Αποδυναμωμένο και με την πλάτη στον τοίχο το Ιράν, μετά και την αμερικανική εμπλοκή στο πόλεμο, και από τη μορφή της αντίδρασής του θα συναρτηθεί έως και η επιβίωση του καθεστώτος Χαμενεΐ, αναφέρει ο Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αφεντούλης Λαγγίδης σε συνέντευξή του στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη. Τι θα σήμαινε για τη Μέση Ανατολή και τον κόσμο μία καθεστωτική αλλαγή στο Ιράν και ποιος ο αντίκτυπος για την Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ μπήκε στον πόλεμο και η απόφαση να πληγούν οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις ήταν προειλημμένη· έναντι της απειλής του Ιράν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ταυτίζεται και συμπορεύεται με το Ισραήλ και τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος και καταγράφει, κατά τον κ. Λαγγίδη, μία αδιαμφισβήτητη επιτυχία όσον αφορά τον κεντρικό διακηρυγμένο στόχο του εδώ και σχεδόν μία 20ετία.
Το ακριβές μέγεθος της καταστροφής μένει να αποτυπωθεί, όπως και η επόμενη μέρα για το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν με τις όποιες εκτιμήσεις να παραμένουν πρόωρες τις στιγμές αυτές. «Αν πάντως πλήξει βάσεις με θύματα Αμερικανούς, το καθεστώς έχει τελειώσει», εξ ου και εκτιμάται πως έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών οι μουλάδες πιθανώς θα κινηθούν στο συγκρατημένο «μοτίβο» του 2020 μετά την εξόντωση Σουλεϊμανί επί πρώτης θητείας Τραμπ, επισημαίνει ο Δρ Αφεντούλης Λαγγίδης.
Η προοπτική καθεστωτικής αλλαγής, δύσκολη μεν να συμβεί σύντομα διότι δεν υφίσταται ορατή διάδοχη κατάσταση, θα ήταν κατά τον κ. Λαγγίδη μία εξέλιξη αντίστοιχου βεληνεκούς με τις ανατροπές που έλαβαν χώρα το 1979 με την Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν, την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν και την εμπλοκή των ΗΠΑ, όταν και δόθηκε γεωπολιτική έμφαση στην Τουρκία. Μία τέτοια εξέλιξη δεν συνεπάγεται πλήρη ανατροπή της εικόνας, αλλά κατά τον κ. Λαγγίδη θα υποβαθμιστεί, έστω και σε συγκεκριμένα σημεία, η έμφαση που έχει δοθεί στη γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Αμερικανικοί βομβαρδισμοί σε Φορντό, Ισφαχάν, Νατάνζ. Κύριε Λαγγίδη, μπορούμε να ξεκινήσουμε από το επιχειρησιακό σκέλος της άμεσης εμπλοκής των ΗΠΑ στον πόλεμο και το τι γνωρίζουμε για το μέγεθος της καταστροφής που επέφεραν στις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν;
Ξεκινούμε από τον στρατιωτικό τομέα και περνούμε κατόπιν στο πολιτικό-διπλωματικό σκέλος. Όσον αφορά τα πυραυλικά πλήγματα, ο Αμερικανός πρόεδρος εξερχόμενος του ‘situation room’, εκεί όπου και παρακολούθησε ζωντανά την εξέλιξη των επιχειρήσεων, ανακοίνωσε ότι οι στόχοι έχουν πληγεί καίρια και ολοσχερώς. Εδώ είναι και το πρώτο ζήτημα στο οποίο πρέπει να σταθούμε. Δεν έχουμε φυσικά τη δυνατότητα να αμφισβητήσουμε τα όσα είπε, αλλά μέχρι να δούμε κάτι διαφορετικό ας αφήσουμε και έναν βαθμό αμφιβολίας για το κατά πόσο έχουν πράγματι καταστραφεί ολοσχερώς οι στόχοι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι, εάν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή στο πολιτικό πεδίο, κάποια στιγμή στο μέλλον αυτό θα επανέλθει.
Επί τη βάσει των δηλώσεων έχουμε πλήρη καταστροφή και, εφόσον αυτό ισχύει, τότε πάμε σε κάτι διαφορετικό, όπου τα επόμενα πλήγματα δεν θα είναι πλέον στόχοι που αφορούν άμεσα στο πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά στόχοι είτε πολιτικοί, δηλαδή φυσικά πρόσωπα, είτε συμπληρωματικά κάποιες άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις, κυρίως του πυραυλικού οπλοστασίου.
