Όταν ακόμη και ο Bill Gates καταλαβαίνει ότι ο αποκαλυπτικός περιβαλλοντισμός είναι πρόβλημα, κάτι αλλάζει. Ο άνθρωπος που για χρόνια ήταν το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο του τεχνοκρατικού κλιματικού κινήματος, αποφάσισε να ταράξει τα νερά λίγο πριν την COP30. Η νέα του έκθεση, που δημοσιεύτηκε στην προσωπική του ιστοσελίδα, δεν είναι απλώς διαφορετική. Είναι αιρετική για τα δεδομένα της πράσινης ορθοδοξίας.
Ο Gates δεν απορρίπτει την κλιματική αλλαγή. Το αντίθετο. Την αναγνωρίζει, την τεκμηριώνει, και επενδύει σε λύσεις. Όμως κάνει κάτι τολμηρότερο: Αποδομεί το αφήγημα της κλιματικής αποκάλυψης. Εκείνης της θρησκευτικού τύπου υστερίας που εμπνέεται από την Γκρέτα Τούνμπεργκ, και θέλει τον κόσμο να τελειώνει μέσα σε λίγες δεκαετίες, αν δεν εγκαταλείψουμε άμεσα τον καπιταλισμό, τα αυτοκίνητα, τα air condition, τα αεροπλάνα και το κρέας. Ο Gates λέει πως αυτή η προσέγγιση είναι απλώς και ολοκληρωτικά λανθασμένη.
Πρόκειται για ιστορική μεταστροφή. Όχι γιατί μας αποκάλυψε κάποια μεγάλη αλήθεια αυτή ήταν πάντα εκεί, όταν ακόμη και ο Bill Gates καταλαβαίνει το αυτονόητο, κάτι αλλάζει. Ο άνθρωπος που για χρόνια ήταν το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο του τεχνοκρατικού κλιματικού κινήματος, αποφάσισε να ταράξει τα νερά λίγο πριν την COP30. Η νέα του έκθεση δεν είναι απλώς διαφορετική. Είναι αιρετική για τα δεδομένα της πράσινης ορθοδοξίας.
Ο Gates δεν απορρίπτει την κλιματική αλλαγή. Το αντίθετο. Την αναγνωρίζει, την τεκμηριώνει, και επενδύει σε λύσεις. Όμως κάνει κάτι τολμηρότερο: Αποδομεί το αφήγημα της κλιματικής αποκάλυψης. Εκείνης της θρησκευτικού τύπου υστερίας που θέλει τον κόσμο να τελειώνει μέσα σε λίγες δεκαετίες, αν δεν εγκαταλείψουμε άμεσα τον καπιταλισμό, τα αυτοκίνητα και το κρέας. Ο Gates λέει πως αυτή η πρόβλεψη είναι απλώς λάθος.
Πρόκειται για ιστορική μεταστροφή. Όχι, γιατί πρόκειται για μια μεγάλη αλήθεια, αυτή πάντα εκεί ήταν, αλλά γιατί την ομολογεί πλέον ένας από τους αρχιερείς του πράσινου τεχνοκρατισμού. Ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η μονομανία με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έχει οδηγήσει σε λανθασμένες στρατηγικές, που συχνά αγνοούν τον πραγματικό σκοπό: τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής. Λέει κάτι ακόμα πιο σημαντικό: η φτώχεια και η αρρώστια σκοτώνουν περισσότερο από τη ζέστη. Και η λύση δεν είναι λιγότερη ενέργεια, αλλά περισσότερη, φθηνότερη και καθαρότερη.
Όταν ένας άνθρωπος που έχει επενδύσει δισεκατομμύρια στην πράσινη τεχνολογία φτάνει να δηλώνει ότι η πρόοδος της καινοτομίας είναι πιο σημαντική από την επίτευξη των βραχυπρόθεσμων στόχων εκπομπών, τότε η αλλαγή είναι βαθιά. Πρόκειται για επιστροφή στη λογική. Στην ιδέα ότι οι άνθρωποι δεν είναι πρόβλημα αλλά λύση. Ότι η τεχνολογία, η αγορά και η ανάπτυξη είναι οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι του περιβάλλοντος.
