Κανόνες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων που αφορούν σε ζωτικής σημασίας λειτουργίες της κοινωνίας, ή οικονομικές δραστηριότητες, έναντι ανθρωπογενών ή φυσικών κινδύνων και απειλών τίθενται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που συζητείται από χθες στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, με προγραμματισμό την ψήφισή του την προσεχή εβδομάδα.
Το σχέδιο νόμου δεν απευθύνεται ούτε δημιουργεί υποχρεώσεις για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, μόνο στους δημόσιους φορείς, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος καλείται να εναρμονιστεί με τις θεσμικές επιταγές, στο πλαίσιο συνεργασίας με τον δημόσιο τομέα, με τελικό στόχο, την ολοκληρωμένη παροχή συνθηκών ασφάλειας των κρίσιμων υποδομών, υπό το συντονισμό, για πρώτη φορά, ενός φορέα που θα είναι η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων, η οποία έχει συσταθεί στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, με το ν.5187/2025.
Με το νομοσχέδιο εισάγονται μηχανισμοί συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των οντοτήτων που παρέχουν κρίσιμες υπηρεσίες στην καθημερινότητα του πολίτη, σε επίπεδο τόσο της κοινωνικής ζωής όσο και της οικονομικής δραστηριότητας.
Ως κρίσιμες οντότητες, θεωρούνται ενδεικτικά οργανισμοί, επιχειρήσεις και υποδομές, που προσφέρουν υπηρεσίες απαραίτητες για τη δημόσια υγεία, τη δημόσια διοίκηση, το Διάστημα, την παραγωγή, μεταποίηση και διανομή τροφίμων, την ενέργεια, τις μεταφορές, τις επικοινωνίες, το νερό και τα λύματα, τα αστικά απόβλητα, τις ψηφιακές υποδομές και άλλους ζωτικούς τομείς.
Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, αξιοποιούν πρακτικές που ήδη έχουν εφαρμοστεί και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και διεθνώς, με στόχο μία ολιστική και συστηματική προσέγγιση της προστασίας και της διασφάλισης της ανθεκτικότητας υπηρεσιών και υποδομών που έχουν ζωτική σημασία.
Η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, ως αρμόδια Αρχή και νέο σημείο επαφής, θα πρέπει να διαμορφώσει την εθνική στρατηγική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων. Στις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας περιλαμβάνεται ο στρατηγικός σχεδιασμός, η σύνταξη εθνικής στρατηγικής, η έκθεση αξιολόγησης κινδύνων, ο προσδιορισμός των κρίσιμων οντοτήτων και τα κριτήρια καθορισμού τους, η εποπτεία και η αξιολόγηση της συμμόρφωσης των κρίσιμων οντοτήτων στις υποχρεώσεις που ορίζονται στο νόμο. Η Γενική Γραμματεία θα παρέχει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, υποστήριξη προς τις οντότητες, σε εκπαιδευτικό και συμβουλευτικό επίπεδο, θα έχει τη δυνατότητα καθορισμού υποχρεώσεων, αλλά και επιβολή κυρώσεων. Θα είναι επίσης αρμόδια να εκπροσωπεί σε επίπεδο ΕΕ τη χώρα.
Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου ορίζονται οι υποχρεώσεις των κρίσιμων οντοτήτων, οι οποίες ενδεικτικά οφείλουν να προβούν σε εκτίμηση κινδύνων εντός χρονικού διαστήματος εννέα μηνών από τη στιγμή που θα λάβουν επίσημη ειδοποίηση από τη Γενική Γραμματεία που τους χαρακτηρίζει ως κρίσιμη οντότητα. Περαιτέρω, θεσπίζεται η υποχρέωσή τους για την εξασφάλιση της ανθεκτικότητάς τους μέσω της λήψης των κατάλληλων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, ιδίως για την πρόληψη περιστατικών, τη διασφάλιση της φυσικής προστασίας των κρίσιμων υποδομών, την ανταπόκρισή τους στις συνέπειες των περιστατικών για τον μετριασμό τους, την ανάκαμψη από τα περιστατικά, την ασφάλεια και την ευαισθητοποίηση των εργαζομένων.
Οι κρίσιμες οντότητες υποχρεούνται να τηρούν και να εφαρμόζουν σχέδιο ανθεκτικότητας για τα μέτρα που λαμβάνονται, που τίθενται υπόψη της Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων για την κρίση περί της καταλληλότητας και της αναλογικότητας αυτών, καθώς και περί της ανταπόκρισης των οντοτήτων στις υποχρεώσεις τους. Επιπλέον, προβλέπεται η υποχρέωση για ορισμό ενός εκπροσώπου ή εξουσιοδοτημένου υπαλλήλου ως σημείο επαφής με τη Γενική Γραμματεία, καθώς και για διοργάνωση συμβουλευτικών αποστολών σε επίπεδο ΕΕ για την παροχή συμβουλών, με τις οποίες οφείλει η κρίσιμη οντότητα να συμμορφωθεί.
