Δέκα χρόνια μετά την έναρξη της μεταναστευτικής κρίσης και την περίφημη ρήση της Άγγελα Μέρκελ «μπορούμε να τα καταφέρουμε», η Ευρώπη εξακολουθεί να παραπαίει ανάμεσα στην αλληλεγγύη και τον… εθελοντισμό! Το 2020 αποφάσισε να δημιουργήσει ένα νέο Σύμφωνο για το Άσυλο, το 2024 έλαβε τις (πάντα μεσοβέζικες) αποφάσεις της και η εφαρμογή προβλέπεται για τον Ιούνιο του 2026. Σήμερα, όλοι δείχνουν να στρίβουν δια του αρραβώνος…
Γιατί σήμερα που μιλάμε, ουδείς γνωρίζει ποιοι, πώς και αν θα εφαρμόσουν τις αποφάσεις που οι ίδιοι έλαβαν!
Έχει προηγηθεί μια περίοδος διαπραγματεύσεων (και διμερών) μετά την οποία φαντάζομαι ότι όλοι οι αρμόδιοι υπουργοί θα έχουν παρουσιάσει στους πρωθυπουργούς τους το «εκπληκτικό» αποτέλεσμά της διαπραγματευτικής τους «δεινότητας».
Με την ΕΕ όμως – και ειδικά με την Γερμανία – ο διάβολος δεν κρύβεται μόνο στις λεπτομέρειες. Κι’ αυτό διότι η Γερμανία γεμίζει συνεχώς την καλύβα του χότζα με φανταστικούς μετανάστες από χώρες πρώτης υποδοχής (η Ελλάδα βρίσκεται από καιρό στο στόχαστρό της), στέλνει συνεχώς καταλόγους ανθρώπων που τελικά δεν βρίσκει ποτέ όταν τους αναζητά επί του εδάφους της και τώρα φαίνεται ότι «προσφέρεται» να υποχωρήσει, να παραιτηθεί δηλαδή από τις πιέσεις για επιστροφή αυτών που δεν βρίσκει, προκειμένου να απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις της όσον αφορά τις πρόνοιες του Συμφώνου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά θα ισχυριστεί το Βερολίνο στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, περιμένοντας να πούμε και… ευχαριστώ! Πραγματικά άλλο ένα γερμανικό colpo grosso, αφού η Γερμανία θα χρησιμοποιήσει την Ελλάδα για να πετάξει από πάνω της κάθε ευθύνη. Πιθανόν να μας φορτώσουν και την άνοδο της γερμανικής ακροδεξιάς, κλαψουρίζοντας ότι φταίμε εμείς για την αναποτελεσματική πολιτική της. Και μετά θα αρχίσουν να μας κατηγορούν για παραβίαση του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου (το οποίο κακώς παραβιάζεται)!
Αν αυτό θα είναι το αποτέλεσμα της «διαπραγμάτευσης», ας χτυπήσουμε τις καμπάνες!
Διότι, όπως θα διαπιστώσετε από τα παρακάτω, και με τους μετανάστες θα μείνουμε και ελάχιστα χρήματα θα λάβουμε και για παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης θα κατηγορηθούμε. Δεν το λες και επιτυχία!
Όλα αυτά τα χρόνια της γνωστής αέναης ευρωπαϊκής συζήτησης, που διεξαγόταν επί δέκα χρόνια στον άχρονο χρόνο της ΕΕ, η Ακροδεξιά (που άρπαξε την ευκαιρία), γιγαντώθηκε, κυρίως λόγω της λανθασμένης ρητορικής της Κεντροδεξιάς, που προσπάθησε να μιμηθεί την ακροδεξιά γλώσσα του μίσους.
Ανεπιτυχώς, βέβαια, όπως συμβαίνει πάντα όταν το ερζάτς προσπαθεί να μιμηθεί το ορίτζιναλ. Το μόνο που αποδείχθηκε είναι ότι το μεταναστευτικό πρέπει να το αντιμετωπίζεις κάτω από τα ραντάρ, χωρίς να φανφάρες και άχρηστες κραυγές, που αποσκοπούν σε μια κάθε άλλο παρά ανώδυνη (για τη χώρα) αυτοπροβολή. Όταν διογκώνεις το πρόβλημα με σκοπό την δική σου προβολή, απλά το παρουσιάζεις διογκωμένο και στο πιάτο στην Ακροδεξιά. Εσύ παριστάνεις ότι λύνεις ένα πρόβλημα που δεν το έλυσαν ο Τραμπ, η Μελόνι, ο Σαλβίνι και ο Μερτς μαζί και την ίδια ώρα στέλνεις τις ψήφους σε εκείνους που προτείνουν εύκολες λύσεις για δύσκολα προβλήματα.
