Το παράδοξο ζευγάρι, οι αυστηροί κριτές και μια αυτοκρατορία. Ακούγεται, μάλλον, σαν τίτλος βιβλίου, αλλά πρόκειται για μια ιστορία που δεν κατοικεί στα χωράφια της φαντασίας. Είναι μια αληθινή ιστορία, η οποία εκτυλίσσεται στο κέντρο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Την Κωνσταντινούπολη.
Ο Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος, γεννήθηκε το 482 μ.Χ., κάπου στα κεντρικά Βαλκάνια. Καταγόταν από μια απλή αγροτική οικογένεια και ξεκίνησε τη ζωή του ως χωρικός. Αργότερα, ακολούθησε την καριέρα του στρατιωτικού, ως αξιωματικός των βασιλικών στρατευμάτων. Μην σας ξεγελά, όμως, η ταπεινή του καταγωγή και το περίεργο του όνομα. Τον ξέρετε. Δεν είναι άλλος από τον ανιψιό του Ιουστίνου (βασιλεία 518-527 μ.Χ.) και ιδρυτή της υπέρλαμπρης Αγίας Σοφίας, τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α’ (βασιλεία 527-565 μ.Χ.).
Ο Προκόπιος, ένας αξιωματούχος και ιστορικός εκείνης της περιόδου, γράφει διεξοδικά για τον αυτοκράτορα και την σύζυγό του, η οποία φαίνεται ότι δεν έχαιρε μεγάλου σεβασμού ανάμεσα στους κύκλους της βασιλικής αυλής.
Η Θεοδώρα, ήταν η κόρη ενός αρκουδιάρη. Ενός εκπαιδευτή αρκούδων δηλαδή, που έκανε παραστάσεις σε ένα είδος τσίρκου της εποχής. Ο πατέρας της, όμως, πέθανε νωρίς, όταν εκείνη ήταν σε μικρή ακόμα ηλικία. Μετά από αυτό το γεγονός, η χήρα μητέρα της, έβαλε εκείνη και τις αδελφές της, Κομιτώ και Αναστασία, να δουλεύουν ως ηθοποιοί στον Ιππόδρομο. Κάτι σαν πρώιμες «cheerleaders», οι οποίες αντί να χορεύουν απλά, έκαναν επίσης μικρά θεατρικά σκετσάκια στα διαλείμματα ανάμεσα στους αγώνες. Ανήθικο επάγγελμα για την τότε κοινωνία, οι γραφείς το χρησιμοποίησαν ως βάση για κατηγορίες εναντίον της. Έχουν αναφέρει ακόμα, ότι ασκούσε μέχρι και το επάγγελμα της εταίρας (ότι δούλευε δηλαδή σε οίκο ανοχής). Δεν ξέρουμε, όμως, αν πράγματι ισχύουν αυτοί οι ισχυρισμοί ή αν απλά αποτελούσαν συκοφαντίες της μέλλουσας αυτοκράτειρας.
Λίγο πριν ανεβεί στον θρόνο, ο Ιουστινιανός γνώρισε τυχαία, ίσως σε κάποιο απ’ τα καπηλειά της της Πόλης, την Θεοδώρα. Γοητευμένος από την ομορφιά της, τα φλογερά (όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν κάποιες πηγές) μαύρα μάτια της, τον δυναμικό της χαρακτήρα και την πρωτοφανή ευφυΐα της, την ερωτεύτηκε παράφορα.
Έτσι, παρά τις κακές γλώσσες και την αποδοκιμασία της πρώην αυτοκράτειρας (της θείας του δηλαδή), την παντρεύτηκε και το 527 μ.Χ. στέφθηκαν μαζί αυτοκράτορες του Βυζαντίου.
Η σχέση τους φαίνεται να εξελίσσεται ομαλά κατά τη διάρκεια της βασιλείας τους, με τον Ιουστινιανό να έχει το μυαλό του στην Reconquista (δηλαδή το πρόγραμμα εξωτερικής πολιτικής του, με το οποίο στόχευε στην επανακατάκτηση των εδαφών της Δύσης τα οποία είχαν χαθεί τα προηγούμενα χρόνια) και την Θεοδώρα να κάνει φιλανθρωπίες και να προσφέρει βοήθεια στους υπηκόους τους καταπολεμώντας την διαφθορά, υπερασπίζοντας γυναίκες σε ανάγκη και επικοινωνώντας ακόμα και με ξένους πρεσβευτές χωρίς την επίβλεψη του συζύγου της.
Γραμμένη στην ιστορία, όμως, έχει μείνει η απόκριση της Θεοδώρας στον Ιουστιναινό, κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα το 532 μ.Χ. Οι εξεγερμένοι υπήκοοι, δυσαρεστημένοι από καιρό με τον αυτοκράτορα και υποκινούμενοι από διάφορους εχθρούς του, αφού ενέδωσαν σε βιαιοπραγίες και λεηλασίες, κατευθύνθηκαν προς το παλάτι με στόχο την εκθρόνισή τους. Όταν ο Ιουστινιανός και οι αξιωματούχοι του ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν το παλάτι, η Θεοδώρα στάθηκε μπροστά τους και είπε σε ελεύθερη μετάφραση: «Μακάρι να μη δω ποτέ τη μέρα που δεν θα με αποκαλούν πια βασίλισσα. Αν θέλετε να σωθείτε, φύγετε. Αυτό είναι εύκολο. Όσον αφορά εμένα, υποστηρίζω το αρχαίο ρητό, πως η βασιλεία είναι ένα καλό σάβανο.»
Βιβλιογραφία:
«Το Βυζαντινό κράτος», Ι. Καραγιαννόπουλος, Εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 2001 https://www.mixanitouxronou.gr/theodora-porni-pou-egine-aftokratira/ https://www.ime.gr/chronos/projects/justinian/gr/general/g3a.html http://3gym-mikras.thess.sch.gr/auto_Ioustinianos.htm
https://www.archaiologia.gr/blog/issue/%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BA%CE%B1-%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B1/
https://www.tovima.gr/2024/06/28/istoriko-arxeio/theodora-i-poreia-tis-apo-toys-ippodromous-ston-throno-tou-vyzantiou/
