Την καλλιτεχνική δημιουργία του βαν Γκογκ κατά τους τελευταίους μήνες της ζωής του αλλά και τη φήμη που απέκτησε μετά το θάνατό του, διερευνά έκθεση στο Μουσείο Βαν Γκογκ.
Βαν Γκογκ: Οι τελευταίοι μήνες καλλιτεχνικής δημιουργίας
Έκθεση

Βαν Γκογκ: Οι τελευταίοι μήνες καλλιτεχνικής δημιουργίας

Την καλλιτεχνική δημιουργία του βαν Γκογκ κατά τους τελευταίους μήνες της ζωής του αλλά και τη φήμη που απέκτησε μετά το θάνατό του, διερευνά έκθεση στο Μουσείο Βαν Γκογκ.

Λόγος ύπαρξης είχε γίνει για τον Βίνσεντ βαν Γκογκ (1853-1890) η ζωγραφική, η ζωγραφική είχε κρίνει ο γιατρός Γκασέ ότι ήταν η καλύτερη θεραπεία για τον βαν Γκογκ, τον Ολλανδό ζωγράφο που έλεγε «θα ήθελα να με δέχονταν όλοι όπως ακριβώς είμαι». Ο βαν Γκογκ είχε γνωρίσει τον Γκασέ όταν είχε εγκατασταθεί (Μάιος 1890) για λόγους ψυχικής υγείας στην Ωβέρ συρ Ουάζ, και λίγο καιρό αργότερα είχε φιλοτεχνήσει το πορτραίτο του γιατρού.

Εγκαταστάθηκε (σ.σ ο βαν Γκογκ) στη γαλλική κοινότητα περίπου τρεις μήνες προτού βάλει ο ίδιος τέλος στη ζωή του με ένα περίστροφο. Και ένα από τα έργα που δημιούργησαν οι πινελιές του σε αυτό το διάστημα, ήταν «Το σταροχώραφο με τα κοράκια» (1890) –ένα δραματικό έργο που ζωγραφίστηκε περί τις 20 ημέρες πριν το θάνατό του και μοιάζει με κραυγή αγωνίας.

Βίνσεντ βαν Γκογκ, «Το σταροχώραφο με τα κοράκια» (1890). Πηγή φωτ.: Twitter / Vincent van Gogh

Το τοπίο που απεικονίζεται στον πίνακα είναι ένα από εκείνα που διέσχιζε και περνούσε μέρος του χρόνου του ο βαν Γκογκ, παίρνοντας μαζί του πινέλο και καβαλέτο και ζωγραφίζοντας· κατά τη ζωγραφική μεταφορά των τοπίων, στο τελάρο, διαφαίνεται μια εκφραστική παραφορά η οποία ξεφεύγει από κάθε έλεγχο.

Το «Σταροχώραφο με τα χωράφια» δημιουργήθηκε μια δύσκολη για τον βαν Γκογκ περίοδο, μια περίοδο που ένιωθε εγκαταλελειμμένος. Είναι το μέρος που επισκέφτηκε τελευταία φορά στις 27 Ιουλίου 1890, συνοδευόμενος όχι με καβαλέτο και πινέλα, αλλά με ένα περίστροφο για να χτυπήσει κοράκια. Ώσπου, εν τέλει, έστρεψε το περίστροφο στον εαυτό του, αφήνοντας την τελευταία του πνοή μία ημέρα αργότερα.

Ο πίνακας «Σταροχώραφο με τα χωράφια» καθώς και άλλα έργα που φιλοτέχνησε κατά την παραμονή του στην κοινότητα Οβέρ συρ Ουάζ, παρουσιάζονται σε μία σπάνια έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Βαν Γκογκ, στο Άμστερνταμ, και διερευνά, επίσης, τη σημασία του ως καλλιτέχνη εκείνη την εποχή και το πώς η φήμη του αυξήθηκε τα πρώτα χρόνια μετά το θάνατό του. 

Πηγή φωτ.: Shutterstοck

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Μουσείο Ορσέ, φέρει τον τίτλο «Ο Βαν Γκογκ στην Ωβέρ. Οι τελευταίοι μήνες του» και είναι η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση που επικεντρώνεται στην περίοδο της Οβέρ, μια σύντομη αλλά κρίσιμη φάση στην καλλιτεχνική σταδιοδρομία του Βαν Γκογκ· είχε ξεκινήσει να εργάζεται γεμάτος ελπίδα και νέες φιλοδοξίες, σταδιακά, πάλευε όλο και περισσότερο με τα συναισθήματα της αποτυχίας, της μοναξιάς και της μελαγχολίας.

Η εν λόγω καλλιτεχνική περίοδος είναι λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό από τα ηλιόλουστα τοπία και τα ηλιοτρόπια που είχε ζωγραφίσει στη Νότια Γαλλία, ενώ έχει ελαφρώς παραμεληθεί από τις εκθεσιακές διοργανώσεις. 

Στην εν λόγω έκθεση, παρουσιάζονται ορισμένα από τα πιο γνωστά αριστουργήματα του βαν Γκογκ από εκείνη την περίοδο· μεταξύ άλλων, εκτός από «Το σιτοχώραφο με τα κοράκια», «Η εκκλησία στην Ωβέρ συρ Ουάζ», και η «Προσωπογραφία του γιατρού Γκασέ» απαθανατίζοντας την κούρασή του στο πρόσωπό του και τον Γκασέ να αναδύεται σαν οπτασία από το μπλε σκούρο φόντο. Καθώς και τοπία, όπως τα «Χωράφια δίπλα στην Ωβέρ συρ Ουάζ» και η «Βλάστηση με δύο φιγούρες».

Βίνσεντ βαν Γκογκ, «Προσωπογραφία του γιατρού Γκασέ». Πηγή φωτ.: Facebook / Art

Συνολικά, η έκθεση περιλαμβάνει 50 –από τους συνολικά 74– πίνακες που δημιούργησε ο βαν Γκογκ κατά τους μήνες παραμονής του στο Οβέρ συρ Ουάζ,  περισσότερα από 20 σχέδια καθώς και μία σειρά βίντεο τριών τμημάτων, όπου επιμελητές και ερευνητές μιλούν για τον τεράστιο αριθμό έργων που δημιούργησε ο βαν Γκογκ, για το τι τον ενέπνευσε και πώς ένιωθε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Ορισμένα από τα έργα που εκτίθενται αποτελούν δάνεια από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές ανά τον κόσμο. Ένα από αυτά το Μουσείο Ορσέ, το οποίο δάνεισε στο Μουσείο Βαν Γκογκ, για τις ανάγκες της έκθεσης, οκτώ πίνακες από τη συλλογή του.

* Η έκθεση «Ο βαν Γκογκ στην Ωβέρ. Οι τελευταίοι μήνες του» παρουσιάζεται στο Μουσείο Βαν Γκογκ, στο Άμστερνταμ, έως τις 3 Σεπτεμβρίου 2023. Έπειτα θα «ταξιδέψει» στο Μουσείο Ορσέ, όπου θα παρουσιαστεί μεταξύ Οκτωβρίου 2023 και Φεβρουαρίου 2024.

Κεντρική φωτογραφία: Αυτοπροσωπογραφία του Βίνσεντ βαν Γκογκ (1887). Πηγή φωτ.: Facebook / Van Gogh Museum