Αλλά αυτά τα έχουμε ξαναπεί εις ώτα μη ακουόντων…
Σύμφωνο για την Μετανάστευση: Ο νέος ευρωπαϊκός μύλος
Πάμε τώρα στη σημερινή κατάσταση. Μεταξύ του 2024 και του 2026, ως γνωστόν μεσολαβεί το 2025. Στη διάρκεια αυτής της χρονιάς, η ΕΕ προσπαθεί να πείσει τα κράτη-μέλη της για όσο το δυνατόν καλύτερη εφαρμογή του «Συμφώνου». Είναι δηλαδή χρονιά διαπραγματεύσεων. Και φυσικά έγινε μύλος! Μέσα στον οποίο πήγε και χώθηκε και η Γερμανία, όπου – παρά τις μεγαλόστομες δηλώσεις – η Ακροδεξιά κατέληξε να είναι πρώτο κόμμα (είτε στις δημοσκοπήσεις, είτε σε διάφορες κρατιδιακές εκλογές).
Τα τελευταία χρόνια, η λεγόμενη ανατολική οδός, δηλαδή η δική μας, έχει καταστεί η λιγότερο δημοφιλής. Υπάρχουν φυσικά ροές – υπάρχουν και πάντα υπήρχαν περίοδοι μεγάλων εξάρσεων – αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως η διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου, δηλαδή από τη Λιβύη προς την Ιταλία (όπου η μεν Λαμπεντούζα βουλιάζει τα δε ιταλικά κέντρα στην Αλβανία παραμένουν σχεδόν κενά) παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά αφίξεων: 38% έναντι 28% της ανατολικής οδού.
Την περίοδο 2015-2016, 1,3 εκ. πρόσφυγες και μετανάστες έκαναν αίτηση ασύλου στην ΕΕ. Μετά υπήρξε η κάμψη της περιόδου της πανδημίας και το πρώτο εξάμηνο του 2025 περί τις 400.000 άνθρωποι υπέβαλαν αίτημα ασύλου στην ΕΕ – 23% μείωση σε σχέση με το 2024. Και μάλιστα σε μια περίοδο που νέες εστίες πολέμων – κυρίως εμφυλίων και με άγριες σφαγές με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Σουδάν – ήλθαν να προστεθούν στις παλιές.
Αλλά παρά το γεγονός ότι οι ροές είχαν μειωθεί, οι κραυγές αυξήθηκαν με αποτέλεσμα την τροφοδότηση της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς.
Προσπαθούν να… τετραγωνίσουν τον κύκλο!
Στο μεταξύ, εξακολουθούν να μην βρίσκουν άκρη, καθώς προσπαθούν να συμβιβάσουν τα ασυμβίβαστα.
Στις 11 Νοεμβρίου, ο αρμόδιος Επίτροπος, ο Αυστριακός Μάγκνους Μπρούνερ, παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου, τον πρώτο «Ετήσιο Κύκλο Διαχείρισης Μετανάστευσης» στο πλαίσιο του νέου Συμφώνου για την Μετανάστευση και το Άσυλο.
Φυσικά, δεν ήταν παρά για άλλη μια προσπάθεια να… τετραγωνίσουν τον κύκλο.
Κατά την παρουσίαση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές χώρες, ο Επίτροπος αναφέρθηκε στην κατά 35% μείωση των ροών μεταξύ Ιουλίου 2024 και Ιουνίου 2025 και παρουσίασε μια κατηγοριοποίηση κατά χώρες.
Έτσι, Ελλάδα, Κύπρος, Ισπανία και Ιταλία μπήκαν στην πρώτη κατηγορία των χωρών σε μεταναστευτική κρίση – και επομένως θα είναι οι επιλέξιμες χώρες που θα επωφεληθούν από το λεγόμενο Solidarity Pool (Δεξαμενή Αλληλεγγύης), που θα λειτουργήσει όταν θα αρχίσει η εφαρμογή του Συμφώνου.
Στη δεύτερη κατηγορία, που περιλαμβάνει την ομάδα χωρών οι οποίες βρίσκονται «σε κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης», εντάχθηκαν Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Εσθονία, Ιρλανδία, Γαλλία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Πολωνία και Φινλανδία. Οι χώρες αυτές θα έχουν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή Εργαλειοθήκη Υποστήριξης – η οποία περιλαμβάνει πολλά μέτρα, μεταξύ των οποίων και την απαλλαγή από τις υποχρεώσεις μετεγκατάστασης και οικονομικής συνεισφοράς.
Στην τρίτη κατηγορία έχουμε τις χώρες που βρίσκονται σε «σημαντική μεταναστευτική κατάσταση» και θα έχουν την δυνατότητα να ζητήσουν πλήρη ή μερική απαλλαγή τους από την προβλεπόμενη συνεισφορά τους στην Δεξαμενή Αλληλεγγύης. Στην κατηγορία αυτή έχει μπει η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Κροατία, η Αυστρία και η Πολωνία.
