Τα 28 σημεία του «ειρηνευτικού προγράμματος» που παρασκηνιακά διαπραγματεύτηκαν οι ΗΠΑ και η Ρωσία και είδαν το φως της δημοσιότητας, μολονότι συνιστούν, θεωρητικά, κείμενο που επιδέχεται περαιτέρω διαπραγμάτευση με τη συμμετοχή της Ουκρανίας και της ΕΕ, δεν είναι παρά μια πρόταση ταπεινωτικής παράδοσης άνευ όρων ενός ηρωικού λαού στις επιθετικές ορέξεις της Ρωσίας. Κι αυτό με τη σφραγίδα του Αμερικανού προέδρου. Δεν πρόκειται ούτε για έντιμη ούτε για δίκαιη ειρήνη.
Είχε ο ίδιος μαζί με τον Αντιπρόεδρο Βανς εξευτελίσει και ταπεινώσει τον πρόεδρο Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο στις 28/2/2025 μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλων όταν επιβράβευσε τον θύτη και επέκρινε το θύμα που είχε το θράσος να αντισταθεί ηρωικά απέναντι σε έναν αδίστακτο και αρπακτικό εισβολέα που παραβίασε την εδαφική του ακεραιότητα και κάθε αρχή Διεθνούς Δικαίου διαπράττοντας φρικτά εγκλήματα πολέμου.
Εικόνες που δύσκολα θα ξεχαστούν καθόσον επέτειναν την κρίση στις διατλαντικές σχέσεις και στο ΝΑΤΟ. Κι έστρωσε κατόπιν το κόκκινο χαλί στην Αλάσκα στις 15-16/8/2025 για να υποδεχτεί έναν απομονωμένο διεθνώς ηγέτη εναντίον του οποίου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη είχε εκδώσει διεθνές ένταλμα συλλήψεως στις 17/3/2023 για εγκλήματα πολέμου που διαπράχτηκαν από τη Ρωσία στην Ουκρανία. Όπως αναμενόταν, η συνάντηση εμφανώς απέτυχε και ο Πούτιν αναχώρησε αγέρωχος και τροπαιούχος.
Καθώς τα μετέπειτα διάφορα αλλεπάλληλα και διαρκώς ανανεούμενα τελεσίγραφα και απειλές του κ. Τραμπ εκλαμβάνονταν από τη Ρωσία ως άσφαιρα πυρά, απέμεινε η επιβολή σοβαρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας για να τη συνετίσει και να την αναγκάσει προσέλθει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων με λιγότερες απαιτήσεις και κόκκινες γραμμές. Η πολιτική αυτή εκ των πραγμάτων ακυρώνεται με την παρασκηνιακή συμφωνία πριν καν εφαρμοστεί.
Ο Thomas Wright γράφει στο Brookins Institution, μια από τις εγκυρότερες «δεξαμενές σκέψης» στον κόσμο, ότι η νέα μεταστροφή της αμερικανικής πολιτικής είναι αυτοκαστροφική. Άλλωστε, και οι ευρωπαϊκές κυρώσεις, σταδιακές καθώς ήταν, ουδέποτε επηρέασαν σημαντικά τις πολεμικές δυνατότητες της Ρωσίας.
Η Αμερική αδιαφορεί πλήρως για την εδαφική ακεραιότητα, τις θυσίες του Ουκρανικού λαού, τις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου. Επιδιώκει με κάθε τρόπο να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα, όπως τα αντιλαμβάνεται η ίδια. Προφανώς διακατέχεται από την ψευδαίσθηση και τον ευσεβή πόθο να αποσπάσει τη Ρωσία από την συμμαχία της με την Κίνα, προσφέροντας στην ουσία γη και ύδωρ στον επιτιθέμενο και αδιαφορώντας πλήρως τόσο για την Ουκρανία όσο και για την ασφάλεια της Ευρώπης, την οποία άλλωστε, ουδόλως συμβουλεύεται, ώστε απερίσπαστη να αφοσιωθεί στην αντιμετώπιση της Κίνας, του κυριότερου εχθρού.
Πρόκειται για όνειρο θερινής νυκτός καθόσον οι συνθήκες σήμερα είναι τελείως διαφορικές από εκείνες που επέτρεψαν τον πρόεδρο Νίξον να αποσπάσει την Κίνα του Μάο από τη Ρωσία, χάρις στη στρατηγική ιδιοφυία του Συμβούλου Ασφαλείας και μετέπειτα ΥΠΕΞ, αδίστακτου Χένρυ Κίσσιγκερ. Ιστορικό τα ταξίδι τους στην Κίνα τον Φεβρουάριο του 1972.
