση για το ψηφιακό ευρώ, διενεργώντας επί σειρά ετών την απαραίτητη τεχνική προετοιμασία και διαβουλεύσεις με ενδιαφερόμενα μέρη. Παράλληλα, είναι σε εξέλιξη οι συζητήσεις στο Συμβούλιο της ΕΕ για το νομοθετικό πλαίσιο που θα διέπει τη λειτουργία του ψηφιακού ευρώ. Αρμόδιο αποφασιστικό όργανο για την έκδοση του ψηφιακού ευρώ είναι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.
Το ψηφιακό ευρώ θα αποτελεί ηλεκτρονικό μέσο πληρωμών παρόμοιο με τα μετρητά, το οποίο θα είναι διαθέσιμο δωρεάν στους πολίτες και θα επιτρέπει μεταφορές χρημάτων εντός δευτερολέπτων με ασφάλεια και ιδιωτικότητα.
Υπάρχουν [οι] προοπτικές ρυθμιστικής αναγνώρισης των κρυπτονομισμάτων στην ευρωζώνη;
Τα κρυπτονομίσματα ρυθμίζονται στην ευρωπαϊκή αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ως ειδική κατηγορία κρυπτοστοιχείων, με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού Κανονισμού γνωστού ως MiCAR (Markets in Crypto-Assets Regulation) από τις αρχές του 2025. Ο Κανονισμός στοχεύει στη διασφάλιση της προστασίας των κατόχων/επενδυτών και χρηστών υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, την ενίσχυση της διαφάνειας και την προστασία των καταναλωτών. Επιπλέον, αποσκοπεί στην αντιμετώπιση κινδύνων που αφορούν την ακεραιότητα της αγοράς κρυπτοστοιχείων, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών, τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής και τη νομισματική κυριαρχία. Με τον Κανονισμό ρυθμίζονται θέματα έκδοσης, δημόσιας προσφοράς, εισαγωγής προς διαπραγμάτευση και παροχής υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων. Ακόμα, προβλέπονται απαιτήσεις αδειοδότησης και προληπτικής εποπτείας για συγκεκριμένα είδη εκδοτών και παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, καθώς και κανόνες για υποχρεώσεις διαφάνειας, πρόληψης και απαγόρευσης της κατάχρησης της αγοράς.
Η στεγαστική κρίση βρίσκεται «ψηλά» στην οικονομική επικαιρότητα το τελευταίο χρονικό διάστημα. Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που εντοπίζει η ΤτΕ και ποιες θα ήταν οι συστάσεις της Τράπεζας στην κυβέρνηση;
Τα τελευταία χρόνια, η καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας, η αποκατάσταση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και η ενίσχυση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, σε συνδυασμό με τα προγράμματα επιδότησης δανείων ή μισθωμάτων, τροφοδότησαν την υψηλή ζήτηση στην εγχώρια αγορά κατοικίας.
Η πολυπλοκότητα των διαδικασιών και η γραφειοκρατία παραμένουν σοβαρά εμπόδια στις μεταβιβάσεις και στην έγκαιρη υλοποίηση νέων επενδύσεων στον κλάδο. Επιπλέον, πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας έχουν επιφέρει καθυστερήσεις ή και αναστολές σε προγραμματισμένα έργα ανάπτυξης ακινήτων. Στα παραπάνω προστίθενται η έλλειψη εργατικού δυναμικού και η μεγάλη αύξηση του κόστους κατασκευής μετά το 2021. Προκειμένου να ενισχυθεί η προσφορά, απαιτούνται αλλαγές που θα συμβάλουν στην απλοποίηση των διαδικασιών και την επιτάχυνση των μεταβιβάσεων και η υιοθέτηση ενός σταθερού, διαφανούς και απλού πλαισίου για τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης.