Πληροφορηθήκαμε επίσης ότι η Κομισιόν θα επανεκτιμήσει την κατάσταση τον Ιούλιο του 2026 και τον Οκτώβριο του 2026.
Δηλαδή, ζήσε μαύρε μου να φας τριφύλλι!
Τι μένει μετά από μια απλή αφαίρεση;
Δεδομένου ότι η Ουγγαρία έχει δηλώσει πως ούτε θα δεχθεί μετανάστες από τις πιεζόμενες χώρες…
Δεδομένου ότι και η Πολωνία, της οποίας μάλιστα ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ έχει χρηματίσει και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε συμμετοχή (με το πρόσχημα ότι η χώρα του έχει υποδεχθεί ένα εκατομμύριο Ουκρανούς, τους οποίους βέβαια είχε και πριν τον πόλεμο διότι χρειάζεται εργαζομένους που αυξάνουν το ΑΕΠ της)…
Δεδομένου ότι εκτός από την Ουγγαρία και η Πολωνία, η Σλοβακία και η Τσεχία έχουν δηλώσει ότι δεν επιθυμούν οποιαδήποτε συμμετοχή και θα αμφισβητήσουν τις αποφάσεις της Κομισιόν…
Δεδομένου ότι μερικές βόρειες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Σουηδία και η Φινλανδία, έχουν διαμηνύσει ότι θα λάβουν μέρος μόνο αν εφαρμοστούν αυστηρά οι κανόνες του Δουβλίνου, σύμφωνα με τους οποίους πρέπει οι μετανάστες να επιστρέφονται στις χώρες όπου για πρώτη φορά έχουν ζητήσει άσυλο…
Δεδομένου ότι 18 χώρες έχουν ενταχθεί σε κατηγορίες κινδύνου ή πίεσης και είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσουν να επωφεληθούν από την πρόνοια απαλλαγής από την καταβολή χρημάτων (20.000 ευρώ, δηλαδή ψίχουλα) ανά μετανάστη και (πολύ περισσότερο) από τις μετεγκαταστάσεις, μπορείτε να μετρήσετε πόσες χώρες απομένουν; Και ενώ, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, προκειμένου το Σχέδιο να είναι αποτελεσματικό, θα πρέπει να εφαρμοστεί από τουλάχιστον 15 χώρες! Οι οποίες μάλιστα θα έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν αν θα προσφέρουν είτε μετεγκατάσταση, είτε χρήματα, είτε επιχειρησιακή βοήθεια, είτε έναν δικής τους έμπνευσης συνδυασμό όλων των παραπάνω;
Εδώ να σημειώσω (από την «κτηθείσα εν τω στρατεύματι» εμπειρία μου) ότι η λεγόμενη «επιχειρησιακή βοήθεια» είναι κανονικά για τα γέλια, με τους δήθεν «ειδήμονες» να γεμίζουν τα μπαράκια των ταλανιζόμενων από την μετανάστευση πρωτευουσών, πόλεων και νησιών.
Τώρα όλοι στρίβουν δια του αρραβώνος…
Με λίγα λόγια, η Κομισιόν διάλεξε τέσσερις διαφορετικές λύσεις «αλληλεγγύης» και οι περισσότερες χώρες δεν συμφωνούν με καμία ή στρίβουν δια του αρραβώνος. Και να σκεφθεί κανείς ότι οι αποφάσεις προβλέπουν ως ελάχιστη συνεισφορά 30.000 μετεγκαταστάσεις και 600 εκ. ευρώ σε οικονομική συμβολή!
Το αποτέλεσμα, λοιπόν, δεν είναι μια «καινούργια αρχή», όπως διαφημίστηκε το Σύμφωνο, αλλά άλλη μια τρύπα στο νερό!
Αυτό καταλαβαίνουμε από τις ακόλουθες δηλώσεις:
Ντόναλντ Τουσκ (Πολωνία): «Η Πολωνία δεν θα δεχθεί μετανάστες βάσει του Συμφώνου. Ούτε θα πληρώσουμε». Προσπαθεί κι’ αυτός να ευθυγραμμιστεί με την δική του ακροδεξιά!
Βίκτορ Όρμπαν (Ουγγαρία): «Δεν θα εφαρμόσουμε το Σύμφωνο. Δεν θα δεχθούμε μετανάστες και δεν θα πληρώσουμε ούτε ένα φιορίνι γι’ αυτούς». Ο Όρμπαν έχει εκλογές τον προσεχή Απρίλιο και δεν σκοπεύει να θέσει εν κινδύνω την πολιτική του «μηδέν μετανάστες», την οποία μάλιστα θα θέσει ως προτεραιότητα και σ’ αυτήν την προεκλογική εκστρατεία του.