Υποθέτω ότι υπάρχει βαθμός αλήθειας γιατί αν φαντάζεται κανείς ότι ο ίδιος στόχος πλήττεται αλλεπάλληλα με τις διατρητικές βόμβες μπορούμε να έχουμε και ολοσχερή καταστροφή, αλλά να μην υπεισέλθουμε σε τέτοιες λεπτομέρειες. Συζητάμε, σε κάθε περίπτωση, επί τη βάσει του ισχυρισμού Τραμπ. Εάν η δήλωση ερχόταν μόνο από πλευράς Τραμπ θα σας έλεγα ότι ίσως και να υπάρχει στοιχείο λεκτικής υπερβολής, δεδομένου ότι το συνηθίζει ο ίδιος, αλλά περί πλήρους καταστροφής μίλησε και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Κάνοντας μία παρένθεση εδώ, σας παραπέμπω στα όσα διειμήφθησαν λίγο πριν από τη συνάντηση των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ με τον Αμπάς Αραγτσί στη Γενεύη. Σύμφωνα με το γαλλικό σχέδιο, εκτός από αυτό καθαυτό το πυρηνικό πρόγραμμα και τον εμπλουτισμό ουρανίου, το δεύτερο ζήτημα ήταν το πυραυλικό οπλοστάσιο. Και εκεί ήταν το σημείο στο οποίο στάθηκε αρνητικός ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών. Δεν ήταν αντίθετος ως προς τη συζήτηση για το πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά ήταν αντίθετος στην παύση του πυραυλικού προγράμματος. Συνεπώς, η λογική μας οδηγεί στη σκέψη ότι εφόσον το Ιράν διατηρεί τη δυνατότητα του πυραυλικού οπλοστασίου, εκεί θα είναι και η επόμενη στόχευση.
Στόχευση του Ισραήλ ή και των Ηνωμένων Πολιτειών;
Στόχευση τόσο του Ισραήλ όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχουν εμπλακεί οι Ηνωμένες Πολιτείες και αυτό είναι game changer. Έχουν αλλάξει οι όροι της συζήτησης.
Η Αμερική δεν διαφαίνεται ότι θα συνεχίσει αν δεν προκληθεί από το Ιράν, κατά τα όσα τουλάχιστον δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ λέγοντας «job done». Από εκεί και πέρα, ο λόγος είναι στο Ιράν αν θα πάμε σε «ειρήνη ή τραγωδία», πάλι κατά τις δηλώσεις Τραμπ.
Τρεις ημέρες για την αμερικανική εμπλοκή αντί το μέγιστο «παράθυρο» των δύο εβδομάδων. Τι συνέβη και γιατί;
Ήταν ούτως η άλλως επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ να χτυπήσει και όλα όσα μεσολάβησαν, περιλαμβανομένης της δήλωσης περί των δύο εβδομάδων, ήταν αποπροσανατολικά στη στόχευσή τους. Δηλαδή, να μη δώσει την εντύπωση ότι έχει κλείσει η επιλογή της διπλωματίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Να το πω διαφορετικά, ο Τραμπ δεν επέλεξε μέσα σε τρεις ημέρες να χτυπήσει. Ούτως ή άλλως είχαν γίνει και οι επαφές στη Γενεύη και κάποιος θα μπορούσε να πει ότι είχε ξεκινήσει έστω και το πρώτο βήμα για μία πιθανή συνεννόηση. Αλλά θεωρώ ότι η απόφαση δεν ελήφθη εντός αυτού το τριημέρου - από την Πέμπτη έως τα ξημερώματα της Κυριακής. Άλλωστε δεν συνέβη στο διάστημα αυτό κάτι πλήρως αρνητικό - οι Ιρανοί να τον καθυβρίζουν ή να πλήττουν αμερικανικούς στόχους. Ήταν εξ αρχής επιλογή να γίνει χτύπημα και επιχείρησε να θολώσει τα νερά. Αυτή είναι η προσωπική μου εκτίμηση.