Ο πρόεδρος Ζελένσκι με τη στήριξη της Ευρώπης ασφαλώς και θα επιδιώξει τη βελτίωση των όρων της πιθανής Συνθήκης Ειρήνης. Διότι, όπως έχουν τα πράγματα, δεν πρόκειται για κάποιο έντιμο και δίκαιο συμβιβασμό αλλά για παράδοση. Δε νομίζω να βρεθεί κάποιος Ουκρανός πολιτικός ή στρατιωτικός ηγέτης που να υπογράψει τέτοιους επαχθείς όρους. Όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο αν οι όροι αυτοί επιδέχονται κάποια ουσιαστική βελτίωση σε βαθμό που ο Ουκρανικός λαός να καταπιεί το πικρό ποτήρι δεχόμενος εδαφικό ακρωτηριασμό και περιορισμένη κυριαρχία της χώρας του, κάποιου είδους Φινλανδοποίηση επί Ψυχρού Πολέμου.
Η θέση του προέδρου Ζελένσκι είναι εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι απελπιστική, όταν, στην ουσία, είτε θα εξαναγκαστεί σε παραίτηση είτε σε υπογραφή όρων που θα τον καταστήσουν προδότη στα μάτια του λαού που επί 4 χρόνια σχεδόν τώρα πολεμά ηρωικά έναντι υπέρτερων δυνάμεων, Ρωσικών, Μισθοφόρων, Βορειοκορεατών και λοιπών. Τελικά, ίσως σκεφθεί την παραίτηση ή τη λύση του Δημοψηφίσματος για την έγκριση κάποιου τελικού κειμένου «Συνθήκης Ειρήνης». Σε κάθε περίπτωση, πιθανότατα η πολιτική του εξόντωση να έχει ήδη σφραγιστεί από τη συμπαιγνία ΗΠΑ-Ρωσίας.
Εξυφαίνεται χωρίς περίσκεψη ένα νέο Μόναχο.
Η Αμερική πιέζει με τελεσίγραφα το Κίεβο να δεχτεί τους όρους αντί να πιέζει τη Ρωσία. Η Ευρώπη παραμερίζεται μολονότι τα σύνορα της Ουκρανίας είναι σήμερα τα δικά της σύνορα.
Τέσσερα χρόνια μετά την απροκάλυπτη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24/2/2022 και τη συνεχιζόμενη χυδαία προπαγάνδα της περί «ναζιστικού καθεστώτος» ή «ανύπαρκτου έθνους» και τα συναφή, η Ουκρανία, παρά την ηρωική της αντίσταση πέρα από κάθε αμφιβολία, στερούμενη στρατηγικών πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, ενδέχεται να έχει φτάσει σε σημείο κόπωσης ώστε να μην μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο φθοράς.
Ο άμαχος πληθυσμός της και οι βασικές της υποδομές, ενεργειακές και άλλες, δέχονται νυχθημερόν ανηλεές και φονικό ρωσικό σφυροκόπημα με όλα τα μέσα. Ο Πούτιν καταστρέφει συστηματικά τη χώρα. Δεν αφήνει τίποτα όρθιο. Τη μετατρέπει σε ερείπια μέχρι να τη γονατίσει. Οι αντοχές της χώρας, παρά τη βοήθεια, οικονομική, στρατιωτική και άλλη που δέχεται, έχουν κι αυτές κάποιο όριο.
Ο Ζελένσκι σε διάγγελμά του (21/11/2025) δήλωσε ότι δεν θα προδώσει τα εθνικά συμφέροντα της Ουκρανίας, καθώς εξετάζει το ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η επόμενη εβδομάδα θα είναι πολύ δύσκολη για τη χώρα, «καθώς θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ της απώλειας ενός σημαντικού εταίρου ή της αξιοπρέπειάς της».