Ρόμπερτ Φίτσο (Σλοβακία): Προειδοποίησε τις Βρυξέλλες ότι η χώρα του δεν θα συμμετάσχει στο σχέδιο.
Αντρέι Μπάμπις (Τσεχία): Μόλις ξανακέρδισε τις εκλογές και απέρριψε το ευρωπαϊκό σχέδιο για «λόγους εθνικής ασφάλειας».
Σημειώστε ότι χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία δεν περιλαμβάνονται σε αυτές που μπορούν να εξαιρεθούν, αλλά είναι αποφασισμένες να αμφισβητήσουν το Σύμφωνο.
Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα
Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Όσο λιγότεροι συμμετέχουν στο Σχέδιο, τόσο μικρότερη θα είναι η βοήθεια προς τις χώρες της πρώτης κατηγορίας, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η οποία και με τους μετανάστες θα μείνει και ελάχιστα χρήματα θα λάβει.
Σύμφωνα με την «ανάλυση» (ο Θεός να την κάνει) της Κομισιόν, έξι χώρες (Αυστρία, Πολωνία, Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Κροατία), μπορούν να εξαιρεθούν μέχρι το τέλος του 2026. Και αν αυτό γίνει αποδεκτό από τους 27 ηγέτες που μετέχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο θα συνεδριάσει στις 18 και 19 Δεκεμβρίου, τότε θεωρείται βέβαιο ότι στο κλαμπ θα ζητήσει να μπει και η Γερμανία – με αντάλλαγμα, όπως είπαμε, μια δήθεν προσφορά προς την Ελλάδα.
Οπότε, οι χώρες που θα πληγούν (για άλλη μια φορά) θα είναι οι χώρες της πρώτης γραμμής.
Η χώρα με την οποία έχουμε τους περισσότερους ανοιχτούς λογαριασμούς εδώ και χρόνια είναι η Γερμανία. Αυτό που το Βερολίνο ζητά επίμονα από την Ελλάδα είναι η επιστροφή όσων υπέβαλαν για πρώτη φορά αίτημα ασύλου στη χώρα μας – κάνοντας βέβαια οι Γερμανοί ότι δεν καταλαβαίνουν πως η ευθύνη ανήκει στους ίδιους, αφού έγιναν πόλος έλξης επειδή χρειάζονταν κόσμο για τις βιομηχανίες και τις αγροτικές τους καλλιέργειες. Ο οποίος κόσμος δεν μπορούσε να φθάσει παρά μέσω χωρών όπως η δική μας.
Φυσικά, έχει αποτύχει και η αυστηρή μεταναστευτική τους πολιτική. Σύμφωνα με το Κέντρο για την Μετανάστευση του Γερμανικό Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων (DGAP) και βάσει των στοιχείων της BAMF (Ομοσπονδιακού Γραφείου για την Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες), τους πρώτους δέκα μήνες του 2025 οι υποβληθείσες αιτήσεις για χορήγηση ασύλου που καταχωρήθηκαν στη Γερμανία ήταν 142.495. Από αυτές 97.277 υποβλήθηκαν για πρώτη φορά.
Ήδη πριν από τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, ο αριθμός των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για πρώτη φορά είχε μειωθεί κατά περίπου 43%.
Παρ’ όλα αυτά, η νέα γερμανική κυβέρνηση συνέχισε την σκληρή πολιτική με ελέγχους στα σύνορα για να συναγωνιστεί την Ακροδεξιά (AfD), η οποία βέβαια γιγαντώθηκε.
Την ίδια ώρα, ούτε οι (πανάκριβοι) έλεγχοι στα σύνορα είχαν αποτέλεσμα. Κατά τους πρώτους έξι μήνες της νέας κυβέρνησης, οι απορρίψεις στα σύνορα δεν ξεπέρασαν τις 1.000, δηλαδή… έξι την ημέρα!
Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (dpa), η Γερμανία μπορεί να ζητήσει εξαίρεση από το Σύμφωνο, επειδή φιλοξενεί ήδη πολλούς πρόσφυγες και μετανάστες, ειδικά από χώρες όπου ήδη είχαν υποβάλει αίτημα ασύλου.
Σ’ αυτό το κλίμα θα διεξαχθεί η προσεχής Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Όλοι θα ζητούν εξαιρέσεις, η Γερμανία θα παριστάνει ότι υποχωρεί έναντι της Ελλάδας και οι χώρες του νότου – αν δεν πατήσουν πόδι – θα βρεθούν και πάλι μόνες τους. Χωρίς μετεγκαταστάσεις, χωρίς λεφτά και με νέες καταγγελίες και καταδίκες για παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού Δικαίου…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών Ν.Δ., πρώην υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