Τι αναμένουμε τώρα από την ιρανική πλευρά; Με την πλάτη στον τοίχο το καθεστώς και τι σταθμίζει;
Είχαμε ήδη πυραυλικές επιθέσεις που έπληξαν την ισραηλινή επικράτεια, δίχως μεγάλες ζημιές ή τουλάχιστον κατά στόχων όπως προ ημερών το νοσοκομείο στη Χάιφα. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει δύο πράγματα: Είτε το ιρανικό πυραυλικό οπλοστάσιο, όπως λένε οι Ισραηλινοί, έχει απομειωθεί στο ήμισυ ή ακόμη λιγότερο και συνεπώς, να το θέσω απλά, τελειώνουν οι πύραυλοι. Είτε, ότι οι Ιρανοί έχουν επιλέξει αυτή την τακτική γιατί πολύ απλά γνωρίζουν ότι θα επακολουθήσουν και άλλα χτυπήματα. Αυτά είναι δύο πιθανά σενάρια όσον αφορά τη δυνατότητα των Ιρανών να αντεπιτεθούν.
Τώρα, επίσης, το κρίσιμο στοιχείο που τίθεται στην εξίσωση είναι το αν οι Ιρανοί, όπως οι ίδιοι λένε και κομπάζουν, θα αντεπιτεθούν και σε αμερικανικούς στόχους. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι δεν θα το πράξουν. Γιατί δεν θα τους μείνει τίποτα πλέον. Δεν θα μείνει το ίδιο το καθεστώς.
Το καθεστώς αυτή τη στιγμή, και εισερχόμαστε στο πολιτικό σκέλος, δεν έχει αμιγώς στόχο πλέον να διατηρήσει τα κεκτημένα ή καλύτερα το πυραυλικό και πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά να διασωθεί το ίδιο. Εάν αυτός είναι ο στόχος, νομίζω ότι εάν προχωρήσει σε πλήγματα κατά αμερικανικών στόχων θα είναι πιθανώς κυρίως συμβολικά - ίσως μία αμερικανική εγκατάσταση, η οποία είναι εγκαταλελειμμένη, δεν διαθέτει στρατιωτικό προσωπικό. Εάν όμως πληγούν αμερικανικοί στόχοι και υπάρξουν θύματα, τότε τελείωσε. Εάν είναι ο στόχος να διασωθεί το καθεστώς. Αλλιώς, πάμε στη λογική του Σαμψών: Αποθανέτω μετά των εχθρών μου. Και δεν θεωρώ ότι πρόκειται περί αυτού.
Εννοείτε να «απορροφήσει» το αμερικανικό χτύπημα όπως στην περίπτωση της εξόντωσης του Κασέμ Σουλεϊμανί των Φρουρών της Επανάστασης επί πρώτης θητείας Τραμπ το 2020 στη Βαγδάτη;
Ακριβώς. Χωρίς βέβαια πάντα να μπορεί να αποκλειστεί τίποτα, αλλά αυτή είναι η λογική βάση σκέψης. Διότι αν κινηθούν αλλιώς, δεν θα έχουν και άλλη επιλογή οι Αμερικανοί από το να απαντήσουν με ακόμα μεγαλύτερη ισχύ και οι ίδιοι βεβαίως [σ.σ. το καθεστώς] να οδεύσουν προς πλήρη εξαφάνιση.
Όσον αφορά την προοπτική αποσταθεροποίησης έως ακόμη και κατάρρευσης του καθεστώτος Χαμενεΐ, ποια θεωρείτε ότι είναι η στάση Τραμπ;
Προσπαθώντας στο μέτρο του δυνατού να ερμηνεύσουμε την σκέψη του, θεωρώ ότι δεν είναι οι αλλαγές σε επίπεδο προσώπων και χαρακτήρα του καθεστώτος, εάν είναι θεοκρατικό ή η μη, που επιδιώκει. Εκτιμώ ότι οι αλλαγές τις οποίες επιδιώκει είναι μια απομείωση της εχθρικής στάσης και ρητορικής προς τη Δύση και προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, δηλαδή για να το πω πολύ απλά, να σιωπήσει. Να απομακρυνθεί από αυτές τις κορόνες περί ‘καταστροφής των εχθρών’ και ούτω καθεξής.