Συχνά, τόσο η Ουκρανία όσο και η Ευρώπη δέχονται τις πυρηνικές απειλές της Ρωσίας. Το 1994, η Ουκρανία παρέδωσε το πυρηνικό της οπλοστάσιο στη Ρωσία, και προσχώρησε στη Συνθήκη για τη μη Διασπορά των Πυρηνικών Όπλων (Non Proliferation Treaty) έναντι εγγυήσεων από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία για το σεβασμό της εθνικής της ανεξαρτησίας, της αποφυγής απειλής και χρήσης βίας κι όλους εκείνους τους όρους που κάνουν σεβαστή την εδαφική ακεραιότητα ενός κυρίαρχου κράτους σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο με την Τριμερή Δήλωση στις 14/1/1994, που επιβεβαιώθηκε το 2009, και το Μνημόνιο της Βουδαπέστης (5/12/1994).
Όλα αυτά τα παραβίασε κατάφωρα άνευ ενδοιασμών η Ρωσία με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Δεν άνοιξε μύτη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη δεν αντέδρασαν, οπότε η όρεξη της ρωσικής αρκούδας άνοιξε για τα καλά. Σήμερα η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ουκρανίας διερωτάται γιατί υπήρξαν τόσο αφελείς πριν 30 χρόνια και δεν κράτησαν τουλάχιστον κάποια τακτικά πυρηνικά όπλα ως δύναμη αποτροπής, ούτως ώστε να μη δέχονται σήμερα καθημερινά τον πυρηνικό εκβιασμό της Ρωσίας.
Δεν είναι τυχαίο που οι πυρηνικές δυνάμεις της Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία καλούνται σήμερα να αυξήσουν δραματικά τις τακτικές πυρηνικές τους κεφαλές για να αντισταθμίσουν σε ένα βαθμό την συντριπτική υπεροχή των ρωσικών.
Η στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν αναμενόμενη, αλλά οι αντιδράσεις της Ευρώπης ήταν πολύ χλιαρές έως ανύπαρκτες. Διαβάζω ένα τηλεγράφημα του πρακτορείου ΑΠΕ-ΜΠΕ από το Βερολίνο με ημερομηνία 26/1/2022, ένα μήνα πριν την εισβολή. Αναφέρει: «Η Γερμανία θα προμηθεύσει τις ουκρανικές δυνάμεις με 5.000 στρατιωτικά κράνη ανακοίνωσε σήμερα η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Κριστίνε Λάμπρεχτ, εν μέσω αυξανόμενων επικρίσεων απέναντι στο Βερολίνο για την άρνησή του να χορηγήσει όπλα στο Κίεβο για την ενίσχυση της στρατιωτικής άμυνας της Ουκρανίας έναντι μιας πιθανής ρωσικής εισβολής…Ο δήμαρχος του Κιέβου Βιτάλι Κλίτσκο χαρακτήρισε την παράδοση 5.000 κρανών ένα «αστείο».
Σήμερα η Γερμανία επανεξοπλίζεται σαν αστακός.
Ίσως τα πολιτικά και στρατιωτικά επιτελεία των ευρωπαϊκών κρατών που ήταν σε θέση να γνωρίζουν και να αξιολογούν τις ουκρανικές και ρωσικές στρατιωτικές δυνατότητες να περίμεναν τη στρατιωτική ήττα και παράδοση της Ουκρανίας εντός ολίγων ημερών.
Προφανώς θα είχαν υπολογίσει την εγκατάσταση ενός φιλορωσικού καθεστώτος στο Κίεβο. Προφανώς δεν είχαν υπολογίσει ούτε το φρόνημα για αντίσταση των Ουκρανών, με απόδειξη το φιάσκο της ρωσικής επέλασης από τη Λευκορωσία στο Κίεβο, ούτε την αποφασιστικότητα ενός κωμικού και «ναζιστή» να ηγηθεί μιας ηρωικής αντίστασης πανεθνικού χαρακτήρα.
Αλλά, ακόμα κι όταν διαπίστωσαν τη θέληση και την ικανότητα των Ουκρανών να αντιμετωπίσουν τη ρωσική στρατιωτική μηχανή, η στρατιωτική βοήθεια τόσο της Αμερικής όσο και της Ευρώπης ήταν ελεγχόμενη. Μόνο για αμυντικούς σκοπούς.
Προφανώς ήθελαν να αποφύγουν μια ολομέτωπη σύγκρουση με τη Ρωσία. Η στάση αυτή, αντί μιας εξ αρχής σθεναρής και αποτελεσματικής απάντησης με στρατό στο πεδίο και σύγχρονα όπλα άνευ περιορισμών, αποτέλεσε σοβαρό, τραγικό στρατηγικό λάθος με τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος. Όχι μόνο δε συγκράτησε τη Ρωσία αλλά την κατέστησε ακόμα πιο απειλητική, η ενότητα του ΝΑΤΟ αργότερα διακυβεύτηκε και η απειλή κατά μιας αδύναμης και άβουλης Ευρώπης αυξήθηκε.
