Ο ήχος που μας υποδέχεται είναι του νερού που τρέχει από ένα λάστιχο στη σκηνή της αίθουσας «Αλεξάνδρα Τριάντη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Το νερό είναι το στοιχείο εκείνο που θα μπορούσε να δώσει ζωή στο σκοτεινό κατακλυσμιαίο σύμπαν με φύλακα έναν μαυροντυμένο άνδρα (Δημήτρης Παπαϊωάννου). Παίρνει στα χέρια του και χτυπά ένα χταπόδι, το χτυπά αρκετές φορές σαν να προσπαθεί να το καθυποτάξει.
Ο ήχος του χταποδιού στο υγρό πάτωμα είναι εκκωφαντικός, η κίνηση του αυτή –που επαναλαμβάνεται και στα τελευταία λεπτά της χορευτικής παράστασης– μας δίνει την εικόνα κάποιου που προσπαθεί να δαμάσει τα μύχια της ψυχής του ώστε να υπάρξει μια τάξη. Καθότι το υποσυνείδητο αναβρύζει, όπως το νερό από τα έγκατα της γης.
Στιγμιότυπο από το έργο «Ink» © Julian Mommert. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Η ίδια εντύπωση μας δίνεται και όταν ο γυμνός άνδρας (Σούκα Χορν) προσπαθεί να βγει από τα έγκατα της γης, στην επιφάνεια. Φαίνεται ότι η ισορροπία δεν πρέπει να διαταραχθεί, και έτσι ο ντυμένος άνδρας προσπαθεί να τον καθυποτάξει· τα σώματα παλεύουν με διαχωριστικό ένα πανί, βία και επιθυμία συγχέονται ώσπου οι δύο άνδρες γίνονται ένα και ανάμεσα στα στάχυα γεννιέται ένα βρέφος: μισό άνθρωπος μισό χταπόδι. Γέρνουν πάνω του και τα χείλη τους γίνονται κόκκινα, όπως και λίγο νωρίτερα που έτρωγαν ψάρια.
Ο λευκός, γυμνός άνδρας έρχεται σε αντίφαση με το σκοτεινό σκηνικό που έχει δημιουργηθεί επί σκηνής. Η αλήθεια άλλωστε είναι γυμνή και καθαρή, μας διαταράσσει, ενίοτε μας τρομάζει. Θαμμένες σκέψεις, πόθοι και συναισθήματα, συνειδητά χωμένα κάτω από ένα χαλί ώσπου αποφασίζουν να βγουν στην επιφάνεια οπότε και το σώμα σκέφτεται και μιλά μέσα από τα συμπτώματά του· οι επιθυμίες εκρήγνυνται, η επιθυμία είναι συνώνυμη της κινητηρίου δύναμης, και η παράσταση «Ink» που παρακολουθήσαμε το βράδυ της Παρασκευής (13/1) είναι μια τολμηρή καταβύθιση στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης επιθυμίας.
Στιγμιότυπο από το έργο «Ink» © Julian Mommert. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Το υγρό στοιχείο αντίστοιχο της ρευστότητας καταστάσεων και επιθυμιών, στοιχείο επίσης του ονείρου κατά το οποίο «μιλά» το υποσυνείδητο, το νερό επίσης ενέχει τη ζωή, ταυτοποιείται με την κάθαρση. Η παρουσία του χταποδιού μας υπενθυμίζει ότι το υποσυνείδητο δεν δαμάζεται, θα βρίσκει τρόπο να «απλώνει τα πλοκάμια του» και να μας αγγίζει, υπενθυμίζοντας μας ότι δεν μπορούσε να ξεφύγουμε από όσα έχουμε μέσα μας. Ακόμη και αν προσπαθήσουμε να το καθυποτάξουμε χτυπώντας το, θα αφήσει το σημάδι του –στην περίπτωση του χταποδιού θα είναι το μελάνι, υγρό που το μαλάκιο «πετά» όταν απειλείται.
Κινήσεις αντίστοιχες του ελέγχου και της εξουσίας στο έργο, θα μπορούσαν να ιδωθούν ο ήχος από το ντέφι που κρατά ο ντυμένος άνδρας, με τον γυμνό άνδρα επάνω σε καρέκλα/σκαμνί παραπέμποντας σε τσίρκο, το κόκκινο λάστιχο αντίστοιχο των πλοκαμιών με το οποίο ο ντυμένος προσπαθεί επίσης να δέσει τον γυμνό.
Η γυάλα με νερό που με χορευτικές κινήσεις ξεχύνουν το περιεχόμενό της είναι αντίστοιχη της επιθυμίας που εκφράζεται, και η γυάλα-ντίσκο που φωτίζει την αίθουσα αντίστοιχη του φωτός (αλήθειας) που προσπαθεί να διαχυθεί στο σκοτάδι.
Στιγμιότυπο από το έργο «Ink» © Julian Mommert. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Τα παραπάνω αποτελούν την οπτική μας σε ένα έργο που θέτει σε δοκιμασία σώμα και ψυχή, ένα έργο που έγινε sold out από την πρώτη στιγμή που άνοιξε η διαδικασία προπώλησης, με αποτέλεσμα να προστεθούν επιπλέον παραστάσεις, επίσης sold out. Σε ορισμένες από αυτές, το ρόλο του ντυμένου άνδρα ερμηνεύει ο Χάρης Φραγκούλης, του γυμνού ο Antonio Papazis.
Τη μουσική έγραψε ο Κορνήλιος Σελαμσής και ηχογραφήθηκε από την musicAeterna υπό τη διεύθυνση του Θεόδωρου Κουρεντζή. Τα χταπόδια έφτιαξε ο Νεκτάριος Διονυσάτος, τους φωτισμούς σχεδίασαν οι Lucien Laborderie και Στέφανος Δρουσιώτη.
Όσο για το έργο «Ink», αποτελεί συμπαραγωγή του Δημήτρη Παπαϊωάννου (σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια, φωτισμοί) και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών όπου και ξεκίνησε στις 12 Ιανουαρίου την παγκόσμια περιοδεία του, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2024, με το Μιλάνο, τη Ρώμη, το Μόντρεαλ, το Εθνικό Θέατρο της Κορέας στη Σεούλ, το Sadler’s Wells στο Λονδίνο και την Μπιενάλε Χορού της Λυών να είναι μερικοί μόνο από τους ενδιάμεσους σταθμούς της περιοδείας.
Η δε περιοδεία του «Ιnk» αποτελεί συμπαραγωγή της Biennale de la danse de Lyon 2023, του Sadler’s Wells London και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και πραγματοποιείται με την υποστήριξη του υπουργείο Πολιτισμού.
Στιγμιότυπο από το έργο «Ink» © Julian Mommert. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Σημειωτέον ότι, η πρώτη εκδοχή του «Ink» «γεννήθηκε» το 2020 για δύο σημαντικούς ιταλικούς πολιτιστικούς φορείς, το Torino Danza Festival και το Reggio Emilia Aperto Festival, και τιμήθηκε στην Ιταλία με το βραβείο Ubu 2020–21 («Καλύτερη ξένη παράσταση που παρουσιάστηκε στην Ιταλία»).
Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από το έργο «Ink» © Julian Mommert. Πηγή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