Ένα σημάδι ως προς αυτό θα μπορούσε να προέλθει και από το τι θα συμβεί με τους Χούθι - πώς θα κινηθούν τελικά οι αντάρτες της Υεμένης που πριν τις αμερικανικές επιδρομές δήλωναν πως εάν χτυπηθούν ιρανικοί στόχοι από τις ΗΠΑ θα διακοπεί και μεταξύ τους εκεχειρία. Έχει τη σημασία του τι μήνυμα θα μπορούσαν να στείλουν οι Ιρανοί στους Αμερικανούς μέσω της δράσης ή μη των Χούθι. Θα ήταν ίσως μία όχι άμεση αλλά έμμεση ένδειξη ότι το Ιράν θα μπορούσε να σταματήσει αυτή την κάθετη αντιπαράθεση στο φραστικό επίπεδο κατά της Δύσης και του Ισραήλ.
Θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρξει μία επιχείρηση του Ισραήλ με στόχο τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ;
Από το Ισραήλ δεν αποκλείεται. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να επισημάνω ότι παρακολουθώντας πολύ προσεκτικά τις χθεσινές δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ μετά τα αμερικανικά πλήγματα, έπειτα από αρκετές ημέρες εμφανίστηκε πολύ πιο κοντά στο Ισραήλ και τον ίδιο τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ήταν για πρώτη φορά τόσο κοντινή η ταύτιση με το Ισραήλ και προσωπικά με τον Νετανιάχου -τον οποίο και αποκάλεσε ξανά Μπι Μπι και μίλησε για άψογη συνεργασία-, σε αντίθεση των όσων ακούγονταν και διαδίδονταν περί του ότι είχε απηυδήσει με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Τουλάχιστον εγώ αυτό προσωπικά «διάβασα» στην εικόνα και το λόγο του Αμερικανού προέδρου.
Προσέξτε, δεν πρόκειται περί σίγουρης ένδειξης, αλλά ίσως και να μας οδηγεί σε κάποια απάντηση σε αυτό το οποίο ρωτάτε εσείς: Στη σκέψη αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα απαγορεύσουν στον Νετανιάχου να στοχεύσει τον Χαμενεΐ. Πιστεύω ότι ο ίδιος ο Νετανιάχου δεν έχει πάψει λεπτό να το σκέφτεται.
Δηλαδή, ζητούμενο των επιχειρήσεων αυτών δεν ήταν απλά και μόνο η καταστροφή των πυρηνικών δυνατοτήτων του Ισραήλ. Και επί του τελευταίου, να επισημάνουμε ότι πολλές φορές πέφτουμε στο λάθος να θεωρούμε ότι εκείνος είναι υπεύθυνος για όλα ενώ δεν είναι, - εάν διενεργούνταν τώρα μία δημοσκόπηση στο Ισραήλ, εν μέσω της πολεμικής σύγκρουσης, θα βλέπαμε ότι οι περισσότεροι Ισραηλινοί συμφωνούν με αυτό που έγινε. Θα το δούμε ίσως τις μέρες που ακολουθήσουν σε δημοσκοπήσεις.
Δεν είναι μόνο ο Νετανιάχου. Αυτός το έλεγε, δεν κρυβόταν. Αυτή είναι η φυσιογνωμία, η ιδιοσυγκρασία του. Λοιπόν, πιστεύω ότι πιθανότατα οι Ισραηλινοί να το επιδιώκουν αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι και οι Αμερικανοί το επικροτούν. Είναι διαφορετικό το να πληγούν στρατιωτικοί στόχοι, στόχοι του πυρηνικού ή ίσως και του πυραυλικού προγράμματος από το να φτάσουμε να κάνουμε άμεση προέκταση της σκέψης και στην ηγεσία.
Είναι κάτι που μένει να διαφανεί...
Ναι, πιστεύω λοιπόν ότι θα διαφανεί και με βάση τις δηλώσεις των Ιρανών. Δηλαδή αν οι Ιρανοί επιμείνουν σε αυτή τη ρητορική και δεν την αμβλύνουν. Για να είμαι ξεκάθαρος, δεν μπορούν να το κάνουν άμεσα. Δεν μπορούν να δηλώσουν άμεσα «υποταγή», δεν θα το κάνουν. Ίσως επιμείνουν σε κάποια πυραυλικά πλήγματα «κοιτώντας» και στο εσωτερικό. Γιατί, ξέρετε, πάντοτε είναι ένα παιχνίδι εξωτερικής πολιτικής και εσωτερικής πολιτικής. Το ζήτημα είναι τι στόχους θα επιλέξουν και πώς θα προτρέψουν και άλλους proxies, δηλαδή επί παραδείγματος τους Χούθι όπως προανέφερα, να κινηθούν.