Η Ευρώπη φαίνεται σήμερα να αφυπνίζεται από τον λήθαργό της. Είναι, όμως, μάλλον αργά για να σώσει την Ουκρανία. Χρειάζεται χρόνο για να εξοπλιστεί σε βαθμό που να παρουσιάσει μια αξιόπιστη δύναμη αποτροπής απέναντι στον υπαρξιακό κίνδυνο που αντιμετωπίζει, τη Ρωσία.
Και δεν είναι μόνο ο αμυντικός τομέας στον οποίο χρειάζεται να κινηθεί με μεγάλη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, είτε συλλογικά, είτε μεμονωμένα, ως κράτη-μέλη. Κι αυτό αποτελεί τη μέγιστη σήμερα συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ, κατά πόσον δηλαδή θα καταφέρει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και των προκλήσεων για την αντιμετώπιση θανάσιμων απειλών για την ύπαρξή της και το μέλλον της.
Όσο για την Ελλάδα, βρέθηκε ορθώς από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της Ουκρανίας καταδικάζοντας απερίφραστα τη ρωσική εισβολή και στηρίζοντας τη χώρα οικονομικά και στρατιωτικά, στο μέτρο των δυνάμεών της και μέσω της ΕΕ με πολλούς τρόπους, παρά της κραυγές του φιλορωσικού λόμπι που δεν είναι και τόσο αμελητέο, μιας και σημαντικό τμήμα της ελληνικής γνώμης θαυμάζει τον Πούτιν.
Η Ελλάδα τάχτηκε με τη σωστή πλευρά της ιστορίας. Η στάση της αυτή επιβεβαιώθηκε πρόσφατα με την επίσκεψη εργασίας του Ζελένσκι στην Αθήνα στις 16/11 και την υπογραφή Κοινής Δήλωσης. Κι ας ωρύεται η κα Ζαχάροβα η οποία πήρε, βέβαια, την πρέπουσα απάντηση από το ΥΠΕΞ μιας κυρίαρχης και ευρωπαϊκής χώρας.
Σχετικά με τις αντιδράσεις των κομμάτων η μεν αξιωματική αντιπολίτευση τήρηση αιδήμονα σιγή ισχύος, στο δε δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος το γνωστό ρωσικό φερέφωνο ελάλησε απροκάλυπτα. Στο αριστερό άκρο το έμπλεο «ανθρωπισμού» και «ειρήνης» μέχρι δακρύων ΚΚΕ αποκάλεσε τον Ζελένσκι «ευρωατλαντικό ανδρείκελο» τα άλλα δε αριστερά αποκόμματα εμποτισμένα με μίσος κατάμ της Δύσης και αταβιστική ρωσοφιλία πρόσθεσαν και το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο που θα στερηθούμε αγοράζοντας το ιμπεριαλιστικό. Ο επιλεκτικός και υποκριτικός ανθρωπισμός της Αριστεράς, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, είναι επαίσχυντος και χυδαίος.
Σεβασμός, Δόξα και Τιμή στην Ουκρανία.
ΥΓ: Στις 14 Φεβρουαρίου του 2022, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Πενταγώνου John Kirby δήλωσε ότι η Ρωσία είχε συγκεντρώσει κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας στρατεύματα 100.000 στρατεύματα ενώ ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ δήλωνε ότι η διπλωματική διευθέτηση της κρίσης ήταν πιθανή. Όλοι γνώριζαν. Ο τότε ΥΠΕΞ της Ελλάδας Νίκος Δένδιας είχε επισκεφτεί τη Μόσχα στις 18/2/2022 λίγες μέρες πριν τη στρατιωτική εισβολή κι είχε μακρές συνομιλίες με τον Λαβρόφ σε σειρά διμερών θεμάτων. Δεν μετέφερε κάποια ανησυχία για εισβολή. Αργότερα, ο κ. Δένδιας, προφανώς για λόγους διπλωματικής σκοπιμότητας, δήλωσε (ΣΚΑΙ, 1/4/22) ότι, κατά την εκτίμησή του, ο Λαβρόφ δεν γνώριζε για την εισβολή. Είναι δυνατόν;
*Ο Βασίλης Καπετανγιάννης είναι Πολιτικός Επιστήμονας