Η Ευρώπη, δυστυχώς, τα τελευταία 20 χρόνια έκανε την αντίθετη διαδρομή. Υιοθέτησε πλήρως το αφήγημα της πράσινης καταστροφής, με αποτέλεσμα να βυθιστεί στην αποβιομηχάνιση, την ενεργειακή φτώχεια και την εξάρτηση από αναξιόπιστους προμηθευτές. Πάνω στον πανικό, κατήργησε την πυρηνική ενέργεια, δαιμονοποίησε το φυσικό αέριο, επιδότησε τεχνολογίες χωρίς απόδοση και φόρτωσε τα νοικοκυριά με δυσβάσταχτους λογαριασμούς υπό το μανδύα της «βιώσιμης ανάπτυξης».
Κι όλα αυτά επειδή οι πολιτικές ηγεσίες της ηπείρου παραδόθηκαν σε ένα δίκτυο συμφερόντων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, και ιδεολόγων, που λειτουργούν σαν καρπούζια: πράσινοι απέξω, κόκκινοι από μέσα. Δεν τους ενδιαφέρει το περιβάλλον. Τους ενδιαφέρει ο έλεγχος, η επιβολή, η ρύθμιση, η φορολογία, οι επιδοτήσεις, και φυσικά η ηθική ανωτερότητα που νιώθουν ότι "φροντίζουν" τον πλανήτη. Η κλιματική κρίση δεν είναι κρίση. Είναι το άλλοθι για την επιστροφή σε ένα οικονομικό μοντέλο κρατισμού με παγκόσμια επίφαση.
Ο Gates δεν έγινε ξαφνικά φιλελεύθερος στα οικονομικά. Δεν αρνείται τις κρατικές πολιτικές. Όμως πλέον ορίζει ως προτεραιότητα την ανθρώπινη ευημερία, την τεχνολογική πρόοδο και την αποτελεσματικότητα. Μιλάει για μέτρηση αποτελέσματος ανά δολάριο, για αποδοτικότητα επενδύσεων, για καινοτομία που θα οδηγήσει στη μείωση του κόστους των καθαρών τεχνολογιών. Σαν να γράφει ο Milton Friedman με ηλιακά πάνελ.
Η στροφή του Gates δεν προέκυψε από ιδεολογική αναζήτηση. Προέκυψε από την πραγματικότητα. Από το γεγονός ότι εδώ και χρόνια, οι πιο ριζοσπαστικές πράσινες πολιτικές φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα: περισσότερη φτώχεια, περισσότερη εξάρτηση, λιγότερη ανάπτυξη. Και τελικά, μεγαλύτερη αδυναμία προσαρμογής στις όποιες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Και φτάσαμε στο 2025 για να πούμε ότι πλέον η συζήτηση αλλάζει. Σιγά αλλά σταθερά, η φωνή της λογικής επανέρχεται. Το γεγονός ότι αυτό ξεκινά από έναν άνθρωπο σαν τον Bill Gates, δείχνει πόσο εξαντλήθηκε το αφήγημα της κλιματικής παράνοιας. Δεν είμαστε στο 2005. Είμαστε στο 2025. Και πλέον δεν αρκεί να είσαι πράσινος για να έχεις δίκιο. Πρέπει να είσαι και αποτελεσματικός.
Η ευκαιρία για την Ευρώπη - και για την Ελλάδα - είναι να εγκαταλείψουν την εμμονή στον κρατισμό με πράσινη βιτρίνα και να επενδύσουν εκεί που υπάρχει απόδοση: στην τεχνολογία, στην ενέργεια, στην ανάπτυξη. Το περιβάλλον έχει νόημα να σωθεί μόνο αν σωθούν πρώτα οι άνθρωποι. Η λύση στο πρόβλημα δεν μπορεί να έρθει από τη φτωχοποίηση και την οπισθοδρόμιση. Μόνο από την ανάπτυξη και την καινοτομία μπορεί να έρθει. Και αυτά τα πράγματα δεν μπορεί να τα κάνει ούτε ο κρατικός προγραμματισμός, ούτε ο ακτιβισμός της Γκρέτας, ούτε οι επιδοτήσεις της ΕΕ.