Ένα εξαιρετικά λεπτό «παιχνίδι» συνεπώς που στο κέντρο του έχει πια την αλλαγή καθεστώτος. Ποιες εναλλακτικές υπάρχουν;
Ο γιος του Σάχη δεν θεωρώ ότι είναι πραγματική επιλογή. Δεν διακρίνεται αυτή τη στιγμή ότι υπάρχει διάδοχη κατάσταση. Για να κάνεις «regime change» πρέπει να υπάρχουν οι συνθήκες και στην κοινωνία. Δεν είναι οι εποχές του 1953. Το 1953 οι Βρετανοί με τους Αμερικανούς διοργάνωσαν διαδηλώσεις και πραξικόπημα κατά του Μοσαντέκ, ο οποίος τότε ήταν ο πρωθυπουργός του Ιράν και ήθελε να εθνικοποιήσει τα πετρέλαια. Και φυσικά αυτό ήταν casus belli για ΗΠΑ και Βρετανία. Τον ανέτρεψαν και επανήλθε ο Σάχης. Τότε υπήρχε μια διάδοχη κατάσταση «αμαρτωλή» και ούτω καθεξής. Αλλά υπήρχε. Τώρα, υπάρχει μεγάλη ασάφεια η οποία δεν μας επιτρέπει να διακρίνουμε εάν θα υπάρξει αλλαγή καθεστώτος, ποια μορφή θα έχει αυτό το νέο καθεστώς. Και να επισημάνουμε, επίσης, ότι πρόκειται για το ένα καθεστώς που από το 1979 και έπειτα, και ανεξαρτήτως πόσο αποδεκτό είναι εντός Ιράν, έχει δημιουργήσει δομές. Και αυτές δεν «ξηλώνονται» σε μία ημέρα με την εξόντωση προσώπων. Αυτό θέλω να πω.
Τι θα σήμαινε όμως για τη Μέση Ανατολή και διεθνώς μία αλλαγή καθεστώς εάν και εφόσον συμβεί;
Εγώ θα σας πω τη δική μου σκέψη για το τι θα σήμαινε το «regime change» για την περιοχή. Μια αλλαγή καθεστώτος θα ήταν αντίστοιχου βεληνεκούς με αυτό που έγινε το 1979. Θα ήταν η ανταστροφή, για να το πω καλύτερα, του 1979.
Τη χρονιά εκείνη άλλαξε όχι μόνο η Μέση Ανατολή, άλλαξε ο κόσμος. Γιατί είχαμε την αλλαγή στο Ιράν. Και τι σήμαινε η αλλαγή στο Ιράν; Δεν σήμανε απλά και μόνο ότι το Ιράν έγινε εχθρός του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Άλλαξαν οι γεωπολιτικές ισορροπίες. Δόθηκε η γεωπολιτική έμφαση στην Τουρκία.
Τότε, μετά το 1979, κάποιοι Αμερικανοί, ολοένα και περισσότεροι όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, έδωσαν την έφαση στη γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας. Ήταν τότε που διατυπώθηκε το δόγμα του Alfred Wallstetter, ο οποίος υποστήριξε ότι η έμφαση στη στρατηγική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να δοθεί πλέον στον αυξημένο γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας. Τώρα λοιπόν, δεν σημαίνει ότι θα έχουμε αυτοματισμούς, δηλαδή ότι 100% θα γίνει ανατροπή της εικόνας, αλλά θα υποβαθμιστεί έστω και σημειακά η έμφαση που έχει η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας.
Και ακριβώς τη στιγμή μάλιστα που η Τουρκία φαίνεται να αναβαθμίζεται...