Προβλέπεται επίσης η διασφάλιση της επιχειρηματικής ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, μέσω της άσκησης ελέγχων του ιστορικού του προσωπικού τους, στην περίπτωση που αυτό κατέχει ευαίσθητο ρόλο ή έχει άμεση ή εξ αποστάσεως πρόσβαση στις εγκαταστάσεις σε συστήματα πληροφοριών ή ελέγχου. Οι κρίσιμες οντότητες θα πρέπει να κοινοποιούν άμεσα στη Γενική Γραμματεία τα περιστατικά που επιφέρουν διατάραξη βασικών υπηρεσιών. Σε περίπτωση που το περιστατικό έχει ή ενδέχεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε παροχή βασικών υπηρεσιών σε έξι ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ αξιοποιούνται οι σχετικές πλατφόρμες της ολοκληρωμένης πολιτικής αντιμετώπισης κρίσεων και του κέντρου συντονισμού αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών των ευρωπαϊκών μηχανισμών, ενώ η Γενική Γραμματεία οφείλει να ενημερώσει τα κράτη-μέλη που επηρεάζονται, λαμβάνοντας υπόψη ότι η διασφάλιση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων δεν είναι μόνο θέμα εθνικό αλλά και διακρατικό.
Μετεγγραφές
Στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνεται διάταξη που αφορά στη δυνατότητα μετεγγραφής αδελφών σπουδαστών στις σχολές της Ελληνικής Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής Ακαδημίας. Προβλέπεται δηλαδή ότι οι σπουδαστές που φοιτούν στη Σχολή Αξιωματικών στη Σχολή Αστυφυλάκων της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς και στη Σχολή Αξιωματικών ή στη Σχολή Πυροσβεστών, της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, μπορούν πλέον να ζητήσουν μετεγγραφή, εφόσον αδέλφια τους φοιτούν σε αντίστοιχες σχολές.
Σωφρονιστικά καταστήματα
Στην αιχμή της κριτικής των κομμάτων της αντιπολίτευσης έχουν βρεθεί δύο κυρίως άρθρα του νομοσχεδίου, που δεν σχετίζονται με τις κρίσιμες οντότητες:
Θεσμοθετείται νέα διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού των κλάδων και ειδικοτήτων ΔΕ Φύλαξης και ΔΕ Προσωπικού Εξωτερικής Φρούρησης των Σωφρονιστικών Καταστημάτων, κατ' εξαίρεση της διαδικασίας που προβλέπεται στο ν. 4765/2021, σύμφωνα με το πρότυπο που ακολουθεί η Ελληνική Αστυνομία, κατά τη διαδικασία πρόσληψης των Ειδικών Φρουρών. Για «κομματικά ρουσφέτια με προσλήψεις εκτός ΑΣΕΠ», κάνει λόγο η αντιπολίτευση. Η ρύθμιση αποσκοπεί στην επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσληψης για το προσωπικό αυτό, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ενίσχυση των Σωφρονιστικών Καταστημάτων και στην αύξηση του επιπέδου ασφαλείας τους, αναφέρει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
Σημειώνει επίσης ότι με τη διάταξη του νομοσχεδίου, θεσπίζεται το ηλικιακό όριο του εικοστού όγδοου (28ου) έτους, σε εναρμόνιση με τα ισχύοντα για το ένστολο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας. «Τούτο κρίνεται αναγκαίο για λόγους προστασίας της δημόσιας ασφάλειας για τη διασφάλιση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και της ικανότητας μακροχρόνιας εκτέλεσης των καθηκόντων του προσλαμβανόμενου προσωπικού, τα οποία απαιτούν υψηλές σωματικές αντοχές που κατά την κοινή πείρα συνδέονται στενά με την ηλικία.
Ειδικότερα, για την εκτέλεση των καθηκόντων των υπαλλήλων φύλαξης και εξωτερικής φρούρησης, τα οποία περιλαμβάνουν φύλαξη κρατουμένων υψηλής επικινδυνότητας, μεταγωγές αυτών εκτός του Σωφρονιστικού Καταστήματος, όπως, επίσης, και φρούρησή τους σε νοσηλευτικά ιδρύματα, απαιτείται η κατοχή εξαιρετικής φυσικής κατάστασης, την οποία εξασφαλίζει η θέσπιση ανώτατου ηλικιακού ορίου όμοιου με εκείνο που προβλέπεται για το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, δεδομένης και της συνάφειας του αντικειμένου εργασίας τους (όπως διενέργεια μεταγωγών, φρούρηση στόχων και φύλαξη κρατουμένων)», αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση.
