Η βαθιά φωνή του Λέοναρντ Κοέν (1934-2016) κατάπιανε με τις οκτάβες της θέματα όπως ο έρωτας και η μοναξιά χαρίζοντάς τους ρυθμικότητα που μπορεί να σταθεί χωρίς τη μουσική. Σωστή άρθρωση απουσία βιασύνης, οι στίχοι που ερμήνευε χαράσσονταν σαν το πάτημα των βημάτων στη μνήμη, εκείνος σπάνια κινείτο επί σκηνής, είθιστο να στέκεται μπροστά στο μικρόφωνο ή να το κρατά, άλλοτε με το χαρακτηριστικό καπέλο του, άλλοτε χωρίς, και να εκπέμπει ρομαντισμό μέσω των χειλιών του.
Φέρνω στο νου μου το κομμάτι του «Dance me to the end of love» με αφορμή την πρωτότυπη παράσταση σύγχρονου χορού «Dance me» της ομάδας Ballets Jazz Montréal (BJM), που ανεβαίνει στις 11 και 12 Νοεμβρίου (20:00) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη) και για την οποία θα αναφερθώ περαιτέρω αφότου την παρακολουθήσω.
Πρόκειται για μία παράσταση φόρο-τιμής στον Καναδό λογοτέχνη, συνθέτη και τραγουδιστή, εμπνευσμένη από το πλούσιο και πολυσήμαντο έργο του και φέρει την έγκριση του ίδιου, λίγο προτού φύγει από τη ζωή το 2016. Αποτελεί, δε, έναν μοναδικό φόρο τιμής στους μεγάλους κύκλους της ύπαρξης, αποτυπώνοντάς τους σε πέντε διαφορετικές εποχές, όπως αυτές περιγράφονται στη στοχαστική ποίηση και μουσική του αξέχαστου δημιουργού.
Από την παράσταση «Dance me». Φωτ.: Thierry du Bois - Cosmos Image, πηγή φωτ.: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Διαβάζω ότι η αρχική σύλληψη της παράστασης ανήκει στον Λουί Ρομπιτάγι, χορευτή και καλλιτεχνικό διευθυντή των Ballets Jazz Montréal, ο οποίος το 2021 παρέδωσε τη σκυτάλη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης στην Αλεξαντρά Νταμιανί. Η δραματουργία και η σκηνοθεσία είναι του Ερίκ Ζαν, ενώ τη χορογραφία συνυπογράφουν τρεις διεθνείς χορογράφοι με διαφορετικές προσωπικότητες, ο Αντώνης Φωνιαδάκης, η Άνναμπελ Λόπεζ Οτσόα και ο Ισάν Ράστεμ, οι οποίοι αποπειράθηκαν να δημιουργήσουν ένα σύμπαν στέρεο και βαθύ που αντανακλά το έργο του εμβληματικού Καναδού καλλιτέχνη.
Ωστόσο, ο Κοέν «έφυγε» από τη ζωή πριν την πρώτη πρόβα της παράστασης. Είχε πρωτίστως παραχωρήσει στα BJM το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν τραγούδια του ως πρώτη ύλη για τη μουσική αφήγηση του «Dance Me».
«Ήταν κανονισμένο να δει την παράσταση. Έτσι, από τη στιγμή που βρεθήκαμε στο στούντιο την πρώτη μέρα, υπήρχε ένα φορτίο στους ώμους μας. Εμείς κληθήκαμε να τον εκπροσωπήσουμε και να παραδώσουμε στο κοινό κάτι ιδιαίτερα μαγικό. Πρόκειται για ένα σύμβολο του Καναδά, η ευθύνη ήταν τεράστια. Στην πρεμιέρα όμως ‒δεν θα το ξεχάσω ποτέ αυτό‒ ήμασταν όλοι σε έναν κύκλο και νιώσαμε την παρουσία του», όπως είχε δηλώσει – μεταξύ άλλων – ο χορευτής των BJM, Άντριου Μίκαϊλ, στη βρετανική εφημερίδα «The Guardian».
Από την παράσταση «Dance me». Φωτ.: Rolando Paolo Guerzoni, Teatro Comunale di Modena, πηγή φωτ.: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Η παράσταση χορού «Dance me» είναι μία ευκαιρία να δούμε την επίδραση του έργου του Κοέν σε άλλες μορφές τέχνης αλλά και την επικοινωνία μεταξύ των τεχνών. Ενδιαφέρον να δούμε πώς η μία μορφή συμπληρώνει την άλλη, πώς ο λόγος γίνεται κίνηση και κατόπιν εικόνα. Θαρρείς κι ο λόγος, εν προκειμένω οι στίχοι που ερμηνεύονται, στέκονται στο πόντιουμ και διευθύνουν χορευτικά τα βήματα των χορευτών και κάθε καλλιτεχνών.
Είναι επίσης μία αφορμή να ανακαλέσουμε το έργο του Κοέν και να θυμηθούμε ότι δημοφιλή κομμάτια του έχουν ήδη ερμηνευθεί εκ νέου. Ανακαλώ το κομμάτι του «Dance me to the end of love», διασκευασμένο από την Madeleine Peyroux και αναρωτιέμαι ποια η προτίμηση του κοινού: στο πρώτότυπο κομμάτι ή στη διασκευή; Ακούγοντας όμως τη διασκευή, το αυτό που έχει εξασκιθεί στον Κοέν μπορεί να απαναφέρει στη μνήμη του το ηχόχρωμα της φωνής του Κοέν και την ερωτική του χροιά.
Ας μη λησμονούμε ότι η μνήμη «ξεφυτρώνει» και με το άκουσμα της φωνής του εκάστοτε άλλου.
Όσο για τον σκοπό της διοργάνωσης των παραστάσεων στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών είναι η συνέχιση του έργου προσφοράς σύγχρονων θερμοκοιτίδων στο Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν», ένα έργο που υλοποιείται, εδώ και δύο έτη, σε κρατικά νοσοκομεία της Ελλάδας από τον Διεθνή Ανθρωπιστικό Οργανισμό Lifeline Hellas.
Dance me - Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (210 7282333), 11 & 12 Νοεμβρίου 2023, 20:00
Κεντρική φωτ.: Από την παράσταση «Dance me». Φωτ.: Pierre Thobie, πηγή φωτ.: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
