Το πρώτο βιβλίο που άνοιξαν τα χέρια μου ήταν «o γύρος του κόσμου», ένα μίγμα ταξιδιωτικών κειμένων και ιστορίας. Προσπάθησα από τότε να’ χω τα μάτια ανοιχτά στους χώρους και την ιστορία, γιατί αυτά θαρρώ δίνουν έναν ορίζοντα, ένα πλαίσιο να προσεγγίζεις την κατανόηση του γιατί και πώς των πραγμάτων. Και μου κόλλησε μια συνήθεια: όταν τέλειωνα ένα βιβλίο κρατούσα σημειώσεις: τι λέει, πόσο συμφωνεί με τα ως τότε διαβάσματά μου, ποια μου φάνηκαν τα δυνατά του σημεία και ποια το αντίθετο.
Αυτό το ταξίδι μου θύμισε η πρόσφατη έκθεση του Γιάννη Αδαμάκη στην γκαλερί Ζουμπουλάκη (ολοκληρώθηκε το Σάββατο 24/2). Ο αγαπημένος στο ευρύ κοινό καλλιτέχνης παρουσιάστηκε με ανανεωμένη τη ζωγραφική του όραση. Και στο πρόσωπο του Πασπαρτού, του Γάλλου υπηρέτη που πήρε σάρκα και οστά στην πένα του Ιουλίου Βερν, αναγεννήθηκε. Μεταφέρω από τον κατάλογο της έκθεσης το ιδιόχειρο σημείωμα του ζωγράφου με ημερομηνία 7 Ιανουαρίου (όχι τυχαία, ημέρα γέννησης του Αδαμάκη).
«Jules Verne, συγγραφέας, ήρωας των εφηβικών μας χρόνων.
Jean Paassepartout, αντιήρωας. Σύμβολο της αιώνιας δοκιμασίας, του ατέρμονου ταξιδιού. Δίνει λύσεις. Αναδεικνύει γεγονότα. Ανοίγει κλειδωμένες υποσχέσεις. Εξιχνιάζει ταλαιπωρημένους γρίφους. Θυματοποιείται. Εθέλει να μας οδηγήσει στη νίκη. Εθέλει να κερδίσουμε το στοίχημα.
Passepartout, ο τίτλος της πολύχρωμης μου περιπέτειας, ανάμεσα σε πλοία, σε αερόπλοια, σε τρένα, σε παιδικά αυτοκίνητα. Μια περιπέτεια με στόχο το «άφθαρτο» έπαθλο. Ένα όραμα για το οποίο αγωνιζόμαστε από παιδιά.
Έτσι, βιώνουμε το αιώνιο παιχνίδι. Μαθημένοι από μικροί στις ζαβολιές. Μαθημένοι να οργανώνουμε πολυμήχανους αυτοσχεδιασμούς.
Κι εγώ στο ίδιο ταξίδι…
Ανάμεσα στις εικόνες, στις μνήμες και στα παιχνίδια μου, αγωνίζομαι να κερδίσω μια ιλαρή ουτοπία, μια ανέφικτη διαβεβαίωση. Μια οδυνηρή εκπλήρωση».
Όλα αυτά που αφηγήθηκε ο ζωγράφος δεν περιγράφουν πραγματικότητες. Τις μέρες της έκθεσης, στο υπόγειο της ξεθεμελιωμένης από τα έγκατα πλατείας Κολωνακίου, ο Αδαμάκης άνοιξε έναν ορίζοντα πολύ πέρα από το γιατί και πώς των πραγμάτων. Έδειξε ότι μπορεί να ζήσεις πολύ λιγότερο έντονα από τον Φιλέα Φογκ, και μ' όλα ταύτα να ζήσεις πολύ και σε βάθος, πράγματα πολλά και σπάνια. Τη ζωή δεν τη συνθέτουν γεγονότα στο όριο της περιπέτειας. Συναντήσεις με ορισμένους ανθρώπους, ναι. Περιδιαβάσεις σε χώρους που φλογίζουν την ύπαρξη, ναι. Παρατηρήσεις επί ώρες μπροστά σε έργα τέχνης, ναι. Διαβάσματα, ναι. Όχι απλώς γεγονότα. Τη ζωή τη συνθέτουν αισθήματα. Αυτά είναι το κλειδί.
Ο Αδαμάκης διατηρεί το ποιητικό κλίμα στη δουλειά του, αποδίδοντας όμως τα πεπερασμένα του αντικείμενα με έντονη εξπρεσιονιστική διάθεση. Δεν έχει ανάγκη να κατοχυρώσει την αυθεντικότητα του υπαρκτού κόσμου γι’ αυτό και πλανιέται ανέτως σε μια χρωματική έξαρση που αντανακλά τον ψυχικό του κόσμο. Στο γκρίζο της καθημερινότητας, αντιτάσσει ακτινοβόλα σύμβολα της παιδικής ζωής: πεταλούδες, το ξύλινο αλογάκι, το παιδικό τρένο, τα κοσμαγάπητα καράβια του, και βέβαια, το γεμάτο κίνηση και χρώμα αερόπλοιο, με το οποίο πετούνε ακόμη δίπλα στους ήρωες του Βερν οι αναγνώστες του.
Δεν πρόκειται για ρομαντική καταγραφή μιας νοσταλγίας στη χαμένη παιδική ηλικία. Όλα συλλειτουργούν ως μέρος μιας σκηνογραφίας που υποτάσσεται σε έναν μαγικό ρεαλισμό. Όλα φτιάχνουν ένα κόσμο υπερπραγματικό, μεταφυσικό, μα ολότελα προσιτό στο μάτι και, κυρίως, στο αίσθημα. Ο Αδαμάκης εκκαλεί στη μνήμη μας τα παιχνίδια, εκκαλεί στη μνήμη μας τις παιδικές φαντασιώσεις σε μια εικονογραφία που καταλήγει να γίνει μυθική: κανένα αντικείμενο δε μεταφέρει τη δική του, την αντικειμενική του υπόσταση. Το προτεινόμενο από τον Αδαμάκη παιχνίδι είναι πολύ σοβαρό, είναι οντολογικό – έτσι όπως μόνο τα παιδιά μπορούν να παίζουν.
* Οι φωτογραφίες είναι από τον προσωπικό λογαριασμό του ζωγράφου στον Facebook