Έτσι ακριβώς. Έχουμε επίσης σοβαρές γεωπολιτικές αλλαγές που έχουν σχέση με τη Ρωσία, αλλαγές σε σχέση και με την Κίνα. Η Κίνα ήταν ο καλύτερος πελάτης του Ιράν και φαντάζομαι θα παραμείνει για το προβλεπτό μέλλον, όσον αφορά τις προμήθειες πετρελαίου από το Ιράν. Εάν υπάρξει καθεστωτική αλλαγή, όλα αυτά θα επηρεαστούν. Σε τι βαθμό θα το δούμε, είτε έχουμε πλήρη ανατροπή σε σχέση με την Τουρκία, είτε με την Κίνα και ούτω καθεξής. Η πτώση του καθεστώτος, εάν γίνει η αλλαγή στο Ιράν, θα είναι «game changer» για τη Μέση Ανατολή και τον κόσμο, όπως έγινε το 1979.
Γιατί ο κόσμος το 1979 δεν ήταν μόνο αντιμέτωπος με αυτά. Το 1979 είχαμε την Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν, αλλά την ίδια χρονιά είχαμε και την επέμβαση των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Τι σήμαινε αυτό για το Ισλάμ, για τον αναβιωτισμό, όπως λέμε, τον ριζοσπαστισμό στο Ισλάμ.
Το 1979 ήταν η χρονιά η οποία αφισβήτησε τα δεδομένα για τα καθεστώτα, τα συντηρητικά, έδειξε σε πολλούς μουσουλμάνους ότι μπορούν να ανατρέψουν τα δικά τους καθεστώτα, αλλά ταυτόχρονα με την εμπλοκή των Αμερικανών -έμμεση στο Αφγανιστάν- και την τροφοδότηση τότε των μουτζαχετίν και τα λοιπά, είχαμε ενίσχυση, ολοένα και μεγαλύτερη, της τρομοκρατίας. Οι Αμερικανοί ουσιαστικά, άθελα ή θελημένα, συνεισέφεραν σε αυτόν τον ριζοσπαστισμό όσον αφορά το Ισλάμ, κάτι το οποίο υπήρχε -να μην είμαι υπερβολικός- αλλά με αυτό που έκαναν, δηλαδή με στόχο να πλήξουν τους Σοβιετικούς, τελικά κατέληξαν να πλήττουν τα δικά τους συμφέροντα.
Και κάτι ακόμα το οποίο πάλι δεν θυμόμαστε: Την ίδια χρονιά το 1979 είχαμε και στη Σαουδική Αραβία την προσπάθεια κατάληψης της Κάαμπα. Δηλαδή είχαμε προσπάθεια ανατροπής, είχαμε ένα μικρό πραξικόπημα το οποίο οδήγησε το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας στην ακόμα περισσότερη συντηρητικοποίησή του. Η Σαουδική Αραβία από το 1979 και μετά, έπειτα από αυτή την πολιορκία της Κάαμπα, δηλαδή του συγκροτήματος με το ιερότερο προσκύνημα των μουσουλμάνων, αλλάζει καθεστώς και γίνεται υπερσυντηρητική για να αποφύγει τις αντιδράσεις.
Από το Ιράν δηλαδή θα «περάσει» η αναδιαμόρφωση των ισορροπιών σε παγκόσμιο επίπεδο;
Σε μεγάλο βαθμό ναι, και στο γεωπολιτικό και στο ενεργειακό επίπεδο. Επίσης, να μην ξεχνάμε ότι το Ιράν προμήθευσε τους Ρώσους με drones για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πλέον, αυτά δεν υπάρχουν. Το Ιράν ήταν ταυτόχρονα δυνητική αγορά για τους Ρώσους σε αεροπλάνα κτλ.
Πόσο πιθανό θεωρείτε το ενδεχόμενο να κλείσει όντως το Ιράν το στενό του Ορμούζ;
Το ιρανικό Κοινοβούλιο ενέκρινε μεν την κίνηση, όμως η απόφαση ανήκει στο Ανώτατο Συμβούλιο του οποίου προΐσταται ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Το Κοινοβούλιο ούτε μπορεί να λάβει μόνο του ανάλογες αποφάσεις ούτε φυσικά και να ανατρέψει αποφάσεις του ανώτατου ηγέτη. Συνεπώς, αυτή τη στιγμή έχει επικοινωνιακή διάσταση το όλο ζήτημα.