Αυξάνεται η δυναμικότητα των Σωφρονιστικών Καταστημάτων σε 600 κρατούμενους. Η αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι η αύξηση της δυναμικότητας νομιμοποιεί τις mega φυλακές και νομιμοποιεί το χάος με τους υπεράριθμους κρατούμενους. «Η πρόβλεψη αυτή θα συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των Σωφρονιστικών Καταστημάτων, καθώς επιτρέπεται η κατασκευή νέων μεγαλύτερης χωρητικότητας Σωφρονιστικών Καταστημάτων, τα οποία θα καταστήσουν δυνατή τη μεταγωγή κρατουμένων από καταστήματα με πλεονάζοντα αριθμό κρατουμένων. Η ρύθμιση είναι αναγκαία και στο πλαίσιο της εξέλιξης του έργου μετεγκατάστασης του συγκροτήματος των Σωφρονιστικών Καταστημάτων του Κορυδαλλού», αναφέρει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
«Τα προβλήματα είναι τεράστια και τα γνωρίζουμε όλοι», είπε ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Λαμπρόπουλος και σημείωσε: «Το πρόβλημα είναι διαχρονικό και οι ευθύνες διακομματικές. Πρέπει όμως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου να δώσει λύση. Οι προσλήψεις είναι απολύτως αναγκαίες, δεν προχωρούσαν από το 2018. Έπρεπε να καλύψουμε τα κενά, να υπάρξει φρούρηση στα σωφρονιστικά καταστήματα. Και λέμε ό,τι ίσχυε παλιότερα, να ισχύσει και τώρα. Ό,τι ισχύει με τους ειδικούς φρουρούς, για τους οποίος ο νόμος ψηφίστηκε το 1999 με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, και δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν κανένας διαγωνισμός».
Ο κ. Λαμπρόπουλος είπε ότι οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι θα προσληφθούν με σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων (μόρια), θα συσταθεί επιτροπή στην οποία θα μετέχει μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και μέλος του ΑΣΕΠ. Προβλέπεται επίσης διαδικασία ένστασης κατά του πίνακα εκείνων που, καταρχήν, θα πληρούν τα προσόντα, η οποία θα κρίνεται από το ΑΣΕΠ. Ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη επισήμανε επίσης ότι τις διατάξεις τις θέλουν και οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι.
Γ. Λαμπρόπουλος: κανόνες για την προστασία κρίσιμων υποδομών
«Και Οδηγία να μην υπήρχε, από μόνοι μας ως χώρα, θα έπρεπε να έχουμε ψηφίσει ένα τέτοιο νομοσχέδιο», ανέφερε ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη και επισήμανε ότι οι χώρες που την έχουν ενσωματώσει είναι αρκετές. «Το κράτος για πρώτη φορά, δημιουργεί θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των κρίσιμων υποδομών, βάσει πλαισίου Κανόνων και με καινούργια Γενική Γραμματεία, που θα έχει την εποπτεία υλοποίησης μέτρων από τις ίδιες τις υποδομές», είπε ο κ. Λαμπρόπουλος και ενημέρωσε ότι αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Βουλή, θα κατατεθεί και το Προεδρικό Διάταγμα με το Οργανόγραμμα της Νέας Γενικής Γραμματείας Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων.
«Ο νόμος αυτός αφορά τους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, του τραπεζικού κλάδου, των χρηματοπιστωτικών αγορών, της υγείας, του πόσιμου νερού, των λυμάτων, των ψηφιακών υποδομών, της δημόσιας διοίκησης, του διαστήματος και της παραγωγής της μεταποίησης και της διανομής τροφίμων. Το νομοσχέδιο αυτό έχει διατάξεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι όλων των κινδύνων, παράδειγμα φυσικές καταστροφές», είπε ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη.
Η εισηγήτρια της Νέας Δημοκρατίας 'Αννα Μάνη Παπαδημητρίου σημείωσε ότι εν μέσω ευρύτατων γεωπολιτικών εξελίξεων και πολλαπλών πηγών κινδύνου, όπως για παράδειγμα οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης, οι κρίσιμες αυτές οντότητες, οφείλουν να υιοθετήσουν μέτρα πρόληψης, προστασίας, άμεσης αντίδρασης, αντιμετώπισης, αλλά και άμεσης ανάκαμψης έναντι υβριδικών επιθέσεων, φυσικών καταστροφών, τρομοκρατικών απειλών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. «Εξάλλου, η χώρα μας και λόγω και της γεωγραφικής της θέσης, αλλά και λόγω και της κλιματικής κρίσης, είναι ευάλωτη σε φυσικούς κινδύνους και σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Προκειμένου δε, να αντιμετωπιστούν αυτοί οι κίνδυνοι, απαιτείται μία ενιαία και βιώσιμη στρατηγική», ανέφερε η βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. «Το εν λόγω σχέδιο νόμου, συνιστά σημαντικό θετικό βήμα προς την κατεύθυνση της θωράκισης των κρίσιμων οντοτήτων της χώρας μας, καθώς διασφαλίζεται η κοινωνική συνοχή, η απρόσκοπτη οικονομική δραστηριότητα, η οικονομική και επιχειρηματική σταθερότητα, καθώς και η εθνική ασφάλεια, έναντι σύγχρονων, σύνθετων απειλών», είπε η κ. Παπαδημητρίου.