Εκτιμώ ότι δεν έχει λογική να γίνει πράξη μία τέτοια κίνηση. Έχει άμεση συσχέτιση με αυτό που συζητήσαμε πιο πριν. Δηλαδή, θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα όπως το να πλήξουν αμερικανικούς στόχους. Οι Αμερικανοί θα έχουν επιπλέον αφορμή για να προχωρήσουν σε επιπλέον στρατιωτικά πλήγματα που θα επηρεάσουν και το ίδιο καθεστώς πλέον. Πάμε δηλαδή στο εάν θα εξοντωθεί ο Χαμενεΐ ή όχι.
Κλείνοντας, την «ανάγνωσή» σας για την εικόνα των Ντόναλντ Τραμπ και Μπενιαμίν Νετανιάχου στη Μέση Ανατολή που αναδιατάσσεται
Ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζει τις εξελίξεις ως «επιτυχία» έστω και αν υπήρξε αυτή η αντίδραση από τους Δημοκρατικούς σαφώς και από κάποιους Ρεπουμπλικανούς. Παρουσιάζεται ότι παίρνει το πάνω χέρι μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και «φιμώνει» αυτούς που εμφανίστηκαν ως οι εναλλακτικές φωνές, όπως οι Στιβ Μπάνον, Τάκερ Κάρλσον, Άλεξ Τζόουνς και λοιποί - δηλαδή την alt-right. Eξ ου και θεωρώ ότι ο τόνος του και η δήλωση ότι «τώρα πάμε για ειρήνη» ήταν και ένα μήνυμα προς το εσωτερικό.
Είναι μία επιτυχία, εντός εισαγωγικών πάντα, που έως τώρα δεν είχε. Δεν έχει να επιδείξει κάποια επιτυχία στην Ουκρανία. Δεν είχε επιτυχία στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Γάζα. Δεν είχε επιτυχία με τους γύρους διαπραγματεύσεων σε Ντόχα και Αμάν. Τώρα εμφανίζει μία «επιτυχία», έστω και μιας άλλης μορφής, που του δίνει πόντους.
Όσον αφορά τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, είναι μία καθαρή επιτυχία. Δηλαδή, ακόμα και μετά από αυτά τα πυραυλικά πλήγματα που δέχθηκε, το Ισραήλ κατάφερε τι; Κατάφερε να εξαφανίσει τουλάχιστον για 5-10 χρόνια δεν γνωρίζουμε ακριβώς, το πυρηνικό πρόγραμμα, ίσως ακολουθήσει το πυραυλικό, πολλώ δε μάλλον μία αλλαγή καθεστώτος. Ποιος θα ισχυριστεί, ή θα ήθελα να ακούσω τον αντίλογο για να μην είμαι απόλυτος, ότι ο Νετανιάγου δεν πέτυχε αν όχι 100% στο μεγαλύτερο βαθμό τις επιδιώξεις του. Τις πέτυχε. Αυτό ζητούσε και είναι ο ηγέτης που «έβγαλε» το Ισραήλ από μία συζήτηση για ένα ζήτημα το οποίο δεν αφορούσε μόνο τον ίδιο. Το Ιράν ήταν ζήτημα ασφαλείας για όλο το Ισραήλ. Έδωσε τη λύση.
Η δήλωση Μερτς ότι το Ισραήλ «κάνει τη βρώμικη δουλειά για όλους μας»...
Έτσι ακριβώς. Είπε αυτό που δεν είχε πει κανείς άλλος. «Μας έκανε τη δουλειά» είπε ο Γερμανός καγκελάριος. Μας έκανε τη δουλειά και δεύτερον, συμφωνεί κάποιος ή διαφωνεί με τον ίδιο τον Νετανιάχου, το ξαναλέω, πώς κάποιος θα μπορούσε να παρουσιάσει αυτά τα γεγονότα ως κάτι άλλο παρά επιτυχία του Νετανιάχου; Χωρίς εισαγωγικά. Αυτός ήταν ένας στόχος για τον οποίο πολεμούσε από το 2006 επί Ομπάμα. Έχουμε τη «δικαίωση» ενός ανθρώπου που από τότε τα έλεγε και μετά από 19 χρόνια κατάφερε το στόχο του. Εάν δε κάποιος υποστηρίξει ότι το Ιράν δεν επεδίωκε να αναπτύξει στρατηγικά πυρηνικά όπλα, είναι εκτός του πραγματικού...
